Wpływ niklu na plonowanie i skład mineralny wybranych warzyw
Renata Matraszek
Akademia Rolnicza w LublinieMaria Szymańska
Akademia Rolnicza w LublinieMałgorzata Wróblewska
Akademia Rolnicza w LublinieAbstrakt
W trzyletnim doświadczeniu wazonowym badano wpływ niklu na plonowanie i skład mineralny części użytkowych (zawartość K, Ca, Mg, P, Fe i Ni) liści sałaty i szpinaku oraz owoców cukinii i fasoli. Doświadczenie zróżnicowano pod względem zawartości niklu (NiSO 4.7H 2O), wprowadzając: 0 (kontrola); 10; 40 i 60 mg Ni.kg -1 piasku, uwzględniając równocześnie różne wymagania badanych roślin. Uzyskane wyniki badań wskazują, że już najniższa zastosowana w eksperymencie dawka niklu (10 mg.kg -1 podłoża) spowodowała istotny spadek plonu części użytkowych sałaty, szpinaku, cukinii i fasoli. Dalsze zwiększanie zawartości niklu w podłożu (40-60 mg.kg -1) pogłębiało spadek plonu liści sałaty i szpinaku. W takich warunkach z uwagi na nieprawidłowy rozwój generatywny nie uzyskano plonu generatywnego cukinii i fasoli. Nikiel w ilości 10 mg.kg -1 podłoża wpłynął na istotny wzrost koncentracji potasu w liściach sałaty i fosforu w liściach szpinaku oraz spadek koncentracji fosforu i potasu w owocach cukinii i fasoli, powodując jednocześnie istotny spadek zawartości magnezu w owocach cukinii i istotny wzrost zawartości tego makroelementu w owocach fasoli. Zwiększenie dawki niklu w podłożu jeszcze bardziej różnicowało zmiany w składzie mineralnym roślin. Nikiel w ilości 10 mg.kg -1 podłoża wpłynął na istotny wzrost zawartości żelaza w liściach szpinaku, owocach cukinii i strąkach fasoli, a obniżał zawartość Fe w biomasie sałaty. Zwiększone dawki niklu istotnie obniżały koncentrację żelaza w organach konsumpcyjnych badanych gatunków warzyw. Wzrastające ilości niklu w podłożu wpłynęły na sukcesywne zwiększenie zawartości tego metalu w organach konsumpcyjnych badanych gatunków warzyw.
Słowa kluczowe:
sałata, szpinak, cukinia, fasola, koncentracja K, Ca, Mg, P, Fe, NiBibliografia
Crooke W. M., Hunter J. G., Vergnano O., 1954. The relationships between nickel toxicity and iron supply. Ann. Appl. Biol. 41, 311–324.
Curyło T., 1997. Zawartość metali ciękich w warzywach z ogrodów działkowych w Tarnowie. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 448, 35–42.
Gambu F., 1993. Metale ciężkie w wierzchniej warstwie gleb i w roślinach regionu krakowskiego. Zesz. Nauk AR w Krakowie. Rozpr. hab. 176
Gębski M., 1998. Czynniki glebowe oraz nawozowe wpływające na przyswajanie metali ciężkich przez rośliny. Post. Nauk Roln. 5, 1–16.
Gorlach E., Gambu F., Brydak K., 1994. Zawartość metali ciężkich w glebach i roślinach lądowych wokół Huty im. Tadeusza Sendzimira. Acta Agr. Silv. Agr. 32,13–24.
Graczyk A., Radomska K., Długaszek M., 1999. Synergizm i antagonizm między biopierwiastkami i metalami toksycznymi. Ochr. r. Zasobów Nat. 18, 39–45.
Kabata-Pendias A., Motowicka-Terelak T., Piotrowska M., Terelak H., Witek T., 1993. Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi i siarką. Wyd. IUNG Puławy. P(53), 20.
Kabata-Pendias A., Pendias H., 1999. Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Kotowska J., Wybieralski J., 1999. Kształtowanie si stosunków ilościowych między K, Ca i Mg w glebie oraz roślinach. Biul. Magnezol. 4(1), 104–110.
Lübben S., Sauerbeck D., 1991. Transferfaktoren und Transferkoefizienten für den Schwermetallübergang Boden-Pflanze. Berichte aus der Ökologischen Forschung. 6, 180–223.
Małysz J., 1991. Bezpieczeństwo żywnościowe – strategiczna potrzeba ludzkości. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa: 120–125.
Martyn W., Molas J. Onuch-Amborska J., 1998. Oddziaływanie hortisoli o różnej zawartości metali ciężkich na jakość biologiczną sałaty odmiany Bona. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 461, 279–289.
Mengel K., Kirkby E. A., 1983. Podstawy żywienia roślin. PWNiR, Warszawa. Monitor Polski, 1986. nr 23, poz. 170, 285.
Niklińska M., Maryański M., 1988. Metale ciężkie w warzywach. Aura. 88(4), 20–22.
Palocis G., Gomez J., Ccrbonell-Barrachuma A., Pedreno J. N., Mataix J., 1998. Effect of nickel on concentration on tomato plant nutrition and dry matter yield. J. Plant Nutrit. 21(10), 2179–2191.
Sauerbeck D., 1989. Der Transfer von Schwermetallen in die Pflanze. Beurteilung von SM-Kontaminationen im Boden. Dechema [Hrsg. von D. Behrens, J. Wiesner]. Frankfurt/Main. 281–317.
Stählin A., 1969. Grünfutter und Heu. Handbuch der Futtermittel. Wyd Paul Parey. Hamburg –Berlin. 1, 1–177.
Szymańska M., Matraszek R., Świader A., 1997. Zaburzenia procesów w korzeniu pod wpływem niklu na przykładzie Sinapis alba. Materiały 2 Ogólnopolskiej konferencji Zastosowanie kultur in vitro w fizjologii roślin. Zakład Fizjologii Roślin im. Franciszka Górskiego PAN, Kraków. 227–232.
Terelak H., Piotrowska M., Motowicka-Terelak T., Stuczyński T., Budzyńska T., 1995. Zawartość metali ciężkich i siarki w glebach użytków rolnych Polski oraz ich zanieczyszczenie tymi składnikami. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 418, 45–60.
Terelak H., Piotrowska M., 1997. Nikiel w glebach Polski. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 448, 317–323.
Vergnano O., 1953. Action of nickel on plants in serpentinite soils. Nuovo Giron. Botan. Ital. 60, 109–183.
WHO, 1972. Evaluation of certain food additives and contaminants. Geneva.
WHO, 1989. Evaluation of certain food additives and contaminants (Thirty-third Report of the Joint FAO/WHO Export Committee on Food Additives). Tech. Rep. WHO. Geneva.
Akademia Rolnicza w Lublinie
Akademia Rolnicza w Lublinie
Akademia Rolnicza w Lublinie
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2021 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0 międzynarodowe).
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
