Usługi ekosystemowe Parku Zdrojowego w Nałęczowie
Halina Lipińska
Zakład Studiów Krajobrazowych i Gospodarki Przestrzennej, Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Akademicka 15, 20-950 Lublin, PolskaMalwina Michalik-Śnieżek
Zakład Studiów Krajobrazowych i Gospodarki Przestrzennej, Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Akademicka 15, 20-950 Lublin, PolskaTeresa Wyłupek
Zakład Studiów Krajobrazowych i Gospodarki Przestrzennej, Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Akademicka 15, 20-950 Lublin, PolskaMałgorzata Stachorzecka
Koło Naukowe Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Akademicka 15, 20-950 Lublin, PolskaWeronika Kamińska
Koło Naukowe Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Akademicka 15, 20-950 Lublin, PolskaRozalia Sowisz
Koło Naukowe Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Akademicka 15, 20-950 Lublin, PolskaAgata Wrona
Koło Naukowe Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Akademicka 15, 20-950 Lublin, PolskaAbstrakt
Celem badań była próba oszacowania wartości świadczeń ekosystemowych Parku Zdrojowego w Nałęczowie oraz pozyskanie wiedzy na temat znaczenia dla społeczeństwa poszczególnych jego funkcji oraz najcenniejszej kategorii usług ekosystemowych. W pracy postawiono następujące hipotezy badawcze: najważniejszymi funkcjami pełnionymi przez park są funkcje lecznicze, środowiskowe i wypoczynkowe, natomiast najcenniejszą kategorią jego usług ekosystemowych są usługi zaopatrzeniowe. W pracy założono, że społeczeństwo jest gotowe ponosić koszty z tytułu możliwości korzystania ze zdrowego środowiska oraz z dóbr i usług pochodzących z parku, a także żądać rekompensaty za ograniczenie dostępu do tych dóbr i usług. Badania poprzedzono analizą literatury przedmiotu oraz wizją lokalną. Do oszacowania wartości usług ekosystemowych wykorzystano metody wyceny, takie jak obserwacja i spacer badawczy, analiza dokumentów, oraz metodę wyceny warunkowej. Badania potwierdziły, że park pełni szereg usług ekosystemowych wynikających z jego wielofunkcyjności, co przekłada się na wysoką wartość tych usług. Najcenniejszą kategorią usług ekosystemowych są usługi zaopatrujące, a najważniejszymi funkcjami są funkcje lecznicze i środowiskowe oraz wypoczynkowe.
Słowa kluczowe:
Park Zdrojowy w Nałęczowie, usługi ekosystemowe, funkcje parku, najcenniejsze kategorie usług ekosystemowychBibliografia
Apanowicz J., 2002. Metodologia ogólna. Wydawnictwo Diecezji Pelplińskiej „Bernardinum”, Gdynia, 68–69.
Chmielewska W., Zaczkiewicz W., Szatkowska I., Górecka Z., 2013, Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Nałęczów, t. 1. Załącznik Nr 1a do uchwały Nr XXX/201/13 Rady Miejskiej w Nałęczowie z dnia 13 czerwca 2013 r.
Czajkowski M., 2014. Metody wyboru warunkowego i wyceny warunkowej. W: A. Bartczak, M. Czajkowski, A. Kopańska, A. Markowska, T. Żylicz, K. Rykowski, E. Pöyry, M. Zandersen, M. Termansen, Wartości nierynkowych korzyści z lasów. Metody wyceny oraz zastosowanie wyników w analizach ekonomicznych. www.polforex.wne.uw.edu.pl, Polforex, 28–64, http://www.polforex.wne.uw.edu.pl/docs/przewodnik_v3_final.pdf [dostęp: 24.06.2020].
Kałamucka W., Neścior A., 2004. Studium zieleni Nałęczowa. W: M. Kistowski (red.), Studia ekologiczno-krajobrazowe w programowaniu rozwoju zrównoważonego. Przegląd polskich doświadczeń u progu integracji z Unią Europejską. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Gdańsk, 313–319.
Kelemen E., García-Llorente M., Pataki G., Martín-López B., Gómez-Baggethun E., 2014. Non-monetary techniques for the valuation of ecosystem services. OpenNESS Synthesis Paper 6, 1–5.
Kondracki J., 1994. Geografia Polski: mezoregiony fizyczno-geograficzne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 217.
Kostecka J., 2010. Edukacyjne znaczenie pojęcia świadczenie ekosystemów dla ochrony awifauny miast. Inż. Ekol. 22, 34–42.
Kożuchowski Z., Rogalski M., 2006. Z dziejów dawnego i współczesnego Nałęczowa. W 125. rocznicę powstania Zakładu Leczniczego i oddania źródeł mineralnych do użytku publiczności. Zbiorowe wydawnictwo historyczno-pamiątkowe o Nałęczowie i jego okolicach z działem statystyczno-naukowym i literackim, Nałęczów, 91.
Kronenberg J., 2016. Usługi ekosystemów – nowe spojrzenie na wartość środowiska przyrodniczego. W: A. Rzeńca (red.), Ekomiasto Środowisko. Zrównoważony, inteligentny i partycypacyjny rozwój miast. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 63–88. DOI: https://doi.org/10.18778/7969-576-8.04
Lorek E., Lorek A., Słupik S., 2018. Ocena roli usług ekosystemów miejskich w zrównoważonym rozwoju lokalnym. Kwart. Kol. Ekon.-Społ. Studia i Prace 1, 145–162. DOI: https://doi.org/10.33119/KKESSiP.2018.1.8
Mroczko F., 2014. Jakościowe metody badań. Obserwacja naukowa. Pr. Nauk. Wałbrzych. Wyż. Szk. Zarz. Przeds. 26(1), 65–78.
Nowacki M., 2009. Skłonność do zapłaty a cena wstępu do atrakcji turystycznej. Ekon. Probl. Tur. 13, 101–104.
Nóżka M., Martini N., 2015. Metody mobilne i wizualne w praktyce badawczej. Zastosowanie fotospaceru w socjologicznych badaniach map mentalnych i zachowań terytorialnych ludzi. Prz. Socjol. Jakościowej 11(4), 34–50. DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.11.4.02
Obwieszczenie nr 1/2016 Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lublinie z dnia 14 stycznia 2016r. w sprawie wykazu zabytków wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych województwa lubelskiego i rejestru zabytków archeologicznych województwa lubelskiego. Dz. Urz. Woj. Lubelskiego z dn. 15 stycznia 2016 r., poz. 289.
Pascual U., Muradian R., Brander L., Gómez-Baggethun E., Martín-López B., Verma M., 2010. The economics of valuing ecosystem services and biodiversity. W: P. Kumar (red.), The economics of ecosystems and biodiversity: The ecological and economic foundations. Earthscan, London, 16–32.
Pawlikowska-Piechotka A., 2012. Turystyka i rekreacja w zabytkowych parkach uzdrowiskowych. Inż. Ekol. 30, 129–140.
Solon J., 2008. Koncepcja ,,Ecosystem Services” i jej zastosowania w badaniach ekologiczno-krajobrazowych. Probl. Ekol. Kraj. 21, 25–44.
Szumacher I., Ostaszewska K., 2010. Funkcje parków śródmiejskich w opinii przyrodników i użytkowników – przyczynek do dyskusji. Probl. Ekol. Kraj. 27, 491–494.
Świeca A., Brzezińska-Wójcik T., 2009. Zasoby turystyczne i możliwości ich wykorzystania na obszarze miasta i gminy Nałęczów oraz gminy Wojciechów. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio B 64(1), 145–170.
Berghöfer A., Mader A., Patrickson S., Calcaterra E., Smit J., Blignaut J., de Wit J., van Zyl H., 2011. Poradnik TEEB dla miast – usługi ekosystemów w gospodarce miejskiej. Fundacja Sendzimira, Kraków, 3–4.
Wróblewska A., 2014. Wartościowanie dóbr środowiskowych w świetle badań ankietowych według metody wyceny warunkowej. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 2(46), 155–171.
www.naleczow.pl [dostęp: 11.03.2020].
www.uzdrowisko-naleczow.pl [dostęp: 11.03.2020].
Zydroń A., Kayzer D., Szoszkiewicz K., 2014. Czynniki różnicujące wysokość rekompensaty w przypadku uniemożliwienia korzystania z Wielkopolskiego Parku Narodowego. Barometr Regionalny 12(4), 165–170. DOI: https://doi.org/10.56583/br.994
Zydroń A., Sikora A., 2015. Wycena wartości Parku Sołackiego w Poznaniu metodą wyceny warunkowej. Zesz. Nauk., Stud. Prace Wydz. Nauk Ekonom. Zarz. (Uniw. Szczec.) 42/2, 245–256. DOI: https://doi.org/10.18276/sip.2015.42/2-21
Zydroń A., Szoszkiewicz K., 2013. Wartość środowiska a gotowość społeczeństwa do zapłacenia za to dobro. Rocz. Ochr. Śr. 15, 2874–2886.
Żylicz T., 2017. Wartość ekonomiczna przyrody. Zarz. Publiczne 1(39), 114–124. DOI: https://doi.org/10.15678/ZP.2017.39.1.10
Zakład Studiów Krajobrazowych i Gospodarki Przestrzennej, Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Akademicka 15, 20-950 Lublin, Polska
Zakład Studiów Krajobrazowych i Gospodarki Przestrzennej, Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Akademicka 15, 20-950 Lublin, Polska
Zakład Studiów Krajobrazowych i Gospodarki Przestrzennej, Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Akademicka 15, 20-950 Lublin, Polska
Koło Naukowe Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Akademicka 15, 20-950 Lublin, Polska
Koło Naukowe Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Akademicka 15, 20-950 Lublin, Polska
Koło Naukowe Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Akademicka 15, 20-950 Lublin, Polska
Koło Naukowe Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Akademicka 15, 20-950 Lublin, Polska
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
