Ocena efektów produkcyjnych uprawy soi [Glycine max (L.) Merr.] w zależności od sposobu przygotowania roli do siewu
Jerzy Księżak
Zakład Uprawy Roślin Pastewnych, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach ul. Czartoryskich 8 24-100 Puławy, Polskahttps://orcid.org/0000-0002-1991-1141
Jolanta Bojarszczuk
Zakład Uprawy Roślin Pastewnych, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach ul. Czartoryskich 8 24-100 Puławy, Polskahttps://orcid.org/0000-0003-2065-344X
Abstrakt
Badania przeprowadzono w latach 2016–2017 w Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym Kępa-Puławy (woj. lubelskie) należącym do IUNG – PIB w Puławach. Celem badań była ocena efektów produkcyjnych dwóch odmian soi o różnej klasie wczesności w zależności od sposobu przygotowania gleby do siewu (uprawa pełna, uprawa uproszczona, uprawa pasowa). Produkcyjność obu uwzględnionych w badaniach odmian soi była różnicowana przebiegiem warunków atmosferycznych w okresie wegetacji oraz zastosowanym sposobem uprawy roli. Większy plon nasion soi (o 7%) zanotowano w 2017 r., co było spowodowane bardziej korzystnymi warunkami wilgotnościowymi. Zastosowanie sposobu strip till w uprawie soi powodowało istotne zwiększenie plonu nasion w porównaniu z plonem uzyskanym z uprawy uproszczonej i pełnej uprawy płużnej. Różnica w wielkości uzyskanych plonów wynosiła 13% dla uprawy uproszczonej i 16% dla pełnej uprawy płużnej. Zastosowane sposoby uprawy soi nie miały istotnego wpływu na koncentrację składników pokarmowych. Nasiona odmiany Merlin zawierały więcej białka (o około 6%) niż odmiany Aldana, a obie odmiany gromadziły podobną ilość tłuszczu i włókna. Obie oceniane odmiany charakteryzowały się podobną strukturą plonu (liczba strąków, liczba nasion, masa nasion na roślinie, liczba nasion w strąku).
Słowa kluczowe:
soja, sposób uprawy, produkcyjność, struktura plonu, uprawa pasowaBibliografia
Adamič S., Leskovšek R., 2021. Soybean (Glycine max (L.) Merr.) growth, yield, and nodulation in the early transition period from conventional tillage to conservation and no-tillage systems. Agronomy 11, 2477. https://doi.org/10.3390/agronomy11122477 DOI: https://doi.org/10.3390/agronomy11122477
Amini I., 2005. Determination of the best management for soybean cropping following barley. Soil Till. Res. 84, 168–174. DOI: https://doi.org/10.1016/j.still.2004.11.002
Bertheau Y., Davison J., 2011. Soybean in the European Union, status and perspective. In: D. Krezhova (ed.), Recent trends for enhancing the diversity and quality of soybean products. IntechOpen Access, London, UK, 3–47. Available online: https://www.intechopen.com/books/recent-trends-for-enhancing-the-diversity-and-quality-of-soybean-products/soybean-in-the-european-union-status-and-perspective [dostęp: 1.02.2021]. DOI: https://doi.org/10.5772/18896
Bethlenfalvay J.G., Franson L.R., Brown S.M., 1990. Nutrition of mycorrhizal soybean evaluated by the diagnosis and recommendation integrated system (DRIS). Agron. J. 82, 302–304. DOI: https://doi.org/10.2134/agronj1990.00021962008200020025x
Cheţan F., Cheţan C., Bogdan I., Pop A.I., Moraru P.I., Rusu T., 2021. The effects of management (tillage, fertilization, plant density) on soybean yield and quality in a three-year experiment un-der Transylvanian plain climate conditions. Land 10, 200. https://doi.org/10.3390/land10020200 DOI: https://doi.org/10.3390/land10020200
Cheţan F., Rusu T., Cheţan C., Camelia Urda, Rezi R., Simon A., Bogdan I., 2022. Influence of soil tillage systems on the yield and weeds infestation in the soybean crop. Land, 11, 1708. https://doi.org/10.3390/land11101708 DOI: https://doi.org/10.3390/land11101708
EUROStat, 2022. Available online: http://ec.europa.eu/eurostat/de [dostęp: 20.07.2022].
Faligowska A., Szukała J., 2015. The effect of various long-term tillage systems on yield and yield component of yellow and narrow-leaved lupin. Turk. J. Field Crops 20(2), 188–193. https://doi.org/10.17557/tjfc.76502 DOI: https://doi.org/10.17557/tjfc.76502
FAOSTAT, 2022. Available online: http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC [dostęp: 15.07.2022].
Farmaha B.S., Fernández F.G., Nafziger E.D., 2012. Soybean seed composition, aboveground growth, and nutrient accumulation with phosphorus and potassium fertilization in no-till and strip-till. Agron. J. 104(4), 1006–1015. https://doi.org/10.2134/agronj2012.0010 DOI: https://doi.org/10.2134/agronj2012.0010
Fecák P., Šariková D., Černý I., 2010. Influence of tillage system and starting N fertilization on seed yield and quality of soybean Glycine max (L.) Merrill. Plant Soil Environ. 56(3), 105–110. DOI: https://doi.org/10.17221/201/2009-PSE
Gawęda D., Cierpiała R., Bujak K., Wesołowski M., 2014. Soybean yield under different tillage systems. Acta Sci. Pol., Hort. Cult. 13(1), 43–54.
Gawęda D., Nowak A., Haliniarz M., Woźniak A., 2020. Yield and economic effectiveness of soybean grown under different cropping systems. Int. J. Plant Prod. 14, 475–485. https://doi.org/10.1007/s42106-020-00098-1 DOI: https://doi.org/10.1007/s42106-020-00098-1
Kocira A., Staniak M., Tomaszewska M., Kornas R., Cymerman J., Panasiewicz K., Lipińska H., 2020. Legume cover crops as one of the elements of strategic weed management and soil quali-ty improvement. A Review. Agriculture 10, 394. https://doi.org/10.3390/agriculture10090394 DOI: https://doi.org/10.3390/agriculture10090394
Kordas L., 2005. Energy and economic effects of reduced tillage in crop rotation. Acta Sci. Pol., Agricultura 4(1), 51–59.
Kotecki A., Lewandowska S., 2020. Studia nad uprawą soi zwyczajnej (Glycine max (L.) Merrill) w południowo-zachodniej Polsce [Studies on the Cultivation of Soybean (Glycine max (L.) Mer-rill) in South-Western Poland]. Wyd. UP Wrocław, Wrocław.
Księżak J., Bojarszczuk J., 2022. The seed yield of soybean cultivars and their quantity depending on sowing term. Agronomy 12, 1066. https://doi.org/10.3390/agronomy12051066 DOI: https://doi.org/10.3390/agronomy12051066
Lanҫa Rodrígues J.G., Gamero C.A., Costa Fernandes J., Mirás-Avalos J.M., 2009. Effects of different soil tillage systems and coverages on soybean crop in the Botucatu Region in Brazil. Span. J. Agric. Res. 7 (1), 173–180. https://doi.org/10.5424/sjar/2009071-409 DOI: https://doi.org/10.5424/sjar/2009071-409
Małecka I., Swędrzyńska D., Blecharczyk A., Dytman-Hagedorn M., 2012. Wpływ systemów uprawy roli pod groch na właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleby. Fragm. Agron. 29 (4), 106–116.
Małecka-Jankowiak I., Blecharczyk A., Swędrzyńska D., Sawińska Z., Piechota T., 2016. The effect of long-term tillage systems on some soil properties and yield of pea (Pisum sativum L.). Acta Sci. Pol. Agricultura 15(1), 37–50.
Martyniuk S., 2012. Naukowe i praktyczne aspekty symbiozy roślin strączkowych z bakteriami brodawkowymi [Scientific and practical aspects of legumes symbiosis with root-nodule bacte-ria]. Pol. J. Agron. 9, 17–22. Available online: https://iung.pl/PJA/wydane/9/PJA9_3.pdf [dostęp: 2.08.2022].
Patil G., Mian R., Vuong T., Pantalone V., Song Q., Chen P. Shannon J., Carter T.C., Nguyen H.T., 2017. Molecular mapping and genomics of soybean seed protein: A review and perspec-tive for the future. Theor. Appl. Genet. 130, 1975–1991. https://doi.org/10.1007/s00122-017-2955-8 DOI: https://doi.org/10.1007/s00122-017-2955-8
Pikul J.L. Jr., Carpenter-Boggs L., Vigil M., Schumacher T., Lindstrom M.J., Riedell W.E., 2001. Crop yield and soil condition under ridge and chisel-plow tillage in the northern Corn Belt, USA. Soil Till. Res. 60, 21–33. DOI: https://doi.org/10.1016/S0167-1987(01)00174-X
Potratz D.J., Mourtzinis S., Lauer J.G.J., Arriaga F.J., Conley S.P., 2020. Strip-till, other manage-ment strategies, and their interactive effects on corn grain and soybean seed yield. Agronomy J. 112, 72–80. DOI: https://doi.org/10.1002/agj2.20067
Śliwa J., Zając, T., Oleksy A., Klimek-Kopyra A., Lorenc-Kozik A., Kulig B., 2015. Comparison of the development and productivity of soybean (Glycine max (L.) Merr.) cultivated in western Poland. Acta Sci. Pol. Agricultura 14, 81–95.
Smagacz J., 2015. Uprawa roli jako element zrównoważenia środowiskowego produkcji roślinnej. Studia i Raporty IUNG – PIB 43(17), 89–101. https://doi.org/10.26114/sir.iung.2015.43.5
Stipešević B., Jug D., Jug I., Žugec I., Stošic M., Kolar D., 2009. Influence of different soil tillage systems on soybean yield and yield components. Tarım Mak. Bilimi Derg. (Journal of Agricul-tural Machinery Science) 5(3), 263˗267.
Święcicki W., Chudy M., Żuk-Gołaszewska K., 2007. Rośliny strączkowe w projektach badaw-czych Unii Europejskiej. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 522, 55–65.
Szwejkowska B. 2012. Wpływ technologii uprawy na zawartość białka w nasionach soczewicy jadalnej (Lens culinaris Medic.), Ann. UMCS, sec. E Agricultura 67(2), 20–27. DOI: https://doi.org/10.24326/as.2012.2.3
Thrane M., Paulsen P.V., Orcutt M.W., Krieger T.M., 2017. Soy protein: Impacts, production, and applications (Ch. 2). In: S.R. Nadathur, J.P.D. Wanasundara, L. Scanlin (eds.), Sustainable protein sources, 23–45. Academic Press, Elsevier. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780128027783000020 DOI: https://doi.org/10.1016/B978-0-12-802778-3.00002-0
Woźniak A., Soroka M., Stępniowska A., Makarski B., 2014. Chemical composition of pea (Pisum sativum L.) seeds depending on tillage systems. J. Elem. 19, 1143–1152. DOI: https://doi.org/10.5601/jelem.2014.19.3.484
Zakład Uprawy Roślin Pastewnych, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach ul. Czartoryskich 8 24-100 Puławy, Polska https://orcid.org/0000-0002-1991-1141
Zakład Uprawy Roślin Pastewnych, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach ul. Czartoryskich 8 24-100 Puławy, Polska https://orcid.org/0000-0003-2065-344X
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
