Wpływ zagęszczenia roślin na zdrowotność i plonowanie fasoli szparagowej w tunelu wysokim
HELENA ŁABUDA
Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Lesz-czyńskiego 58, 20-068 LublinALINA PASTUCHA
Katedra Fitopatologii i Mykologii Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Leszczyńskiego 58, 20-068 LublinRAFAŁ PAPLIŃSKI
Katedra Fitopatologii i Mykologii Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Leszczyńskiego 58, 20-068 LublinAbstrakt
Celem przedstawionych badań było określenie wpływu zagęszczenia roślin 5 odmian fasoli szparagowej w uprawie przyspieszonej w tunelu foliowym na występowanie i skład gatunkowy grzybów porażających siewki i rośliny w fazie kwitnienia oraz na wielkość i strukturę plonu strąków. Materiałem doświadczalnym było 5 odmian fasoli szparagowej: ‘Elektra’, ‘Goldpantera’, ‘NOE-18’, ‘Lucyna’ (żółtostrąkowa) i ‘Scuba’ (zielonostrąkowa.). Fasolę uprawiano w tunelu foliowym wysokim (6 × 30 m). Zastosowano zróżnicowane zagęszczenie roślin: 14,8 rośl. ∙ m–2 (45 × 15 cm) i 8,9 rośl. ∙ m–2 (45 × 25 cm). Nasiona fasoli zaprawiono (Marshal 250 DS + Funaben T) i wysiewano w tunelu wprost do gruntu 18 kwietnia po 2 w punkcie, po wschodach pozostawiono po jednej roślinie. Pierwszą obserwację zdrowotności siewek przeprowadzono po 3 tygodniach od siewu nasion (1. dekada maja), podczas przerywki roślin, a drugą po 30 dniach od pierwszej, na początku fazy kwitnienia roślin. Do laboratoryjnej analizy mykologicznej pobrano siewki o delikatnie zahamowanym wzroście i rośliny w fazie kwitnienia z brunatnymi plamami nekrotycznymi na korzeniach i podstawie łodygi. Z porażonych siewek oraz roślin fasoli w fazie kwitnienia najczęściej izolowano grzyby patogeniczne z rodzaju Fusarium, a ponad 50% izolatów z tego rodzaju stanowił gatunek F. oxysporum f. sp. phaseoli. Spośród pozostałych grzybów patogenicznych z siewek wyizolowano Pythium irregulare, Alternaria alternata i Botrytis cinerea, a z roślin w fazie kwitnienia A. alternata, B. cinerea, Rhizoctonia solani i Sclerotinia sclerotiorum. Grzyby patogeniczne wyosabniano trzykrotnie częściej z podstawy łodygi aniżeli z korzeni roślin. Zagęszczenie roślin wpływało na występowanie i skład gatunkowy grzybów patogenicznych izolowanych z porażonych roślin w fazie kwitnienia oraz plonowanie. Wykazano, że liczba izolatów grzybów wyosobnionych z roślin rosnących w mniejszym zagęszczeniu była większa. Plon ogólny i handlowy strąków z 1 m2 był istotnie większy przy większym zagęszczeniu roślin, czyli mniejszej rozstawie (45 × 15 cm).
Słowa kluczowe:
Phaseolus vulgaris L., odmiany, grzyby patogeniczne, siewki, faza kwitnienia, plonBibliografia
Carey E.E., Jett L., Lamont W.J., Nennich T.T., Orzolek M.D., Williams K.A., 2009. Horticultural crop production in high tunnels in the United States. A snapshot. Hort. Technol. 19 (1), 37–43.
Elad Y., Shtienberg D., 1995. Botrytis cinerea in greenhouse vegetables: chemical, cultural, physi-ological and biological controls and their integration. Integr. Pest Manag. 1, 15–29.
Filipowicz A., Sońta A., 2001. Plonowanie i zdrowotność odmian szparagowych fasoli zwyczajnej (Phaseolus vulgaris L.) uprawianych w monokulturze bez ochrony chemicznej. Folia Hort. Ann. 13 (1A), 233–239.
Gleń K., Boligłowa E., Gospodarek J., 2012. Zdrowotność podstawy pędu bobu w zależności od zastosowanej ochrony. Prog. Plant Prot./Post. Ochr. Roślin 52 (4), 991–997.
Gross Y., Kigel J., 1994. Differential sensitivity to hight temperature of stages in the reproductive development of common bean (Phaseolus vulgaris L.). Field Crops. Res. 36, 201–212.
Gunerka L., Jabłońska L., Milczarski M., 2014. Opłacalność produkcji warzyw pod osłonami na przykładzie wybranego gospodarstwa. Rocz. Nauk. Ekonom. Rol. Rozw. Obsz. Wiej. 101 (3), 78–85.
Jabłońska L., Olewnicki D., 2011. Zmiany w powierzchni upraw ogrodniczych pod osłonami w Polsce w pierwszej dekadzie XXI w. Sci. J. Wars. Univ. Life Sci. SGGW, Probl. World Agric. 11 (4), 89–97.
Łabuda H., Baran A., Papliński R., 2006. Kwitnienie i zawiązywanie strąków siedmiu odmian fasoli szparagowej (Phaseolus vulgaris L.) w zróżnicowanych warunkach uprawy. Acta Ag-robot. 59 (1), 439–446.
Łabuda H., Brodaczewska A., 2007. Yield and quality characteristics of seven snap bean cultivars for early cropping. W: P. Nowaczyk (red.), Spontaneous and induced variation for the genetic improvement of horticultural crops. University Press. University of Technology and Life Sci-ences in Bydgoszcz, 245–250.
Monterroso V.A., Wien H.Ch., 1990. Flower and pod abscission due to heat stress in beans. J. Amer. Soc. Hortic. Sci. 115 (4), 631–634.
Pięta D., 1988. Mikozy występujące w uprawach fasoli Phaseolus vulgaris L. i podatność różnych odmian na porażenie przez niektóre grzyby. Rozpr. Nauk. AR w Lublinie, 111.
Pięta D., 1992. Szkodliwość Alternaria alternata (Fr.) Keissler dla fasoli (Phaseolus vulgaris L.) Biul. Warz. 38, 147–157.
Pięta D., Pastucha A., 1997. Fusarium oxysporum Schl. as a Pathogen to Some Leguminous Plants. Annales UMCS, sec. EEE, Horticultura, 5, 227–236.
Pięta D., Patkowska E., Pastucha A., 2004. Oddziaływanie biopreparatów na wzrost i rozwój niektórych grzybów chorobotwórczych dla roślin motylkowatych. Acta Sci. Pol., Hortorum Cultus 3 (2), 171–177.
Romero-Gámez M., Suárez-Rey E. M., Antón A., Castilla N., Soriano T., 2012. Environmental impact of screenhouse and open-field cultivation using a life cycle analysis, the case study of green bean production. J. Clean. Prod. 28, 63–69.
Sady W., 2000. Nawożenie warzyw strączkowych. Fasola zwykła. W: Nawożenie warzyw polo-wych. Wyd. Plantpress, Kraków, 82–83.
Sağlam N., Geboloğlu N., Ece A., Fidan S., Yazgan A. 2000. Effects of different sowing dates on harvesting date and yield of beans under plastic tunnels. Acta Hortic. 533, 315–321.
Stompor-Chrzan E., 1997. Wpływ zaprawiania na wartość siewną nasion i zdrowotność siewek fasoli szparagowej. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 446, 475–481.
Williamson B., Tudzynski B., Tudzynski P., Van Kan J.A.L., 2007. Botrytis cinerea: the cause of grey mould disease. Mol. Plant Path. 8 (5), 561–580.
Wójtowicz A., Jajor E., Wójtowicz M., Pasternak M., 2016. Wpływ temperatury na wzrost grzybni i liczebność sklerocjów Sclerotinia sclerotiorum – grzyba powodującego zgniliznę twardzikową. Progr. Plant Prot. 56 (2), 241–244.
Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Lesz-czyńskiego 58, 20-068 Lublin
Katedra Fitopatologii i Mykologii Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Leszczyńskiego 58, 20-068 Lublin
Katedra Fitopatologii i Mykologii Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Leszczyńskiego 58, 20-068 Lublin
Licencja
Przesyłając artykuł do publikacji, autor oświadcza, że posiada pełnię autorskich praw majątkowych oraz osobistych do utworu, a jego opublikowanie nie naruszy praw osób trzecich. Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła i wkładzie poszczególnych osób.
Przesłanie przez autora artykułu do publikacji w czasopiśmie „Annales Horticulturae” traktowane będzie jako udzielenie licencji do eksploatacji praw autorskich do artykułu na zasadach licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 (CC BY-NC-ND 4.0)
