Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
JASBB Baner text

Tom 39 Nr 1 (2023)

Articles

Pokrzywa jako funkcyjny dodatek do żywności, suplementów diety i kosmetyków

DOI: https://doi.org/10.24326/jasbb.2023.5040
Przesłane: 9 stycznia 2023
Opublikowane: 18.05.2023

Abstrakt

Stale rosnący trend zdrowego stylu życia oraz znaczny postęp technologii spożywczej oraz kosmetycznej skłania producentów do zwiększania funkcjonalności kreowanych produktów. Zarówno żywność, suplementy diety, jak i kosmetyki na bazie lub z dodatkiem pokrzywy zwyczajnej (Urtica dioica L.), zaliczanej do superfoods, posiadają wysoką wartość użytkową oraz szereg właściwości wspomagających zdrowie. Właściwości te niewątpliwie wynikają z obecności związków biologicznie aktywnych. Jako naturalna forma fortyfikacji wielu produktów, pokrzywa należy do ziół o silnych właściwościach przeciwzapalnych, przeciwutleniających czy immunostymulujących. W sektorze spożywczym występuje głównie w produktach takich jak miód, ciastka, herbata lub sok, a także w suplementach diety. W sektorze kosmetycznym pokrzywa jest komponentem szamponów, ale także maseczek czy peelingów. Ukierunkowanie konsumentów na produkty oparte o naturalne składniki a producentów na wykorzystanie potencjału substancji bioaktywnych zawartych w roślinach wpływa bezpośrednio na wykorzystanie surowców naturalnych, w tym pokrzywy, jako komponentów szerokiej gamy produktów dostępnych na rynku.

Bibliografia

  1. Adhikari B.M., Bajracharya A., Shrestha A.K., 2016. Comparison of nutritional properties of Stinging nettle (Urtica dioica) flour with wheat and barley flours. Food Sci. Nutr. 4(1), 119–124. DOI: https://doi.org/10.1002/fsn3.259
  2. AlShuwayeb M.H., Al-Khatib A.J., 2013. Molecular and chemical therapeutic features of Urtica species. Eur. Sci. J. 9, 253–261.
  3. Antoniak K., Bylka W., 2020. Aktywność biologiczna wybranych składników olejków eterycznych. Cz. 2. Post. Fitoter. 21, 42–48. DOI: https://doi.org/10.25121/PF.2020.21.1.42
  4. Brown D., 1995. Encyclopedia of herbs and their uses. In: Encyclopedia of common natural ingredients used in food, drugs and cosmetics. Y.A. Leung, S. Foster (eds.), Wiley, Hoboken, NJ, USA.
  5. Ceccanti C., Landi M., Benvenuti S., Pardossi A., Guidi L., 2018. Mediterranean wild edible plants: Weeds or “New Functional Crops”?. Molecules 23, 2299. DOI: https://doi.org/10.3390/molecules23092299
  6. Chormowa N.Y., Episzkina J.M., Karetkin B.A., Chabibulina N.W., Beloded A.V., Shakir I.V., Panfiłow W.I., 2022. The combination of in vitro assessment of stress tolerance ability, autoaggregation, and vitamin B-producing ability for new probiotic strain introduction. Micro-propagation 10(2), 470. DOI: https://doi.org/10.3390/microorganisms10020470
  7. Đurović S., Pavlić B., Šorgić S., Popov S., Savić S., Petronijević M., Radojković M., Cvetanović A., Zeković A., 2017. Chemical composition of stinging nettle leaves obtained by different ana-lytical approaches. JFF 32, 18–26. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jff.2017.02.019
  8. Đurović S., Šorgić S., Popoy S., Pezo L., Mašković P., Blagojević S., Zeković Z., 2022. Recovery of biologically active compounds from stinging nettle leaves part I: Supercritical carbon dioxide extraction. Food Chem. 373, 131724. DOI: https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2021.131724
  9. Ekaruna I.B.P., Suryana K., Jasminarti I.A.D.K., Candrawati N.W., Eka Arisanti N.L.P., Sajinadiyasa I.G.K., 2021. Relationship between anemia, hypoalbuminemia, vitamin D deficiency and quality of life in advanced non-small cell lung carcinoma patients at tertiary hospital in Bali. Int. J. Adv. Med. 8, 1644. DOI: https://doi.org/10.18203/2349-3933.ijam20214126
  10. Faustino M., Wejga M., Sousa P., Costa E.M., Silva S., Pintado M., 2019. Agro-food byproducts as a new source of natural food additives. Molecules 24(6), 1056. DOI: https://doi.org/10.3390/molecules24061056
  11. Francišković M., Gonzalez-Pérez R., Orčić D., Sanchez de Medina F., Martínez-Augustin O., Svirčev E., Mimica-Dukić N., 2017. Chemical composition and immuno-modulatory effects of Urtica dioica L.(stinging nettle) extracts. Phytother. Res. 31, 1183–1191. DOI: https://doi.org/10.1002/ptr.5836
  12. Gryczyńska A., Gryczyńska B., Opala B., 2011. Karotenoidy. Naturalne źródła, biosynteza, wpływ na organizm ludzki. Post. Fitoter. 2, 127–143.
  13. Gupta E., Mishra P., 2021. Functional food with some health benefits, so called superfood: a review. Curr. Nutr. Food Sci. 17, 144–166. DOI: https://doi.org/10.2174/1573401316999200717171048
  14. Hrubša M., Siatka T., Nejmanová I., Vopršalová M., Kujovská Křcmová L., Matoušová K., Javorská L., Macáková K., Mercolini L., Remião F., Máťuš M., Mladěnka P., and on behalf of the OEMONOM [The Open access Educational Materials on Naturally Occurring Molecules project], 2022. Biological properties of vitamins of the B-Complex. Part 1: vitamins B1, B2, B3, and B5. Nutrients 14, 484. DOI: https://doi.org/10.3390/nu14030484
  15. Jakubczyk K., Janda K., Szkyrpan S., Gutkowska I., Wolska J., 2015. Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) – charakterystyka botaniczna, biochemiczna i właściwości prozdrowotne. Pom. J. Life Sci. 61(2), 191–198. DOI: https://doi.org/10.21164/pomjlifesci.78
  16. Karg C.A., Doppler Ch., Schilling Ch., Jakobs F., Dal Colle M.C.S., Frey N., Bernhard D., Vollmar A.M., Moser S., 2021. A yellow chlorophyll catabolite in leaves of Urtica dioica L.: an overlooked phytochemical that contributes to health benefits of stinging nettle. Food Chem. 359, 129906. DOI: https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2021.129906
  17. Kowalczyk-Sadowy K., 2021. Właściwości fizykochemiczne i biologiczne granulatów paszowych wytworzonych z odpadów z przetwórstwa rolno-spożywczego. Wyd. Politechnika Białostocka, Białystok.
  18. Kregiel D., Pawlikowska E., Antolak H., 2018. Urtica spp.: ordinary plants with extraordinary properties. Molecules 23, 1664. DOI: https://doi.org/10.3390/molecules23071664
  19. Krochmal-Marczak B., Sawicka B., Stryjecka M., Pisarek M., Bienia B., 2017. Wartość odżywcza i prozdrowotna wybranych warzyw z rodzaju kapusta (Brassica L.). Herbalism 1(3), 80–91. DOI: https://doi.org/10.12775/HERB.2017.006
  20. Lis K., Bartuzi Z., 2019. Wpływ diety na występowanie i rozwój astmy. Alergia Astma Immunol. 24(1), 2–7.
  21. Liu H., Zhang Y., Zhang H., Wang L., Wang T., Han Z., Wu L., Liu G., 2021. Effect of plasma vitamin C levels on Parkinson’s disease and age at onset: a Mendelian randomization study. J. Trans. Med. 19, 221. DOI: https://doi.org/10.1186/s12967-021-02892-5
  22. Loetscher Y., Kreuzer M., Messikommer R.E., 2013. Utility of nettle (Urtica dioica) in layer diets as a natural yellow colorant for egg yolk. Anim. Feed Sci. Technol. 186, 158–168. DOI: https://doi.org/10.1016/j.anifeedsci.2013.10.006
  23. Malini F., Melini W., Luziatelli F., Ficca A.G., Ruzzi M., 2019. Health-promoting components in fermented foods: an up-to-date systematic review. Nutrients 11(5), 1189. DOI: https://doi.org/10.3390/nu11051189
  24. Oakes B., Bolia I.K., Weber A.E., Petrigliano F.A., 2021. Vitamin C in orthopedic practices: current concepts, novel ideas, and future perspectives. J. Ort. Res. 39, 698–706. DOI: https://doi.org/10.1002/jor.24947
  25. Opačić N., Radman S., Uher S.F., Benko B., Voća S. Žlabur J.Š., 2022. Nettle cultivation practices – from open field to modern hydroponics: a case study of specialized metabolites. Plants 11, 483. DOI: https://doi.org/10.3390/plants11040483
  26. Pasricha S.R., Tye-Din J., Muckenthaler M.U., Swinkels D.W., 2021. Iron deficiency. Lancet 397, 233–248. DOI: https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)32594-0
  27. Paulauskienė A., Tarasevičienė Ž., Laukagalis V., 2021. Influence of harvesting time on the chemical composition of wild stinging nettle (Urtica dioica L.). Plants 10, 686. DOI: https://doi.org/10.3390/plants10040686
  28. Przybylska-Balcerek A., Stuper-Szablewska K., 2019. Phenolic acids used in the cosmetics industry as natural antioxidants. E. J. Med. Tech. 4, 24–32.
  29. Repajić M., Cegledi E., Zorić Z., Pedisić S., Elez Garofulić I., Radman S., Palčić I., Dragović-Uzelac V., 2021. Bioactive compounds in wild nettle (Urtica dioica L.) leaves and stalks: polyphenols and pigments upon seasonal and habitat variations. Foods 10, 190. DOI: https://doi.org/10.3390/foods10010190
  30. Rymarczyk B., Gluck J., Rogala B., 2014. Dodatki spożywcze jako czynnik wywołujący objawy nadwrażliwości pokarmowej u osób dorosłych. Alerg. Astma. Immunol. 19(1), 35–41.
  31. Singh M.P., Kritika S., Raszmi B., Kumar M.R., 2022. Superfood: value and need. Curr. Nutr. Food Sci. 18, 65–68. DOI: https://doi.org/10.2174/1573401317666210420123013
  32. Stanojević J.P., Stanković M.Z., Cvetković D.J., Cakić M.D., Ilić D.P., Nikolić V.D., Stanojević J.S., 2016. The effect of extraction techniques on yield, extraction kinetics, and antioxidant activity of aqueous-methanolic extracts from nettle (Urtica dioica L.) leaves. Sep. Sci. Technol. 51, 11. DOI: https://doi.org/10.1080/01496395.2016.1178774
  33. Suryawan I.G.P.A., Suardana N.P.G., Winaya I.N.S., Suyasa I.W.B., Nindhia T.G.T., 2017. Study of stinging nettle (Urtica dioica L.) fibers reinforced green composite materials: a review. 7th International Conference on Key Engineering Materials (ICKEM 2017). IOP Conf. Series: Materials Science and Engineering 201(2017), 012001. DOI: https://doi.org/10.1088/1757-899X/201/1/012001
  34. Virgilio N.D., 2015. The potential of stinging nettle (Urtica dioica L.) as a crop with multiple uses. Ind. Crops Prod. 68, 42–49. DOI: https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2014.08.012
  35. Walkiewicz K., Janion K., Gętek-Paszel M., Nowakowska-Zajdel E., 2020. Rola kwasów linolowego i α-linolenowego oraz ich metabolitów w utrzymywaniu przewlekłego stanu zapalnego i rozwoju raka jelita grubego. Post. Hig. Med. Dosw. 74, 464–470. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.4864
  36. Wasilewska E., Małgorzewicz S., 2015. Niepożądane reakcje pokarmowe na dodatki do żywności. Forum Zaburzeń Metab. 6(1), 8–13.
  37. Zeković Z., Cvetanović A., Švarc-Gajić J., Gorjanović S., Sužnjević D., Mašković P., Savić S., Radojković M., Đurović, S., 2017. Chemical and biological screening of stinging nettle leaves extracts obtained by modern extraction techniques. Ind. Crops Prod. 108, 423–430. DOI: https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2017.06.055

Downloads

Download data is not yet available.

Inne teksty tego samego autora

Podobne artykuły

1 2 3 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.