Wpływ nawożenia mineralnego na tempo wzrostu części nadziemnej słonecznika bulwiastego
DOMINIKA SKIBA
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Katedra Technologii Produkcji Roślinnej i Towaroznawstwa , ul. Akademicka 15, 20-950 Lublinhttps://orcid.org/0000-0003-1572-1591
Abstrakt
Badania oparto na doświadczeniu polowym przeprowadzonym w latach 2013–2015 w Stacji Doświadczalnej Uniwersytetu Przyrodniczego w Parczewie (51°38'24"N; 22°54'02"E), na glebie płowej. Eksperyment założono metodą podwójnie rozszczepionych jednostek eksperymentalnych (split-split-plot) w trzech powtórzeniach. Czynnikami I rzędu były trzy odmiany: ‘Albik’, ‘Rubik’ i ‘Violet de Rennes’. Czynnik II rzędu stanowiło zaś nawożenie mineralne (N0P0K0 – jako obiekt standardowy oraz P43, K124, N100, P43K124, N50P43K124, N100P43K124, N150P43K124), w przeliczeniu na formę pierwiastkową nawozów. Jako podstawowe nawożenie stosowano obornik bydlęcy w ilości 30 t·ha–1. Celem badań było opracowanie podstaw do zarządzania nawożeniem słonecznika bulwiastego, które umożliwi uzyskanie maksymalnego przyrostu części nadziemnej tego gatunku. Stwierdzono, iż dla tempa wzrostu roślin najbardziej optymalne okazało się podstawowe nawożenie obornikiem oraz nawożenie mineralne w ilości 100 kg N·ha–1 w formie azotanowo-amonowej. Samo nawożenie fosforowo-potasowe, mimo stosowania obornika, istotnie obniżało wysokość roślin w porównaniu z obiektem standardowym.
Słowa kluczowe:
słonecznik bulwiasty, nawożenie mineralne, tempo wzrostu, odmianyBibliografia
Bleinholder H., Buhr L., Feller C., Hack H., Hess M., Klose R., Meier U., Stauss R., Boom T. van den, Weber E., Lancashire P.D., Munger P., 2005. Compendium of Growth Stage Identification Keys for Mono- and Dicotyledonous Plants. Klucz do określania faz rozwojowych roślin jedno- i dwuliściennych w skali BBCH. Tłum. K. Adamczewski, K. Matysiak. IOR, Poznań.
Chołuj D., Podlaski S., Wiśniewski G., Szmalec J., 2008. Kompleksowa ocena biologicznej przydatności 7 gatunków roślin wykorzystywanych na cele energetyczne. Stud. Rap. IUNG-PIB 11, 81–99.
Danilčenko H., Jarienė E., Slepetiene A., Sawicka B., Zaldariene S., 2017. The distribution of bioac-tive compounds in the tubers of organically grown Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) during the growing period. Acta Sci. Pol. Hortorum Cultus 16(3), 97–107, DOI: 10.24326/asphc.2017.3.10
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (wersja przekształcona).
Fotyma M., 2011. Testy glebowe potasu łatwo dostępnego dla roślin. Nawozy Nawoż. 44, 6–16.
Gao K., Zhu T., Han G., 2011. Water and nitrogen interactively increased the biomass production of Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) in semi-arid area. Afr. J. Biotechnol. 10(34), 6466–6472.
Grześkowiak A., 2007. Nawożenie mineralne w bezpłużnych technologiach uprawy roli. Nasza Rola 8, 18–19.
Hassan S. Hassan T., 2013. Effect Of Biofertilization By Using Three Azotobacter Isolates And Two Levels Of Mineral Nitrogen Fertilizer On Jerusalem Artichoke (Helianthus tuberosus L.,) Growth, Yield and Some Chemical Constituents. J. Am. Sci. 9(1), 437–446.
Jariene E., Jeznach M., Danilcenko H., Zaldariene S., Taraseviciene Z., Wawrzyniak A., Tul-Krzyszczuk A., 2016. Distribution of macronutrients in organically grown Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) tubers throughout the growing period. J. Elementol. 21(4), 1315–1325, DOI: 10.5601/jelem.2016.21.3.1086.
Kasprzak A., Michalska K., Romanowska-Duda Z., Krzesik M., 2012. Rośliny energetyczne jako cenny surowiec do produkcji biogazu. Kosmos Probl. Nauk Biol. vol. 61, 2(295), 281–293.
Kays S.J., Nottingham S.F., 2008. Biology and Chemistry of Jerusalem Artichoke Helianthus tu-berosus L. CRC Press Taylor & Francis Group, Broken Sound Parkway, NW.
Klimont K., 2012. Ocena przydatności topinamburu (Helianthus tuberosus L.) i kostrzewy trzcinowej (Festuca arundinacea Schreb.) do rekultywacji bezglebowego podłoża wapna poflotacyj-nego użyźnionego osadem ścieków komunalnych. Biul. IHAR 265, 89–97.
Kowalska A., 2017. Charakterystyka roślin energetycznych jako potencjalnego surowca do produk-cji biogazu. Eliksir 1(5), 11–15.
Kozłowski S., Goliński P., Zielewicz W., Biniaś J., 2006. Badania nad nawożeniem pastwiska nawozami płynnymi. Annales UMCS, sec. E, Agricultura 61, 341–352.
Paungbut D., Jogloy S., Vorasoot N., Patanothai A., 2015. Growth and Phenology of Jerusalem Artichoke (Helianthus tuberosus L.). Pak. J. Bot. 47(6), 2207–2214.
PN-R-04016:1992. Analiza chemiczno-rolnicza gleby. Oznaczanie zawartości przyswajalnego cyn-ku. PKN, Warszawa.
PN-R-04017:1992. Analiza chemiczno-rolnicza gleby. Oznaczanie zawartości przyswajalnej miedzi. PKN, Warszawa.
PN-R-04018:1993. Analiza chemiczno-rolnicza gleby. Oznaczanie zawartości przyswajalnego boru. PKN, Warszawa.
PN-R-04019:1993. Analiza chemiczno-rolnicza gleby. Oznaczanie zawartości przyswajalnego man-ganu. PKN, Warszawa.
PN-R-04020:1994/Az1:2004. Analiza chemiczno-rolnicza gleby. Oznaczanie zawartości przyswa-jalnego magnezu. PKN, Warszawa.
PN-R-04021:1994. Analiza chemiczno-rolnicza gleby. Oznaczanie zawartości przyswajalnego żela-za. PKN, Warszawa.
PN-R-04022:1996/Az1:2002. Analiza chemiczno-rolnicza gleby. Oznaczanie zawartości przyswajalnego potasu w glebach mineralnych. PKN, Warszawa.
PN-R-04023:1996. Analiza chemiczno-rolnicza gleby. Oznaczanie zawartości przyswajalnego fosforu w glebach mineralnych. PKN, Warszawa.
Prośba-Białczak U., 2007. Produkcyjność topinamburu (Helianthus tuberosus L.) uprawianego bez nawożenia. Fragm. Agron. 4(96), 106–112.
Puchalski C., Zapałowska A., Hury G., 2017. The impact of sewage sludge and biomass ash fertilization on the yield, including biometric features and physiological parameters of plants of two Jerusalem Artichoke (Helianthus tuberosus L.) cultivars. Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin. Agric. Aliment. Pisc. Zootech. 332(41)1, 37–52.
Rodrigues M.A., Sousa L., Cabanas J.E., Arrobas M., 2007. Tuber yield and leaf mineral composi-tion of Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) grown under different cropping practices. Span. J. Agric. Res. 5(4), 545–553.
Sawicka B., 2010. Wartość energetyczna słonecznika bulwiastego (Helianthus tuberosus L.) jako źródła biomasy. Zesz. Nauk. UP Wrocł. Rol. 97(578), 245–256.
Sawicka B., Kalembasa D. 2013. Assessment of the chemical composition of Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) as energy feedstock. Ecol. Chem. Eng. 20 A(6), 689–699, DOI: 10.2428/ecea.2013.20(06)064.
Sawicka B., 2016. Słonecznik bulwiasty (Helianthus tuberosus L.). Biologia, hodowla, znaczenie użytkowe. Wyd. UP w Lublinie, 223.
Skiba D., Sawicka B., Kiełtyka-Dadasiewicz A., 2016. Możliwość uprawy Heliantus tuberosus na cele energetyczne. Wyd. Nauk. Tygiel, Lublin, 112–123.
Spagnoletta A., De Santis A., Tampieri E., Baraldi E., Bachi A., Genchi G., 2006. Identification and kinetic characterization of HtDTC, the mitochondrial dicarboxylate–tricarboxylate carrier of Jerusalem artichoke tubers. J. Bioenerg. Biomembr. 38, 57–65.
World reference base for soil resources 2014. International soil classification system for naming soils and creating legends for soil maps, http://www.fao.org/3/a-i3794e.pdf
Žaldarienė S., Kulaitienė J., Černiauskienė J., 2012. The quality comparison of different Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) cultivars tubers. Žemės ūkio mokslai 19(4), 268–272.
Żołnierz L., Klocek I., Pruchniewicz D., 2011. Rozwój skupień inwazyjnego słonecznika bulwiaste-go (Helianthus tuberosus sensu lato) i ich wpływ na roślinność siedlisk antropogenicznych. W: J. Kącki, E. Stefańska-Krzaczek (red.). Synantropizacja w dobie zmian różnorodności biologicznej. Acta Botanica Silesiaca 6, 213–227.
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Katedra Technologii Produkcji Roślinnej i Towaroznawstwa , ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin https://orcid.org/0000-0003-1572-1591
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
