Ocena morfologiczna roślin oraz analiza składu chemicznego kwiatów wybranych odmian nagietka lekarskiego (Calendula officinalis L.)
RENATA NURZYŃSKA-WIERDAK
Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. S. Leszczyńskiego 58, 20-068 LublinGRAŻYNA ZAWIŚLAK
Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. S. Leszczyńskiego 58, 20-068 LublinMICHAŁ PACEK
Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. S. Leszczyńskiego 58, 20-068 LublinTERESA RODKIEWICZ
Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. S. Leszczyńskiego 58, 20-068 LublinAbstrakt
Celem badań było dokonanie oceny dynamiki wzrostu i niektórych cech morfologicznych roślin oraz składu chemicznego kwiatów i kwiatostanów wybranych 7 odmian nagietka lekarskiego (Calendula officinalis L.) oraz wskazanie odmian przydatnych dla przetwórstwa farmaceutycznego. Rośliny nagietka uprawiano z siewu bezpośredniego w ostatniej dekadzie kwietnia. Zbiór surowca wykonano ręcznie pod koniec lipca, gdy kwiatostany były w pełni rozwinięte. Spośród badanych odmian największą dynamiką wzrostu odznaczała się odmiana ‘Indian Prince’, przed odmianami ‘Tokaj Żółty’, ‘Słomka Żółta’ i ‘Deja Vu’. Świeża masa kwiatostanu była największa u odmiany ‘Green Heart’. Rośliny wszystkich odmian odznaczały się wyższą zawartością flawonoidów w kwiatach brzeżnych niż środkowych. Więcej karotenoidów w kwiatach języczkowych niż rurkowych stwierdzono u odmian ‘Persimmon Beauty’, ‘Deja Vu’, ‘Pink Surprise’, ‘Słomka Żółta’. Najwięcej olejku eterycznego (1,40 ml · 100 g–1 p.s.m.) stwierdzono w kwiatach rurkowych u odmiany ‘Indian Prince’. Za szczególnie interesujące pod względem składu chemicznego surowca należy uznać odmiany ‘Indian Prince’ i ‘Persimmon Beauty’.
Słowa kluczowe:
Asteraceae, dynamika wzrostu, odmiany, składniki fitochemiczneBibliografia
Akhtar N., Zaman S.U., Khan B.A., Amir M.N., Ebrahimzadeh M.A., 2011. Calendula extract: Effects on mechanical parameters of human skin. Acta Pol. Pharm. – Drug Res. 68 (5), 693–701.
Albulescu M., Alexa N., Cojan C., 2004. Calendula officinalis flowers, source of extracts with antioxidant activity. Ann. West Univ. Timişoara, Ser. Chemistry 13 (2), 169–176.
Arab A., Zamani G.R., Sayyari M.H., Asili J., 2015. Effects of chemical and biological fertilizers on morpho-physiological traits of marigold (Calendula officinalis L.). Eur. J. Med. Plants 8 (1), 60–68.
Baciu A.-D., Pamfil D., Mihalte L., Sestras A.F., Sestras R.E., 2013. Phenotypic variation and genetic diversity of Calendula officinalis (L.). Bulg. J. Agric. Sci. 19 (1), 143–151.
Białek A., Teryks M., Tokarz A., 2014. Sprzężone trieny kwasu linolenowego (conjugated linolenic acid – CLnA, super CLA) – źródła i działanie biologiczne. Post. Hig. Med. Dośw. 68, 1238–1250.
Biesiada A., Łętowska-Sokół A., Kucharska A., 2007. Wpływ odmiany na aktywność antyoksydacyjną nagietka lekarskiego (Calendula officinalis L.). Rocz. AR Pozn. 383, Ogrodnictwo 41, 421–425.
Braga P.C., Dal Sasso M., Culici M., Spallino A., Falchi M., Bertelli A., Morelli R., Lo Scalzo R., 2009. Antioxidant activity of Calendula officinalis extract: Inhibitory effects on chemiluminescence of human neutrophil bursts and electron paramagnetic resonance spectroscopy. Pharmacology 83, 348–355.
Dinda M., Dasgupta U., Singh N., Bhattacharyya D., Karmakar P., 2015. PI3K-mediated proliferation of fibroblates by Calendula officinalis tincture: Implication in wound healing. Phytother. Res. 29 (4), 607–616.
Duda M., Bunescu H., Fitiu A., Vaida S., 2010. Research on the cultivation of 8 marigold varietes (Calendula officinalis L.) in various conditions of fertilization in the Jucu, Cluj. Bull. UASVM Agric. 67 (1), 101–106.
Farmakopea Polska IX., 2011. PTF, Warszawa.
Farmakopea Polska X., 2014. PTF, Warszawa.
Fernandes E.F.A., Meloni F., Borella J.C., Lopes N.P., 2013. Effect of fertilisation and harvest period on polar metabolites of Calendula oficcinalis. Rev. Bras. Farmacogn. 23, 731–735.
Ganjali H.R., Band A., Abad H., Nick M., 2010. Effect of sowing date, plant density and nitrogen fertilization on yield. Yield compounds and various traits of Calendula officinalis. Am.- -Eurasian J. Agric. Environ. Sci. 9 (2), 149–155.
Gazim Z.C., Rezende C.M., Fraga S.R., Svidzinski T.I.E., Cortez D.A.G., 2008. Antifungal activity of the essential oil from Calendula officinalis (Asteraceae) growing in Brazil. Braz. J. Microbiol. 39, 61–63.
Gesch R.W., 2013. Growth and yield response of calendula (Calendula officinalis) to sowing date in the northern U.S. Ind. Crop. Prod. 45, 248–252.
Jiménez-Medina E., Garcia-Lora A., Paco L., Algarra I., Collado A., Garrido F., 2006. A new extract of the plant Calendula officinalis produces a dual in vitro effect: cytotoxic anti-tumor activity and lymphocyte activation. BMC Cancer 6 (119), doi: 10.1186/1471-2407-6-119.
Khalid K.A., Teixeira da Silva J., 2012. Biology of Calendula officinalis Linn.: Focus on pharmacology, biological activities and agronomic practices. Med. Aromat. Plant Sci. Biotechnol. 6 (1), 12–27.
Khan M.U., Rohilla A., Bhatt D., Afrin S., Rohilla S., Ansari S.H., 2011. Diverse belongings of Calendula officinalis: An overview. Int. J. Pharm. Sci. Drug Res. 3 (3), 173–177.
Kishimoto S., Maoka T., Sumitomo K., Ohmiya A., 2005. Analysis of carotenoid composition in petals of calendula (Calendula officinalis L.). Biosci. Biotechnol. Biochem. 69 (11), 2122– 2128.
Król B., 2010. Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.). W: B. Kołodziej (red.), Uprawa ziół. PWRiL, Poznań.
Król B., 2011. Yield and the chemical composition of flower heads of pot marigold (Calendula officinalis L. cv. Orange King) depending on nitrogen fertilization. Acta Sci. Pol., Hortorum Cultus 10 (2), 235–243.
Król B., 2012. Yield chemical composition of flower heads of selected cultivars of pot marigold (Calendula officinalis L.). Acta Sci. Pol., Hortorum Cultus 11 (1), 215–225.
Król B., 2013. Wpływ zagęszczenia roślin na plonowanie i jakość surowca nagietka lekarskiego (Calendula officinalis L.). Ann. UMCS, sec. E, Agricultura 68 (2), 42–47.
Muley B., Khadabadi S., Banarase N., 2009. Phytochemical Constituents and Pharmacological Activities of Calendula officinalis Linn (Asteraceae): A Review. Tropical J. Pharm. 8 (5), 455–465.
Nowak G, Nawrot J., 2009. Surowce roślinne i związki naturalne stosowane w chorobach układu oddechowego. Herba Pol. 55 (4), 178–181.
Nurzyńska-Wierdak R., 2014. Wzrost, plonowanie i składniki chemiczne surowca wybranych odmian nagietka lekarskiego (Calendula officinalis L.). Annales UMCS, sec. EEE, Horticultura 24 (2), 27–34.
Pintea A., Bele C., Andrei S., Socaciu C., 2003. HPLC analysis of carotenoids in four varieties of Calendula officinalis L. flowers. Acta Biol. Szeged. 47 (4), 37.
Samochowiec L., 2002. Kompendium ziołolecznictwa. Wyd. Med. Urban & Partner, Wrocław.
Spinu M., Brudasca Gh.F., Sandru C.D., 2007. Immunomodulating properties of Calendula officinalis and Echinacea angustifolia extractions in viral antigen primed hens. Bull. USAMV-CN 64 (1–2), 545–548.
Strzelecka H., Kowalski J., 2000. Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Szweykowska A., Szweykowski J., 2004. Botanika. Morfologia. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Villa-Trevino S., Fazenda F., Popoca A., Jimenez-Cruz G., Perez-Carreon J., 2002. Genotoxic and anti-genotix properties of Calendula officinalis extracts in rat liver cell cultures treated with diethylnitrosamine. Toxicol. In Vitro 16, 253–258.
Albulescu M., Alexa N., Cojan C., 2004. Calendula officinalis flowers, source of extracts with antioxidant activity. Ann. West Univ. Timişoara, Ser. Chemistry 13 (2), 169–176.
Arab A., Zamani G.R., Sayyari M.H., Asili J., 2015. Effects of chemical and biological fertilizers on morpho-physiological traits of marigold (Calendula officinalis L.). Eur. J. Med. Plants 8 (1), 60–68.
Baciu A.-D., Pamfil D., Mihalte L., Sestras A.F., Sestras R.E., 2013. Phenotypic variation and genetic diversity of Calendula officinalis (L.). Bulg. J. Agric. Sci. 19 (1), 143–151.
Białek A., Teryks M., Tokarz A., 2014. Sprzężone trieny kwasu linolenowego (conjugated linolenic acid – CLnA, super CLA) – źródła i działanie biologiczne. Post. Hig. Med. Dośw. 68, 1238–1250.
Biesiada A., Łętowska-Sokół A., Kucharska A., 2007. Wpływ odmiany na aktywność antyoksydacyjną nagietka lekarskiego (Calendula officinalis L.). Rocz. AR Pozn. 383, Ogrodnictwo 41, 421–425.
Braga P.C., Dal Sasso M., Culici M., Spallino A., Falchi M., Bertelli A., Morelli R., Lo Scalzo R., 2009. Antioxidant activity of Calendula officinalis extract: Inhibitory effects on chemiluminescence of human neutrophil bursts and electron paramagnetic resonance spectroscopy. Pharmacology 83, 348–355.
Dinda M., Dasgupta U., Singh N., Bhattacharyya D., Karmakar P., 2015. PI3K-mediated proliferation of fibroblates by Calendula officinalis tincture: Implication in wound healing. Phytother. Res. 29 (4), 607–616.
Duda M., Bunescu H., Fitiu A., Vaida S., 2010. Research on the cultivation of 8 marigold varietes (Calendula officinalis L.) in various conditions of fertilization in the Jucu, Cluj. Bull. UASVM Agric. 67 (1), 101–106.
Farmakopea Polska IX., 2011. PTF, Warszawa.
Farmakopea Polska X., 2014. PTF, Warszawa.
Fernandes E.F.A., Meloni F., Borella J.C., Lopes N.P., 2013. Effect of fertilisation and harvest period on polar metabolites of Calendula oficcinalis. Rev. Bras. Farmacogn. 23, 731–735.
Ganjali H.R., Band A., Abad H., Nick M., 2010. Effect of sowing date, plant density and nitrogen fertilization on yield. Yield compounds and various traits of Calendula officinalis. Am.- -Eurasian J. Agric. Environ. Sci. 9 (2), 149–155.
Gazim Z.C., Rezende C.M., Fraga S.R., Svidzinski T.I.E., Cortez D.A.G., 2008. Antifungal activity of the essential oil from Calendula officinalis (Asteraceae) growing in Brazil. Braz. J. Microbiol. 39, 61–63.
Gesch R.W., 2013. Growth and yield response of calendula (Calendula officinalis) to sowing date in the northern U.S. Ind. Crop. Prod. 45, 248–252.
Jiménez-Medina E., Garcia-Lora A., Paco L., Algarra I., Collado A., Garrido F., 2006. A new extract of the plant Calendula officinalis produces a dual in vitro effect: cytotoxic anti-tumor activity and lymphocyte activation. BMC Cancer 6 (119), doi: 10.1186/1471-2407-6-119.
Khalid K.A., Teixeira da Silva J., 2012. Biology of Calendula officinalis Linn.: Focus on pharmacology, biological activities and agronomic practices. Med. Aromat. Plant Sci. Biotechnol. 6 (1), 12–27.
Khan M.U., Rohilla A., Bhatt D., Afrin S., Rohilla S., Ansari S.H., 2011. Diverse belongings of Calendula officinalis: An overview. Int. J. Pharm. Sci. Drug Res. 3 (3), 173–177.
Kishimoto S., Maoka T., Sumitomo K., Ohmiya A., 2005. Analysis of carotenoid composition in petals of calendula (Calendula officinalis L.). Biosci. Biotechnol. Biochem. 69 (11), 2122– 2128.
Król B., 2010. Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.). W: B. Kołodziej (red.), Uprawa ziół. PWRiL, Poznań.
Król B., 2011. Yield and the chemical composition of flower heads of pot marigold (Calendula officinalis L. cv. Orange King) depending on nitrogen fertilization. Acta Sci. Pol., Hortorum Cultus 10 (2), 235–243.
Król B., 2012. Yield chemical composition of flower heads of selected cultivars of pot marigold (Calendula officinalis L.). Acta Sci. Pol., Hortorum Cultus 11 (1), 215–225.
Król B., 2013. Wpływ zagęszczenia roślin na plonowanie i jakość surowca nagietka lekarskiego (Calendula officinalis L.). Ann. UMCS, sec. E, Agricultura 68 (2), 42–47.
Muley B., Khadabadi S., Banarase N., 2009. Phytochemical Constituents and Pharmacological Activities of Calendula officinalis Linn (Asteraceae): A Review. Tropical J. Pharm. 8 (5), 455–465.
Nowak G, Nawrot J., 2009. Surowce roślinne i związki naturalne stosowane w chorobach układu oddechowego. Herba Pol. 55 (4), 178–181.
Nurzyńska-Wierdak R., 2014. Wzrost, plonowanie i składniki chemiczne surowca wybranych odmian nagietka lekarskiego (Calendula officinalis L.). Annales UMCS, sec. EEE, Horticultura 24 (2), 27–34.
Pintea A., Bele C., Andrei S., Socaciu C., 2003. HPLC analysis of carotenoids in four varieties of Calendula officinalis L. flowers. Acta Biol. Szeged. 47 (4), 37.
Samochowiec L., 2002. Kompendium ziołolecznictwa. Wyd. Med. Urban & Partner, Wrocław.
Spinu M., Brudasca Gh.F., Sandru C.D., 2007. Immunomodulating properties of Calendula officinalis and Echinacea angustifolia extractions in viral antigen primed hens. Bull. USAMV-CN 64 (1–2), 545–548.
Strzelecka H., Kowalski J., 2000. Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Szweykowska A., Szweykowski J., 2004. Botanika. Morfologia. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Villa-Trevino S., Fazenda F., Popoca A., Jimenez-Cruz G., Perez-Carreon J., 2002. Genotoxic and anti-genotix properties of Calendula officinalis extracts in rat liver cell cultures treated with diethylnitrosamine. Toxicol. In Vitro 16, 253–258.
RENATA NURZYŃSKA-WIERDAK
Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. S. Leszczyńskiego 58, 20-068 Lublin
Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. S. Leszczyńskiego 58, 20-068 Lublin
GRAŻYNA ZAWIŚLAK
Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. S. Leszczyńskiego 58, 20-068 Lublin
Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. S. Leszczyńskiego 58, 20-068 Lublin
MICHAŁ PACEK
Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. S. Leszczyńskiego 58, 20-068 Lublin
Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. S. Leszczyńskiego 58, 20-068 Lublin
TERESA RODKIEWICZ
Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. S. Leszczyńskiego 58, 20-068 Lublin
Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. S. Leszczyńskiego 58, 20-068 Lublin
Licencja
Przesyłając artykuł do publikacji, autor oświadcza, że posiada pełnię autorskich praw majątkowych oraz osobistych do utworu, a jego opublikowanie nie naruszy praw osób trzecich. Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła i wkładzie poszczególnych osób.
Przesłanie przez autora artykułu do publikacji w czasopiśmie „Annales Horticulturae” traktowane będzie jako udzielenie licencji do eksploatacji praw autorskich do artykułu na zasadach licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 (CC BY-NC-ND 4.0)
