Plon i jakość nasion nagietka lekarskiego (Calendula officinalis L.) w zależności od zagęszczenia roślin w łanie

BEATA KRÓL

doi:10.24326/as.2017.3.2

Tom 72 Nr 3 (2017)

Artykuły

Plon i jakość nasion nagietka lekarskiego (Calendula officinalis L.) w zależności od zagęszczenia roślin w łanie

BEATA KRÓL⁺⁻

pdf

DOI: https://doi.org/10.24326/as.2017.3.2
Przesłane: 31 grudnia 2018
Opublikowane: 30-10-2017

Abstrakt

W doświadczeniu polowym (lata 2011–2013) określano wpływ zróżnicowanego zagęszczenia
roślin (20, 40, 60, 80 i 100 szt·m-2) oraz rozstawy rzędów (25 i 40 cm) na wysokość
i jakość plonu nasion dwóch odmian nagietka lekarskiego. Cechy morfologiczne roślin nagietka
lekarskiego i elementy struktury plonu zależały głównie od warunków pogodowych w latach badań,
zagęszczenia roślin oraz cech odmianowych, natomiast w niewielkim stopniu od rozstawy rzędów.
Największy plon nasion (1895 kg·ha-1) oraz największą wydajność tłuszczu surowego (400 kg·ha-1)
uzyskano w 2013 r., kiedy największe opady wystąpiły podczas intensywnego wzrostu roślin, a najmniejsze
te wskaźniki odnotowano w 2012 r. (1515 kg·ha-1 nasion i 297 kg·ha-1 tłuszczu), który
charakteryzował się najmniejszymi opadami w sezonie wegetacyjnym. Wzrastające zagęszczenie
roślin powodowało zwiększenie wysokości roślin, ale jednocześnie zmniejszenie liczby koszyczków
kwiatowych na roślinie oraz masy tysiąca nasion. Największe plony nasion obydwu odmian nagietka
zapewniło zagęszczenie 60 roślin·m-2. Zawartość i jakość tłuszczu w największym stopniu różnicował
przebieg pogody podczas formowania nasion. Korzystne warunki wodne w połączeniu z umiarkowanymi
temperaturami sprzyjały gromadzeniu tłuszczu surowego oraz izomerów kwasu linolenowego
(CLNA). Jakość nasion badanych odmian była zróżnicowana: nasiona ‘Orange King’ charakteryzowały
się większą zawartością tłuszczu (21,1%), a odmiany ‘Tokaj’ – większym udziałem CLNA
(49,97%). Rozstawa rzędów i zagęszczenie roślin nie miały wpływu na skład chemiczny nasion.

Bibliografia

Angelini L.G., Moscheni E., Colonna G., Belloni P., Bonari E., 1997. Variation in agronomic characteristics and seed oil composition of new oilseed crops in central Italy. Ind. Crop. Prod. 6, 313–323.
AOCS (American Oil Chemists Society), 1997. Preparation of methyl esters of fatty acids. 452 Official Method Ce 2–66. Champaign (IL): AOCS Press.
Białek A., Teryks M., Tokarz A., 2014. Sprzężone trieny kwasu linolenowego (conjugated linolenic acid – CLnA, super CLA) – źródła i działanie biologiczne. Post. Hig. Med. Dosw. 68, 1238–1250.
Biermann U., Butte W., Holtgrefe R., Feder W., Metzger J.O., 2010. Esters of calendula oil and tung oil as reactive diluents for alkyd resins. Eur. J. Lipid. Sci. Tech. 112, 103–109.
Cahoon E.B., Ripp K.G., Hall S.E., Kinney A.J., 2001. Formation of conjugated ∆8, ∆10-double bonds by ∆12-oleic-acid desaturase-related enzymes. Biosynthetic origin of calendic acid. J. Biol. Chem. 276, 2637–2643.
Crnobarac J., Jaćimović G., Marinković B., Mircov V.D., Mrda J., Babić M., 2009. Dynamics of pot marigold yield formation depended by varieties and row distance. Nat. Prod. Commun. 4(1), 35–38.
Cromack H.T.H., Smith J.M., 1998. Calendula officinalis – production potential and crop agronomy in southern England. Ind. Crop. Prod. 7, 223–229.
Dulf F.V., Pamfil D., Baciu A.D., Pintea A., 2013. Fatty acid composition of lipids in pot marigold (Calendula officinalis L.) seed genotypes. Chem. Cent. J. 7, 8.
Fontes A.L., Pimentel L.L., Simões C.D., Gomes A.M., Rodríguez-Alcalá L.M., 2015. Evidences and perspectives in the utilization of CLNA isomers as bioactive compound in foods. Critical Rev. Food Sci. Nutr. DOI: 10.1080/10408398.2015.1063478.
Froment M., Mastebroek D., van Gorp K., 2003. A growers manual for Calendula ofﬁcinalis L. Plant Research International, Wageningen, 11.
Janssens R.J., Vernooij W.P., 2001. Calendula officinalis: A natural source for pharmaceutical, oleochemical, and functional compounds. Inform. 12, 468–477.
Joly R., Forcella F., Peterson D., Eklund J., 2013. Planting depth for oilseed calendula. Ind. Crop. Prod. 42, 133–136.
Król B., 2013. Wpływ zagęszczenia roślin na plonowanie i jakość surowca nagietka lekarskiego (Calendula officinalis L.). Annales UMCS, sec. E, Agricultura 68(2), 42–49.
Król B., Paszko T., 2017. Harvest date as a factor affecting crop yield, oil content and fatty acid composition of the seeds of calendula (Calendula officinalis L.) cultivars. Ind. Crop. Prod. 97, 242–251.
Król B., Paszko T., Król A., 2016. Conjugated linolenic acid content in seeds of some pot marigold (Calendula officinalis L.) cultivars grown in Poland. Farmacia 64(6), 881–886.
Li Q., Wang H., Ye S.H., Xiao S., Xie Y.P., Liu X., Wang J.H., 2013. Induction of apoptosis and inhibition of invasion in choriocarcinoma JEG-3 cells by α-calendic acid and β-calendic acid. Prostag. Leukotr. Ess. 89, 367–376.
Martin R.J., Deo B., 2000. Effect of plant population on calendula (Calendula officinalis L.) flower production. N. Z. J. Crop Hortic. Sci. 28, 37–44.
Mili R., Sable A.S., 2003. Effect of planting density and nitrogen levels on growth and flower production of calendula (Calendula officinalis L.). Ind. J. Hortic. 60(4), 339–403.
Özgül-Yücel S., 2005. Determination of conjugated linolenic acid content of selected oil seeds grown in Turkey. J. Am. Oil. Chem. Soc. 82, 893–897.
Ruiz de Clavijo E., 2005. The reproductive strategies of the heterocarpic annual Calendula arvensis (Asteraceae). Acta Oecol. 28, 119–126.
Seghatoleslami M.J., Mousavi G.R., 2009. The effects of sowing date and plant density on seed and flower yield of pot marigold (Calendula officinalis L.). Acta Hortic. 826, 371–376.
Shakib A., Nejad A.R., Khalighi A.H.M., 2010. Changes in seed and oil yield of Calendula officinalis L. as affected by different levels of nitrogen and plant density. Res. Crops 11(3), 728–732.
Walisiewicz-Niedbalska W., Patkowska-Sokoła B., Gwardiak H., Szulc T., Bodkowski R., Różycki K., 2012. Potencjalne surowce do otrzymywania bioaktywnych pochodnych tłuszczowych. Przem. Chem. 91(5), 1058–1063.