Abstract
The common daisy (Bellis perennis L.) is a beautiful native plant, most often treated as a decorative element in our gardens. However, the daisy is also a valuable medicinal plant used in Polish herbal medicine for at least several centuries. It was already written about by Siennik [1564],
Marcin from Urzędów [1595] and Syreniusz [1613]. They recommended using it for e.g. wounds, hernias, ulcers, and gastrointestinal ailments. Since the 19th century, its use for medicinal purposes has been decreasing, and it is often omitted in recent publications. This plant was also known in folk medicine, the flowers, roots and herb were used in the treatment of, among others, urinary system ailments, „breast diseases”, gynecological diseases, cough and even tuberculosis. The long history of use of the common daisy, based on the experience of many generations, as well as the diverse use of raw materials in ancient folk and conventional herbal medicine indicate that it is a plant with great medicinal potential that deserves greater interest.
References
- Al-Snafi A.E., 2015. The pharmacological importance of Bellis perennis. A review. Int. J. Phytother. 5(2), 63–69.
- Apteczka domowa, zawieraiąca zbiór lekarstw po wielkiey części prostych, których materiały łacno się w domu znaydować mogą (…) dla wygody y poratowania zdrowia (…) przez jednego z xięży Scholarum Piarum prowincyi litewskiey przedrukowana powtórnie, 1793. Drukarnia Pijarów, Wilno.
- Bacler-Żbikowska B., Stebel A., 2023. Katalog roślin leczniczych aktualnie dopuszczonych do stosowania w medycynie konwencjonalnej w Polsce: różnorodność gatunkowa, pochodzenie, zastosowanie, problemy zrównoważonego pozyskiwania i ochrona. Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice.
- Bagiński S., Mowszowicz J., 1966. Krajowe rośliny lecznicze. PWN, Łódź.
- Bańkowski C., Ganszer W., 1971. Rośliny stosowane w lecznictwie ludowym regionu Beskidu Śląskiego. Wiad. Ziel. 10, 10–13.
- Bańkowski, C., Kuźniewski, E., 1980. Ziołolecznictwo ludowe. PWN, Warszawa.
- Cybulska H., Janicka H., Wiszniewski J., Wysocka A., 1950. Uprawa i zbiór ziół. PWRiL, Warszawa.
- Czerwiakowski I.R., 1859. Opisanie roślin dwulistniowych lékarskich i przemysłowych: Botaniki szczególnéj: dwulistniowe zdrożne, bezpłatkowe i jednopłatkowe nadjajnikowe aź po rodzinę szorstkolistnych – wyłącznie. Cześć 4. Drukarnia CK Uniwersytetu, Kraków.
- Czystowski J., 1948. Rośliny lecznicze w rysunku i opisie: 125 roślin. Podręcznik dla producentów, plantatorów i zbieraczy roślin leczniczych. Polska Agencja Wydawnicza, Łódź.
- Farmakopea Polska II, 1937. Towarzystwo Przyjaciół Wydziałów i Oddziałów Farmaceutycznych przy Uniwersytetach w Polsce, Warszawa.
- Farmakopea Polska III, 1954. PZWL, Warszawa.
- Farmakopea Polska IV, 1965. PZWL, Warszawa.
- Gerald-Wyżycki J., 1845. Zielnik ekonomiczno-techniczny, czyli opisanie drzew, krzewów i roślin dziko rosnących w kraju, jako te z przyswojonych, z pokazaniem użytku ich w ekonomice, rękodziełach, fabrykach i medycynie domowej, z wyszczególnieniem jadowitych i szkodliwych, oraz mogących służyć ku ozdobie ogrodów i mieszkań wiejskich. Drukiem J. Zawadzkiego, Wilno.
- Gruszecki R., Rybiński M., 2018. Skup surowców zielarskich ze stanu naturalnego na terenie gminy Hajnówka. Ann. Hort. 28(2), 15–23. https://doi.org/10.24326/ah.2018.2.2
- Grzeszczuk M., Stefaniak A., Pachlowska A., 2016. Biological value of various edible flower species. Acta Sci. Pol. Hort. Cult. 15(2), 109–119.
- Gustawicz B., 1882. Podania, przesądy, gadki i nazwy ludowe w dziedzinie przyrody. Część druga. Rośliny. ZWAK, VI, 201–317.
- Haur J.K., 1793. Ekonomika lekarska albo domowe lekarstwa przez Jakuba Kazim. Haura dla publiczney wiadomości ku zaratowaniu zdrowia ludzkiego wynaleziona, ktora okazuie znaki wszelkich chorob ludzkich i skuteczne lekarstwa na też podaie. Z przydatkiem sekretow lekarskich Hirneysa (nigdyś sławnego Doktora) przedrukowana. Drukarnia Karmelu Fortecy Najświętszej Marii Panny, Berdyczów.
- Jędrzejko K., Kozłowski M., Maniara M., 2009. Rośliny źródłem leku laryngologicznego (część 2). Ann. Acad. Med. Siles. 3, 63, 7–32.
- Kluk K., 1778. Roślin potrzebnych, pożytecznych, wygodnych, osobliwie krajowych, albo które w kraju użyteczne być mogą, utrzymanie, rozmnożenie i zażycie. T. 2. O drzewach i ziołach dzikich, lasach etc. Drukarnia Pijarów, Warszawa.
- Kluk K., 1786. Dykcjonarz roślinny, w którym podług układu Linneusza są opisane rośliny, nie tylko krajowe dzikie, pożyteczne albo szkodliwe: na roli, w ogrodach, oranżeriach utrzymywane: ale oraz i cudzoziemskie, które w kraju pożyteczne być mogły. Tom I. Drukarnia Pijarów, Warszawa.
- Kobielus S., 2014. Florarium christianum: symbolika roślin – chrześcijańska starożytność i średniowiecze. Wyd. 2. Wyd. Benedyktynów „Tyniec”, Kraków.
- Kozłowski J., 1976. Wykorzystanie krajowych zasobów roślin leczniczych przez przemysł zielarski. Wiad. Ziel. 2, 10–12.
- Kujawska M., Łuczaj Ł., Sosnowska J., Klepacki P., 2016. Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych. Słownik Adama Fischera. Prace Mat. Etnograf. 37, 367–368.
- Lamer-Zarawska E., Kowal-Gierczak B., Niedworok J., 2007. Fitoterapia i leki roślinne. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa.
- Marcin z Urzędowa, 1595. Herbarz polski, to iest o przyrodzeniu zioł y drzew rozmaitych, y innych rzeczy do lekarztw nalezących. Księgi dwoie. Drukarnia Łazarzowa, Kraków.
- Matławska I., 2005. Farmakognozja. Wyd. Akademii Medycznej w Poznaniu, Poznań.
- Muszyński J.K., (red.) 1956. Vademecum fitoterapii. T. 2. Zarząd Przemysłu Zielarskiego, Warszawa.
- Nazaruk J., Gudej J. 2001. Stokrotka pospolita – zapomniana roślina lecznicza. Wiad. Ziel. 5, 15–16.
- Nowak J., 1938. Z medycyny ludowej w Żywieckiem. I. Ziołolecznictwo. Gronie 1(2), 67–78.
- Ożarowski A. (red.), 1982. Ziołolecznictwo. PZWL, Warszawa.
- Paluch A., 1989. Zerwij ziele z dziewięciu miedz. PTL, Wrocław.
- Paluch, A., 1984. Świat roślin w tradycyjnych praktykach leczniczych wsi polskiej. Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
- Paluch A., 1991. Choroby – zioła – znachorzy. Drukmasz, Namysłów.
- Pharmacopoeia Regni Poloniae Auctoritate Ministerii Administrationis Rerum Internarum et Disciplinae Publicae, Consilio Supremo Sanitatis, Varsoviae 1817.
- Piątkowska I., 1894. Poszukiwania. I. Lecznictwo ludowe w okolicach Sieradza. Wisła 8, 135–143.
- Rochowska M., Rochowski P., 2015. Między Białą a Wisłoką: na kulturowych ścieżkach Parku Krajobrazowego Pasma Brzanki. Wyd. 1. Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego, Oddział Tarnów.
- Senderski M.E., 2017. Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie. Wyd. Mateusz E. Senderski. Podkowa Leśna.
- Siarkowski W., 1891. Poszukiwania. Lecznictwo ludowe. Wisła 15, 903–904.
- Siennik M., 1564. Lekarstwa doświadczone, które zebrał uczony lekarz [...] Jana Pileckiego, któremu są przydane lekarstwa końskie z cwiczeniem tego lekarza. Przydaliśmy y figury zioł rozmaitych ku lekarstwu z ziołkami dostatecznemi sprawione. Teraz znowu na światło wydane. Wyd. Andrysowicz Łazarz, Kraków.
- Słownik-cennik łacińsko-polski ziół leczniczych najczęściej stosowanych w lecznictwie, 1937. Nakładem „Górskie Zioła”, b.m.
- Staniszewska Z., 1902. Wieś Studzianki. Zarys etnograficzny. Wisła 16, 603–634.
- Syreniusz S., 1613. Zielnik. Reprint 2013, Wyd. Graf_ika, Warszawa.
- Szcześniak K., 2008. Świat roślin światem ludzi na pograniczu wschodniej i zachodniej Słowiańszczyzny. Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
- Szot-Radziszewska E., 2005. Sekrety ziół: wiedza ludowa, magia, obrzędy, leczenie. Wyd. Trio, Warszawa.
- Trąba C., Rogut K., Wolański P., 2014. Studium etnobotaniczne: znaczenie roślin w kulturze, tradycji i życiu człowieka. Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia Pro Carpathia, Rzeszów.
- Udziela S., 1901. Świat nadzmysłowy ludu krakowskiego i mieszkającego po prawym brzegu Wisły. Wielkoludy. Czarownice i czarownicy. Choroby. (Odbitka z t. 14 Wisły). Druk A. T. Jezierskiego, Warszawa.
- Udziela S., 1931. Rośliny w wierzeniach ludu krakowskiego. Lud 30, 36–75.
- Udziela S., 1994. Ziemia Biecka. Lud polski w powiatach gorlickim i grybowskim. Praca zbiorowa napisana w latach 1889–1895. Sądecka Oficyna Wydawnicza WOK, Nowy Sącz.
- Wieczorkowicz A., 1767. Compendium medicum auctum to jest krotkie zebranie i opisanie chorob, ich rożności, przyczyn, znakow, sposobow do leczenia, także rożnych sposobow robienia wodek, oleykow, julepow, syrupow, konfitur, maści, plastrow &c. i rożnych osobliwych rzeczy na siedm traktatow rozdzielone i teraz przez tegoż autora z errorow drukarskich wyczyszczone, z przydatkiem osobliwych chorob, tak męskich iako i białogłowskich, i dziecinnych. Drukarnia Jasney Gory Częstochowskiey, Częstochowa.
Downloads
Download data is not yet available.
