Abstrakt
Rdza brunatna powodowana przez grzyb Puccinia recondita Rob. ex Desm. f. sp. tritici jest jedną z najgroźniejszych chorób pszenicy zwyczajnej. Celem badań była ocena porażenia przez rdzę brunatną 15 linii mieszańcowych Aegilops L. z Triticum aestivum L. (VR, RV, KR, KRB, KRG, KRKo, KRMo, KRMu, KRP, KRS, KRT, KRZ, KRBP, KRBS, KRBT) oraz ich form rodzicielskich – Aegilops kotschyi Boiss., Aegilops variabilis Eig., Triticum aestivum L. (odmiany Begra, Gama, Korweta, Monopol, Muza, Piko, Rusałka, Smuga, Turnia, Zyta). Badania przeprowadzono w latach 2012–2014 w warunkach polowych. Oceny wykonano w fazie dojrzałości mlecznej, stosując skalę bonitacyjną wg COBORU (1 – porażenie pełne, 9 – brak porażenia). Największą odpornością na rdzę brunatną charakteryzowały się gatunki Ae. variabilis Eig.
i Ae. kotschyi Boiss. (oceny 8,2 i 8,1). Linie mieszańcowe były bardziej odporne na rdzę brunatną od form rodzicielskich, jakimi były odmiany pszenicy. Największą średnią odporność na przestrzeni trzech lat badań odnotowano u linii RV, KR, KRB, KRG, KRKo, KRP, KRS, KRT, KRBP (zakres ocen 7,4–7,8). Odmiany pszenicy były silniej porażane przez rdzę brunatną (zakres ocen 5,5–7,2), jednak wśród nich wyróżniły się odmiany Piko, Begra, Korweta i Zyta (zakres ocen
6,8–7,2).
Bibliografia
- Artyszak A., 2006. Technologia produkcji pszenicy ozimej. PW Rzeczpospolita, Warszawa.
- Autrique E., Singh R.P., Tanksley S.D., Sorrells M.E., 1995. Molecular markers for four leaf rust resistance genes introgressed into wheat from wild relatives. Genome 38(1), 75–83.
- Bai D., Scoles G.J., Knott D.R., 1994. Transfer of leaf rust and stem rust resistance genes from Triticum triaristatum to durum and bread wheats and their molecular cytogenetic localization. Genome 37(3), 410–418.
- Błaszczyk L., Chełkowski J., 2010. Geny odporności na patogeny w genomie pszenicy. Hod. Rośl. Nasienn. 3, 15–22.
- Bonhomme A., Gale M.D., Koebner R.M.D., Nicolas P., Jahier G., Bernard M., 1995. RFLP analy-sis of an Aegilops ventricosa chromosome that carries a gene conferring resistance to leaf rust (Puccinia recondita) when transferred to hexaploid wheat. Theor. Appl. Genet. 90(7/8), 1042–1048.
- Ceoloni C., Del Singore. G., Ercoll L., Domini P., 1992. Locating the alien chromatin segment in common wheat – Aegilops longissima mildew resistance transfers. Hereditas 116, 239–245.
- Chełkowski J., Stępień A., 2002. Podatność krajowych odmian pszenicy na patogeny grzybowe i genetycznie dziedziczona odporność na powodowane przez nie choroby. Hod. Rośl. Nasienn. 2, 27–32.
- Chełkowski J., Stępień Ł., Strzembicka A., 2005. Ocena podatności pszenicy ozimej na rdzę brunatną oraz poszukiwanie źródeł odporności. Acta Agrobot. 58(1), 143–152.
- Dvořák J., 1977. Transfer of leaf rust resistance from Aegilops speltoides to Triticum aestivum. Can. J. Genet. Cytol. 19, 133–141.
- Frauenstein K., Hammer K., 1985. Prüfung von Aegilops – Arten auf Resistenz gegen Echten Mehl-tau, Erysiphe graminis D.C., Braunrost, Puccinia recondita Rob. ex Desm. und Spelzenbraune, Septoria nordum Berk. Kulturpflanze 33, 155–163.
- Gogół A., Leśniowska-Nowak J., Nowak M., Okoń S., Kowalczyk K., 2015. Opracowanie multiplex PCR do detekcji genów odporności Lr21 i Pm4b w pszenicy zwyczajnej (Triticum aestivum L.). Annales UMCS, Sec. E, Agricultura 70(3), 21–28.
- Jaczewska-Kalicka A., 2009. Zmienność nasilenia rozwoju chorób grzybowych pszenicy ozimej w latach 2001–2005. Post. Ochr. Rośl. 46(1), 453–460.
- Jończyk K., 1999. Efektywność chemicznego zwalczania chorób grzybowych w uprawie pszenicy ozimej i żyta. Pam. Puł. 114, 151–158.
- Kilian B., Mammen K., Millet E., Sharma R., Graner A., Salamini F., Hammer K., Özkan H., 2011. Aegilops. In: Kole C. (Eds.). Wild crop relatives: genomic and breeding resources. Cereals. Springer-Verlag Berlin–Heidelberg.
- Kimber G., Feldman M., 1987. Wild wheat: An introduction. College of Agriculture, University of Missouri, Columbia, Special Report 353, 1–146.
- Kowalczyk K., Hsam S.L.K., Zeller F. J., 2000. Preliminary results of identification of leaf rust genes in Polish common wheat cultivars. Proc. 10th Conference Microscopic fungi the genetic and molecular studies on fungal plant pathogens and their metabolites. Poznań, 46–52.
- Kryczyński S., Weber Z., Paduch-Cichal E., Schollenberger M., Wakuliński W., Werner M., Fiedorowicz Z., Irzykowska L., Karolewski Z., Mirzwa-Mróz E., Sala-Rejczak K., Szyndel M., Gołębniak B., Jeżewska M., Kosiada T., Majewski T., 2011. Fitopatologia. T. 2. Choroby roślin uprawnych. PWRiL, Poznań.
- Leśniowska-Nowak J., Grądzielewska A., Majek M., 2013. Identyfikacja genów odporności na rdzę brunatną w wybranych europejskich odmianach pszenicy zwyczajnej oraz opracowanie warunków Multiplex PCR. Annales UMCS, Sec. E, Agricultura 68(3), 20–28.
- Majewski T., 1979. Grzyby (Mycota). Podstawczaki, rdzawnikowe (Uredinales) II. PWN, Warszawa.
- McIntosh R. A., Dyck P. L., Green G. I., 1977. Inheritance of leaf rust and stem rust resistance in wheat cultivars (Agent and Agatha). Austral. J. Anc. Res. 28, 37–45.
- Nieróbca A., Horoszkiewicz-Janka J., 2006. Wpływ warunków pogodowych na występowanie grzybów patogenicznych w uprawie pszenicy ozimej. Post. Ochr. Rośl. 46 (2), 576–579.
- Okoń S., Matysik P., Nita Z., Bichoński A., Rubrycki K., Woźna-Pawlak U., Kowalczyk K., 2012. Identyfikacja genu Lr19 odporności na rdzę brunatną w polskich liniach pszenicy zwyczajnej (Triti-cum aestivum L.). Annales UMCS, Sec. E, Agricultura 67(3), 39–43.
- Pilch J., 2011. Introgresje genów z gatunków spokrewnionych taksonomicznie w ulepszeniach pszenicy Triticum aestivum L. i innych roślin uprawnych. Biul. IHAR 260/261, 21–42.
- Sears E.R., 1956. The transfer of leaf rust resistance from Aegilops umbellulata to wheat. Brookhaven Symp. Biol. 9, 1–22.
- Silva P., Calvo-Salazar V., Condon F., Quincke M., Pritsch C., Gutiérrez L., Castro A., Herrera-Foessel S., von Zitzewitz J., Germán S., 2015. Effects and interactions of genes Lr34, Lr68 and Sr2 on wheat leaf rust adult plant resistance in Uruguay. Euphytica 204, 599–608.
- Tomkowiak A., Kurasiak-Popowska D., Kiel A., Weigt D., Nawracała J., Mikołajczyk S., Niemann J., 2016. Identyfikacja genów odporności na rdzę brunatną Lr19 i Lr50 w polskich materiałach hodowlanych pszenicy ozimej. Zesz. Prob. Post. Nauk Rol. 584, 95–102.
- Ukalska J., Ukalski K., Śmiałowski T., 2009. Wielowymiarowe wydzielanie fenotypowo podobnych grup obiektów w kolekcji roboczej pszenicy ozimej (Triticum aestivum L.). Biul. IHAR 253, 21–30.
- Warzecha R., 1992. Genes for leaf rust resistance in Polish wheats. Vortr. Pflanzenzüchtg. 24, 216–217.
- Woźniak-Strzembicka A., 1997. Rdza brunatna pszenicy – genetyczne podstawy odporności. Biul. IHAR 204, 145–252.
- Woźniak-Strzembicka A., 2003. Wirulencja populacji Puccinia recondita f. sp. tritici w Polsce w latach 1998–2001. Biul. IHAR 230, 145–252.
- Zamorski C., 1995. Rozwój rdzy brunatnej oraz cechy diagnostyczne rdzy brunatnej (Puccinia recondite Rob. ex Desm) i rdzy źdźbłowej (Puccinia graminis Pers.) pszenicy. Biul. IHAR 194, 189–192.
- Zamorski C., 2001. Źródła odporności na rdzę żółtą, rdzę brunatną i rdzę źdźbłową w polskich materiałach hodowlanych pszenicy. Biul. IHAR 218/219, 137–145.
Downloads
Download data is not yet available.