Plonowanie nagoziarnistych i oplewionych odmian jęczmienia jarego nawożonego azotem
WACŁAW TADEUSZ KRAJEWSKI
Katedra Agrotechnologii i Zarządzania Produkcją Roślinną Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieWŁADYSŁAW SZEMPLIŃSKI
Katedra Agrotechnologii i Zarządzania Produkcją Roślinną Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieSTANISŁAW BIELSKI
Katedra Agrotechnologii i Zarządzania Produkcją Roślinną Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstrakt
Badania polowe przeprowadzono w latach 2001–2002 w gospodarstwie indywidualnym w Krajewie-Budziłach (woj. podlaskie). Określano w nich zależność plonu ziarna dwóch form odmian jęczmienia jarego (nagoziarnista – Rastik, oplewiona – Stratus) od zróżnicowanego nawożenia azotem (0, 30, 60, 90, 120 kg N·ha-1). Z doświadczeń wynika, że w agroklimatycznych warunkach Podlasia plonowanie jęczmienia jarego było zmienne w latach badań. Największe plony ziarna uzyskano w warunkach dobrego uwilgotnienia gleby, istotnie mniejsze w warunkach niedoboru opadów. Nieoplewiona odmiana Rastik nie była konkurencyjna w plonowaniu w porównaniu z oplewioną odmianą Stratus. Nawożenie azotem istotnie różnicowało plony ziarna jęczmienia jarego. U nagoziarnistej odmiany Rastik zaobserwowano istotną reakcję w plonie ziarna wraz ze zwiększaniem dawki do 60 kg N∙ha-1 włącznie, a u oplewionej odmiany Stratus tylko do dawki 30 kg N∙ha-1 włącznie. Plon ziarna był determinowany liczbą wiech na jednostce powierzchni, liczbą ziaren w kłosie oraz masą 1000 ziaren. Na te wielkości istotny wpływ miały odmiany oraz nawożenie azotem. Słabsze plonowanie odmiany Rastik w porównaniu z plonowaniem oplewionej odmiany Stratus wynikało z mniejszej zwartości łanu, mniejszej liczby ziaren w kłosie oraz mniejszej masy 1000 ziaren. Największą produkcyjność netto 1 kg azotu uzyskano po zastosowaniu jego najmniejszej dawki (30 kg N·ha-1). Przy dawkach większych produkcyjność azotu zmniejszała się, jednak nadal była relatywnie duża. Większą efektywnością wykorzystania azotu cechowała się oplewiona odmiana Stratus.
Słowa kluczowe:
jęczmień jary, odmiany, nawożenie azotem, plon ziarna, efektywność azotuBibliografia
Adamczewski K., Matysiak K., 2002. Klucz do określania faz rozwojowych roślin jedno- i dwuliściennych w skali BBCH. Wyd. IOR, Poznań.
Borówczak F., Koziora W., Grześ S., 1998. Produkcyjne i ekonomiczne efekty różnej intensywności uprawy jęczmienia jarego. Pam. Puł. 112, 19–26.
Campbell G.L., Rossnagel B.G., Classen H.L., Thacker P.A., 1989. Genopypic and environmental differences in extract viscosity of barley and their relationship to its nutritive value for broiler chickens. Anim. Feed Sci. Technol. 26, 221–230.
Dubis B., 2004. Produkcyjne skutki regulacji liczby pędów roślin jęczmienia jarego oplewionego i nagoziarnistego. Biul. IHAR 233, 91–98.
Dzieżyc J., 1993. Czynniki plonotwórcze – plonowanie roślin. PWN, Warszawa – Wrocław.
Fotyma E., 1988. Reakcja roślin uprawy polowej na nawożenie azotem. I. Zboża. Pam. Puł. 76, 27–40.
Fotyma E., 1990. Określenie potrzeb nawozowych roślin w stosunku do azotu na przykładzie jęczmienia jarego. Fragm. Agron. 4, 4–78. Fotyma E., 1997. Efektywność nawożenia azotem podstawowych roślin uprawy polowej. Fragm. Agron. 1, 46–66.
Fotyma M., Fotyma M., Pietrasz-Kęsik G., 1992. Wykorzystanie azotu z nawozów przez rośliny uprawy polowej. Pam. Puł. 101, 7–34.
Grabiński J., 1999. Technologie uprawy zbóż. Pam. Puł. 114, 403–415.
Kalembasa S., Kalembasa D., Król M., 1993. Wpływ dawek azotu i terminu jego stosowania na plon ziarna i białka jęczmienia jarego. Rocz. Nauk Rol. A, 109, 97–103.
Kawka A., Klockiewicz-Kamińska E., Anioła J., Cierniewska A., Gąsiorowski H., 1998. Ocena niektórych wyróżników jakościowych odmian jęczmienia uprawianego w Polsce. Pam. Puł. 112, 85–91.
Klupczyński Z., 1986. Wpływ nawożenia azotem na plon i jakość ziarna zbóż. W: Wpływ nawożenia na jakość plonów. Mat. Symp., 24–25 czerwca 1986, ART, Olsztyn, 82–102.
Koziara W., Borówczak F., Grześ S., 1998. Elementy struktury plonu jęczmienia jarego w zależności od deszczowania, nawożenia azotem i technologii uprawy. Pam. Puł. 112, 115–120.
Kozłowska-Ptaszyńska Z., Noworolnik K., 1998. Wpływ wybranych wariantów technologii uprawy jęczmienia jarego wielorzędowego na plon i budowę łanu. Pam. Puł. 112, 121–128.
Kwiatkowski C., 2004. Plonowanie i jakość ziarna nagoziarnistej i oplewionej formy jęczmienia jarego w zależności od zróżnicowanej ochrony zasiewów. Pam. Puł. 135, 137–144.
Leszczyńska D., Noworolnik K., 1998. Reakcja odmian jęczmienia jarego na nawożenie azotem w warunkach kontrolowanych. Pam. Puł. 112, 145–149.
Liszewski M., 2008. Reakcja dwóch form jęczmienia jarego pastewnego na zróżnicowane technologie uprawy. Zesz. Nauk. UP we Wrocławiu 565, Rozprawy 254..
Majkowski K., Szempliński W., Budzyński W., Wróbel E., Dubis B., 1993a. Uprawa jęczmienia jarego i owsa w siewie czystym i mieszanym. Rocz. AR w Poznaniu, Rolnictwo 24, 73–84.
Majkowski K., Szempliński W., Wróbel E., Dubis B., 1993b. Wpływ gęstości siewu i terminu stosowania azotu na plonowanie jęczmienia jarego. Zesz. Nauk. ART w Olsztynie, Rolnictwo 56, 205–216.
Marks M., Nowicki J., Buczyński G., 1993. Wpływ warunków agrometeorologicznych i glebowych na plonowanie jęczmienia jarego w północno-wschodnim regionie Polski. Fragm. Agron. 4, 87–88.
Najewski A., 2005. Jęczmień. W: Lista opisowa odmian. Wyd. COBORU, Słupia Wielka, 1, 56–80.
Noworolnik K., 1989a. Wpływ nawożenia azotowego, terminu i ilości wysiewu oraz warunków glebowych na plonowanie jęczmienia jarego. Biul. IHAR 169, 169–176.
Noworolnik K., 1989b. Produkcyjność jęczmienia jarego w zależności od nawożenia azotem i gęstości siewu. Biul. IHAR 168, 247–287.
Noworolnik K., 1992. Plonowanie odmian jęczmienia jarego w zależności od nawożenia azotem i gęstości siewu. Biul. IHAR 183, 157–163.
Noworolnik K., Leszczyńska D., Dworakowski T., 2004. Wpływ nawożenia azotem na plon ziarna i białka jęczmienia jarego nagoziarnistego i oplewionego. Pam. Puł. 135, 213–221.
PN-R-04023:1996. Analiza chemiczno-rolnicza gleby. Oznaczanie zawartości przyswajalnego fosforu w glebach mineralnych.
PN-R-04022:1996. Analiza chemiczno-rolnicza gleby. Oznaczanie zawartości przyswajalnego potasu w glebach mineralnych.
PN-R-04020:1994. Analiza chemiczno-rolnicza gleby. Oznaczanie zawartości przyswajalnego magnezu.
PN-ISO 10390:1997. Jakość gleby. Oznaczanie pH. Rocznik Statystyczny, 2003. GUS, Warszawa.
Rutkowski A., 1997. Ziarno jęczmienia w żywieniu zwierząt. W: Jęczmień – chemia i technologia (red. Gąsiorowski H.), PWRiL Poznań.
Rynek zbóż, 2009. IERiGŻ – PIB, ARR, MRiRW, Warszawa.
Sadowska U., 2006. Wpływ gęstości siewu jęczmienia nago- i okrytoziarnistego na plon i straty podczas zbioru kombajnowego. Inż. Roln. 12, 449–458.
Smith C.H.M., Annison G., 1996. Non-starch plant polysaccharides in broiler nutrition – toward a physiologically valid approach to their determination. World’s Poult. Sci. J., 52, 203–221.
Szafrański W., 1995. Wpływ poziomu i sposobu nawożenia azotowego na plonowanie wybranych odmian jęczmienia jarego i owsa w zróżnicowanych warunkach siedliskowych Pogórza. Cz. I. Współczynnik zbioru i wysokości plonu ziarna. Zesz. AR w Krakowie, Rolnictwo, 32, 99–111. Szempliński W., 2003. Plonowanie nagich i oplewionych form owsa i jęczmienia jarego w siewie czystym i mieszanym. Biul. IHAR 229, 147–156.
Szempliński W., Kisiel R., Budzyński W., 1998. Porównanie rolniczej, energetycznej i ekonomicznej efektywności różnych sposobów produkcji ziarna jęczmienia jarego. Rocz. AR w Poznaniu, Rolnictwo 307, 25–32.
Szmigiel A., 1998. Wpływ technologii uprawy na plonowanie jęczmienia ozimego. Pam. Puł. 112, 261–266.
Szmigiel A., Oleksy A., 1998. Wpływ technologii uprawy na plonowanie jęczmienia jarego. Pam. Puł., 112, 252–259.
Szmigiel A., Oleksy A., 2005. Wpływ nawożenia azotem na plonowanie nagoziarnistej i oplewionej odmiany jęczmienia jarego. Fragm. Agron. 1, 585–590.
Katedra Agrotechnologii i Zarządzania Produkcją Roślinną Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Katedra Agrotechnologii i Zarządzania Produkcją Roślinną Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Katedra Agrotechnologii i Zarządzania Produkcją Roślinną Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
