Abstrakt
Fasola zwykła (Phaseolus vulgaris L.) jest ważnym surowcem dietetycznym ze względu na wysoką zawartość białka, składników mineralnych, błonnika i niektórych witamin. Owocnia fasoli ma w swoim składzie glikoproteiny, aminokwasy, cholinę, trygonelinę, alantoinę, kwasy alifatyczne, kwas traumatynowy oraz polifenole (flawonoidy, kwasy fenolowe, garbniki) i jest surowcem leczniczym. Zaliczana jest do grupy surowców o działaniu moczopędnym, przeciwcukrzycowym, a także przeciwzapalnym, odtruwającym, rozkurczowym, regenerującym nabłonek i bakteriobójczym. Ekstrakty z surowca fasoli charakteryzują się ponadto działaniem przeciwutleniającym, przeciwdrobnoustrojowym i przeciwnowotworowym. Fasola jest bogata w przeciwutleniacze obejmujące różnorodne flawonoidy, takie jak antocyjany, flawonole, proantocyjanidyny, garbniki, glikozydy, a także szerokie spektrum kwasów fenolowych. Zawartość poszczególnych składników bioaktywnych zależy od odmiany, warunków uprawy, technologii suszenia oraz ekstrakcji. Surowiec fasoli znajduje szerokie zastosowanie w leczeniu m.in. cukrzycy, stanów zapalnych dróg moczowych, kamicy moczowej, chorób reumatycznych, jak również skazy moczanowej, wspomaga leczenie nadciśnienia tętniczego, uśmierza dolegliwości skórne.
Bibliografia
- Adamcová A., Holst Laursen K., Zederkopff Ballin N., 2021. Lectin activity in commonly consumed plant-based foods: Calling for method harmonization and risk assessment. Foods 10, 2796. https://doi.org/10.3390/foods10112796
DOI: https://doi.org/10.3390/foods10112796
- Adewole E., Ogola-Emma E., Ojo A., Adegbite S., 2022. GC-MS compound identification in Phaseolus vulgaris – a low-cost cataract prevention food. Food Sci. Technol. 10(3), 112–119. https://doi.org/10.13189/fst.2022.100304
DOI: https://doi.org/10.13189/fst.2022.100304
- Ahmad Dar R., Shahnawa M., Ahmad Ahange M., ul Majid I., 2023. Exploring the diverse bioac-tive compounds from medicinal plants: A review. J. Phytopharmacol. 12(3), 189–195. https://doi.org/10.31254/phyto.2023.12307
DOI: https://doi.org/10.31254/phyto.2023.12307
- Amponsah-Offeh M., Diaba-Nuhoho P., Speier S., Morawietz H., 2023. Oxidative stress, antioxi-dants and hypertension. Antioxidants 12(2), 281. https://doi.org/10.3390/antiox12020281
DOI: https://doi.org/10.3390/antiox12020281
- Anioł-Kwiatkowska J, 1992. Rośliny kosmetyczne. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
- Aquino-Bolaños E.N., García-Díaz Y.D., Chavez-Servia J.L., Carrillo-Rodríguez J.C., Vera-Guzmán A.M., Heredia-García E., 2016. Anthocyanin, polyphenol, and flavonoid contents and antioxidant activity in Mexican common bean (Phaseolus vulgaris L.) landraces. Emirates Journal of Food and Agriculture, 28(8), 581–588.
- Bellucci E., Bitocchi E., Rau D., Rodriguez M., Biagetti E., Giardini A., Attene G., Nanni L., Papa R., 2014. Genomics of origin, domestication and evolution of Phaseolus vulgaris. W: R. Tu-berosa, A. Graner, E. Frison (red.), Genomics of plant genetic resources. Springer Netherlands, Dordrecht, Netherlands, 483–507. http://dx.doi.org/10.1007/978-94-007-7572-5_20
DOI: https://doi.org/10.1007/978-94-007-7572-5_20
- Bernal L., Luján-Soto E., Fajardo-Hernández C.A., Coello P., Figueroa M., Martínez-Barajas E., 2022. Starch degradation in the bean fruit pericarp is characterized by an increase in maltose metabolism. Physiol. Plant. 174(6), e13836. https://doi.org/10.1111/ppl.13836
DOI: https://doi.org/10.1111/ppl.13836
- Bhide Y.S., Nehete J.Y., Bhambar R.S., 2022. Extraction, characterization and therapeutic evaluation of seeds of Phaseolus vulgaris L. for weight management. Int. J. Pharm. Qual. Assur. 13(4), 396–401. http://dx.doi.org/10.25258/ijpqa.13.4.09
DOI: https://doi.org/10.25258/ijpqa.13.4.09
- Bienia B., Bogacz A., Dykiel M., Krochmal-Marczak B., 2022. Preferencje kulinarnego wykorzy-stania roślin strączkowych w aspekcie ich właściwości prozdrowotnych. Herbalism 8(1), 105–118.
DOI: https://doi.org/10.12775/HERB.2022.008
- Bonomini F., 2023. Antioxidants and obesity. Int. J. Mol. Sci. 24(16), 12832. https://doi.org/ 10.3390/ ijms241612832
DOI: https://doi.org/10.3390/ijms241612832
- Broughton W.J., Hernández G., Blair M., Beebe S., Gepts P., Vanderleyden J., 2003. Beans (Phaseolus spp.) – model food legumes. Plant Soil 252(1), 55–128. http://dx.doi.org/ 10.1023/A:1024146710611
DOI: https://doi.org/10.1023/A:1024146710611
- Celmeli T., Sari H., Canci H., Sari D., Adak A., Eker T., Toker C., 2018. The nutritional content of common bean (Phaseolus vulgaris L.) landraces in comparison to modern varieties. Agronomy 8(9), 166. https://doi.org/10.3390/agronomy8090166
DOI: https://doi.org/10.3390/agronomy8090166
- Chávez-Mendoza C., Sánchez E., 2017. Bioactive compounds from Mexican varieties of the com-mon bean (Phaseolus vulgaris): implications for health. Molecules 22(8), 1360. https://doi.org/10.3390/molecules22081360
DOI: https://doi.org/10.3390/molecules22081360
- Chen PX., Tang Y., Marcone MF., Pauls PK., Zhang B., Liu R., Tsao R., 2015. Characterization of free, conjugated and bound phenolics and lipophilic antioxidants in regular- and non-darkening cranberry beans (Phaseolus vulgaris L.). Food Chem. 185, 298–308. http://dx.doi.org/10.1016/j.foodchem.2015.03.100
DOI: https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2015.03.100
- Debnath A., Sengupta A., Saha A., Das A., 2022. Utilization of agro waste for beneficial product formulation. J. Exp. Biol. Agric. Sci. 10(1), 157–170. http://dx.doi.org/10.18006/2022.10(1). 157.170
DOI: https://doi.org/10.18006/2022.10(1).157.170
- Devi M., Dhanalakshmi S., Thillai Govindarajan G.E., Tanisha B.A., Talluri Sonalika., Ruth J.E., Avinash T., Jethendra Sri C., Logeswaran K., Nithish Ramasamy M., 2020. A review on Pha-seolus vulgaris Linn. Pharmacogn. J. 12(5), 1160–1164. https://doi.org/10.5530/pj.2020. 12.163
DOI: https://doi.org/10.5530/pj.2020.12.163
- Dida G., Etisa D., 2018. Effect of lime and compost application on the growth and yield of common bean (Phaseolus vulgaris L.). Int. J. Nutr. Sci. Food Technol. 4(7). https://www.researchgate.net/publication/332179103
- Fan G., Beta T., 2016. Proximate composition, phenolic profiles and antioxidant capacity of three common bean varieties (Phaseolus vulgaris L.). J. Food Chem. Nanotechnol. 2(3), 147–152. http://dx.doi.org/10.17756/jfcn.2016-023
DOI: https://doi.org/10.17756/jfcn.2016-023
- Farmakopea Polska VI, 2002. Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa.
- Farmakopea Polska XI, 2017. Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, Warszawa.
- Fernandes Â., Figueiredo S., Finimundy T.C., Pinela J., Tzortzakis N., Ivanov M., Sokovic M., Ferreira I.C.F.R., Petropoulos S.A., Barros L., 2021. Chemical composition and bioactive pro-perties of purple french bean (Phaseolus vulgaris L.) as affected by water deficit irrigation and biostimulants application. Sustainability 13(12), 6869. https://doi.org/10.3390/ su13126869
DOI: https://doi.org/10.3390/su13126869
- Fiłon J., 2019. Cukrzyca – wyzwanie zdrowia publicznego w XXI w. Białystok.
- Ganesan K., Xu B., 2017. Polyphenol-rich dry common beans (Phaseolus vulgaris L.) and their health benefits. Int. J. Mol. Sci. 18(11), 2331. https://doi.org/10.3390/ijms18112331
DOI: https://doi.org/10.3390/ijms18112331
- Giuberti G., Tava A., Mennella G., Pecetti L., Masoero F., Sparvoli F., Lo Fiego A., Campion B., 2019. Nutrients’ and antinutrients’ seed content in common bean (Phaseolus vulgaris L.) lines carrying mutations affecting seed composition. Agronomy 9(6), 317. https://doi.org/10.3390/agronomy9060317
DOI: https://doi.org/10.3390/agronomy9060317
- Gupta R., 2023. Herbal plants and important techniques for disease prevention. Thyroid Disord. Ther. 12(3), 1000453.
- Jaber S.A., 2021. Natural products are a precious source of the new bioactive compo-unds. Pharmacol. Online 3, 1299–1312. http://pharmacologyonline.silae.it
- Jaime L., Santoyo S., 2021. The health benefits of the bioactive compounds in foods. Foods 10(2), 325. https://doi.org/10.3390/foods10020325
DOI: https://doi.org/10.3390/foods10020325
- Jalal S.M., Abdulhadi Alsultan A., Hazam Alotaibi H., Mary E., Alabdullatif A.A.I., 2020. Effect of Phaseolus vulgaris on urinary biochemical parameters among patients with kidney stones in Saudi Arabia. Nutrients 12(11), 3346. https://doi.org/10.3390/nu12113346
DOI: https://doi.org/10.3390/nu12113346
- Khan M.T., Usman M., Nawaz H.A., Rasheed H., Khan R.R., Anjum S.M.M., Khokhar M.I., Akhtar N., 2020. Formulation of Phaseolus vulgaris L. cream and its characterization. Pak. J. Pharm. Sci. 33(2 Suppl.), 815–820.
- Kohlmünzer S., 2013. Farmakognozja. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.
- Kotue T.C., Marlyne J.M., Wirba L.Y., Amalene S., Nkenmeni D., Kwuimgoin D.W., Djote W.N.B., Kansci G., Fokou E, Fokam D.P., 2018. Nutritional properties and nutrients chemical analysis of common beans seed. MOJ Biol. Med. 3(3), 41–47. https://doi.org/10.15406/ mojbm.2018.03.00074
- Kumar K., 2017. Importance of healthy life style in healthy living. JOJ Pub. Health 2(5), 555596. https://doi.org/10.19080/JOJPH.2017.02.555596
DOI: https://doi.org/10.19080/JOJPH.2017.02.555596.
- Lamer-Zarawska E., Kowal-Gierczak B., Niedworok J., 2014. Fitoterapia i leki roślinne. Wydawnic-two Lekarskie PZWL, Warszawa.
- Li B., Shi Y.-J., Song S.-P., Zhan C., 2010. XU Yi-hou’s experience in herbal administration for the differential treatment of skin diseases. J. Tradit. Chin. Med. 30(3), 211–216. https://doi.org/10.1016/S0254-6272(10)60043-X
DOI: https://doi.org/10.1016/S0254-6272(10)60043-X
- de Lima J.D., Rivadavea R.W., Kavalco S.A.F., Gonçalves Junior A.C., Lopes A.D., da Silva G.J., 2021. Chemical and nutritional characterization of bean genotypes (Phaseolus vulgaris L.). AIMS Agric. Food 6(4), 932–944. https://doi.org/10.3934/agrfood.2021056
DOI: https://doi.org/10.3934/agrfood.2021056
- Los F.G.B., Zielinski A.A.F., Wojciechowski J.P., Nogueira A., Demiate I.M., 2018. Beans (Phaseolus vulgaris L.): whole seeds with complex chemical composition. Curr. Opin. Food Sci. 19, 63–71. https://doi.org/10.1016/j.cofs.2018.01.010
DOI: https://doi.org/10.1016/j.cofs.2018.01.010
- Lutomski J., Hasik J., 2000. Fitoterapia w urologii. Post. Fitoter. 4, 8–12.
- Łabuda H., 2003. Porównanie kwitnienia i zawiązywania strąków odmian fasoli z gatunków
- Phaseolus vulgaris L. i Phaseolus coccineus L. Ann. Univ. Mariae Curie-Skłodowska, Sect. EEE Hortic., 13, 229–234.
- Łabuda H., Papliński R., Rożek E., 2015. Plonowanie fasoli szparagowej (Phaseolus vulgaris L.) w uprawie wiosennej i jesiennej w tunelu foliowym. Ann. Hortic. 25(4), 13–24.
- Łabuda H., Buczkowska H., Papliński R., Najda A., 2017. Secondary metabolites of Phaseoli pericarpium. Acta Sci. Pol. Hortorum Cultus 16(6), 187–200.
DOI: https://doi.org/10.24326/asphc.2017.6.17
- Marczyński Z., Kowalczykiewicz K., Bodek K.H., 2015. Selected excipients and surfactants in oral solid dosage form with extract of Phaseoli pericarpium (Phaseolus vulgaris L.). Herba Pol. 61(4), 78–92.
DOI: https://doi.org/10.1515/hepo-2015-0033
- Martínez-Castaño M., Díaz D.P.M., Contreras-Calderón J., Cabrera C.G., 2020. Physicochemical properties of bean pod (Phaseolus vulgaris) flour and its potential as a raw material for the food industry. Rev. Fac. Nac. Agron. Medellín, 73(2), 9179–9187. https://doi.org/10.15446/ rfnam.v73n2.81564
DOI: https://doi.org/10.15446/rfnam.v73n2.81564
- Mojica L., Luna-Vital DA., Gonzalez de Mejía D., 2017. Characterization of peptides from common bean protein isolates and their potential to inhibit markers of type-2 diabetes, hypertension and oxidative stress. J. Sci. Food Agric. 97(8), 2401–2410. https://doi.org/10.1002/ jsfa.8053
DOI: https://doi.org/10.1002/jsfa.8053
- Namburu S.L., Dodoala S., Koganti B., Prasad K., 2017. Antiurolithiatic activity of Phaseolus vulgaris seeds against ethylene glycol-induced renal calculi in Wistar rats. Int. J. Green Pharm. 11(4), 281–289.
- Ngoh Y.-Y., Gan C.-Y., 2016. Enzyme-assisted extraction and identification of antioxidative and alfa-amylase inhibitory peptides from Pinto beans (Phaseolus vulgaris cv. Pinto). Food Chem. 190, 331–337. https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2015.05.120
DOI: https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2015.05.120
- Nurzyńska-Wierdak R., Łabuda H., Buczkowska H., Sałata A., 2019. Pericarp of colored-seeded common bean (Phaseolus vulgaris L.) varieties a potential source of polyphenolic compounds. Agron. Res. 17(5), 2005–2015. https://doi.org/10.15159/AR.19.187
- OECD, 2016. Common bean (Phaseolus vulgaris), 2016. W: Safety assessment of transgenic organisms in the environment, vol. 6: OECD consensus documents. OECD Publishing, Paris, 187–210. https://dx.doi.org/10.1787/9789264253421-en
DOI: https://doi.org/10.1787/9789264253421-7-en
- Ożarowski A., 1983. Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy. PZWL, Warszawa.
- Ożarowski A., Jaroniewski W. 1987. Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa.
- Padmavathi B., Narendra Babu A., Naveen R., Kiranmai K., Naga Sai Prameel V., 2021. A phytopharmacological review on Phaseolus vulgaris. Int. J. Res. Ayurveda Pharm. 12(3), 118–123. http://dx.doi.org/10.7897/2277-4343.120386
DOI: https://doi.org/10.7897/2277-4343.120386
- Papuico-Sánchez L., Santa-Cruz-Ermitanio M., Chávez-Flores J.E., Solórzano-Acosta R.A., 2020. photoprotective effect of the hydroalcoholic extract from red and black Peruvian varieties of Phaseolus vulgaris L. J. Biosci. Med. 8(11), 46–59. https://doi.org/10.4236/jbm.2020.811005
DOI: https://doi.org/10.4236/jbm.2020.811005
- Pari L., Venkateswaran S., 2003. Effect of an aqueous extract of Phaseolus vulgaris on the proper-ties of tail tendon collagen of rats with streptozotocin-induced diabetes. Braz. J. Med. Biol. Res. 36(7), 861–870. https://doi.org/10.1590/S0100-879X2003000700006
DOI: https://doi.org/10.1590/S0100-879X2003000700006
- Podbielkowski Z., 1992. Rośliny użytkowe. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
- Podleśny J., 2004. Rośliny strączkowe w Polsce i w krajach Unii Europejskiej. Post. Nauk Rol. 51(4), 83–95.
- Popowski D., Pawłowska K.A., Deipenbrock M., Hensel A., Kruk A., Melzig M.F., Piwowarski J.P., Granica S., 2021. Antiadhesive activity of hydroethanolic extract from bean pods of Phaseolus vulgaris (common bean) against uropathogenic E. coli and permeability of its con-stituents through Caco-2 cells monolayer. J. Ethnopharmacol. 274, 114053. https://doi.org/ 10.1016/j.jep.2021.114053
DOI: https://doi.org/10.1016/j.jep.2021.114053
- Porch T., Beaver J.S., Debouck D.G., Jackson S.A., Kelly J.D., Dempewolf H., 2013. Use of wild relatives and closely related species to adapt common bean to climate change. Agronomy 3(2), 433–461. http://dx.doi.org/10.3390/agronomy3020433
DOI: https://doi.org/10.3390/agronomy3020433
- Quiróz-Sodi M., Mendoza-Díaz S., Hernández-Sandoval L., Carrillo-Ángeles I., 2018. Characteriza-tion of the secondary metabolites in the seeds of nine native bean varieties (Phaseolus vulgaris and P. coccineus) from Querétaro Mexico. Bot. Sci. 96(4), 650–661. https://doi.org/ 10.17129/botsci.1930
DOI: https://doi.org/10.17129/botsci.1930
- Rechberger T., Kulik-Rechberger B., 2010. Zaburzenia czynnościowe dolnych dróg moczowych postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w praktyce lekarza rodzinnego. Forum Med. Rodz. 4(6), 397–407.
- Rodríguez Madrera R., Campa Negrillo A., Suárez Valles B., Ferreira Fernández J.J., 2021. Phenol-ic content and antioxidant activity in seeds of common bean (Phaseolus vulgaris L.). Foods 10(4), 864. https://doi.org/10.3390/foods10040864
DOI: https://doi.org/10.3390/foods10040864
- Rubio Herrera M.A., Bretón Lesmes I., 2021. Obesity in the COVID era: A global health challenge. Endocrinol. Diabet. Nutr. 68(2), 123–129. https://doi.org/10.1016/j.endien. 2020.10.006
DOI: https://doi.org/10.1016/j.endien.2020.10.006
- Rui X., Boye JI., Simpson BK., Prasher S.O., 2012. Angiotensin I-converting enzyme inhibitory properties of Phaseolus vulgaris bean hydrolysates: effects of different thermal and enzymatic digestion treatments. Food Res. Int. 49(2), 739–746. https://doi.org/10.1016/j.foodres. 2012.09.025
DOI: https://doi.org/10.1016/j.foodres.2012.09.025
- Rzepa M., 2008. Cukrzyca i wspomaganie jej leczenia środkami pochodzenia roślinnego. Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich, Wrocław.
- Silva M.O., Brigide P., Viva de Toledo M.N., Canniatti-Brazaca S.G., 2018. Phenolic compounds and antioxidant activity of two bean cultivars (Phaseolus vulgaris L.) submitted to cooking. Braz. J. Food Technol., 21, e2016072. https://doi.org/10.1590/1981-6723.7216
DOI: https://doi.org/10.1590/1981-6723.7216
- Singh B., Singh J.P., Shevkani K., Singh N., Kaur A., 2017. Bioactive constituents in pulses and their health benefits. J. Food Sci. Technol. 54, 858–870. https://doi.org/10.1007/s13197-016-2391-9
DOI: https://doi.org/10.1007/s13197-016-2391-9
- Stasiak A., Ulanowska A., 2008. Aktywność przeciwutleniająca nowych odmian fasoli (Phaseolus vulgaris L.). Żywn. Nauka Technol. Jakość 1(56), 74–82.
- Sytar O., Smetanska I., 2022. Bioactive compounds from natural sources. Molecules 27(6), 1929. https://doi.org/10.3390/molecules27061929
DOI: https://doi.org/10.3390/molecules27061929
- Then M., Szentmihályi K., Gere A., Jasztrab Sz., Szőke É., 2005. Antioxidant properties of Myrtilli folium, Phaseoli fructus sine feminibus and drug mixture extracts. Acta Aliment. 34(2), 169–176. https://doi.org/10.1556/aalim.34.2005.2.10
DOI: https://doi.org/10.1556/AAlim.34.2005.2.10
- Toledo M.E.O., Gonzalez de Mejia E., Sivaguru M., Amaya-Llano S.L., 2016. Common bean (Phaseolus vulgaris L.) protein-derived peptides increased insulin secretion, inhibited lipid ac-cumulation, increased glucose uptake and reduced the phosphatase and tensin homologue acti-vation in vitro. J. Funct. Foods 27, 160–177. https://doi.org/10.1016/j.jff.2016.09.001
DOI: https://doi.org/10.1016/j.jff.2016.09.001
- Walia A., Gupta A.K., Sharma V., 2019. Role of bioactive compounds in human health. Acta Sci. Med. Sci. 3(9), 25–33.
- Wawryka J., Zdrojewicz Z., 2016. Fasola – ważny składnik zdrowej diety. Analiza wartości odżyw-czych. Pediatr. Med. Rodz. 12(4), 394–403.https://doi.org/10.15557/PiMR.2016.0039
DOI: https://doi.org/10.15557/PiMR.2016.0039
- Wojciechowska M., Izdebska E., 2014. Profilaktyka nadciśnienia tętniczego. Med. Ogólna Nauki Zdr. 20(4), 370–373. https://doi.org/10.5604/20834543.1132038
DOI: https://doi.org/10.5604/20834543.1132038
Downloads
Download data is not yet available.