Ocena krajowej odmiany Triticum durum 'SMH87'  jako surowca do produkcji makaronu

Leszek Rachoń; Aneta Bobryk-Mamczarz; Anna Kiełtyka-Dadasiewicz

doi:10.24326/as.2021.2.1

Tom 76 Nr 2 (2021)

Artykuły

Ocena krajowej odmiany Triticum durum 'SMH87' jako surowca do produkcji makaronu

Leszek Rachoń⁺⁻
Aneta Bobryk-Mamczarz⁺⁻
Anna Kiełtyka-Dadasiewicz⁺⁻

PDF

DOI: https://doi.org/10.24326/as.2021.2.1
Przesłane: 29 marca 2021
Opublikowane: 21-07-2021

Abstrakt

Materiał do badań pochodził z doświadczenia polowego przeprowadzonego w latach 2015-2017 na terenie Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej HOPKIE, w miejscowości Hopkie (woj. lubelskie), na glebie rędzinowej, zaliczanej do kompleksu pszennego dobrego (klasa bonitacyjna II). Celem pracy było porównanie zdrowotności ziarna, plonowania i parametrów jakościowych dwóch odmian pszenicy twardej (krajowej - SMH87 i austriackiej - Floradur). Hipoteza badawcza zakładała, że z polskiej odmiany pszenicy twardej przy właściwej agrotechnice, można uzyskać ziarno spełniające wymogi do produkcji wysokiej jakości makaronu W badaniach określono plon ziarna i jego strukturę, porażenie Fusarium i pluskwą pszeniczną, zanieczyszczenie mykotoksynami, gęstość ziarna w stanie zsypnym, wyrównanie i szklistość ziarna, zawartość białka, ilość glutenu i jego rozpływalność, wskaźnik sedymentacji, liczbę opadania, zawartość popiołu oraz parametr b* wskazujący na intensywność żółtej barwy. Analizowane parametry plonowania, zdrowotności ziarna oraz jakości krajowej odmiany pszenicy durum SMH87 nie odbiegały znacząco w porównaniu z odmianą wzorcową Floradur. Uzyskane wyniki pozwalają stwierdzić, że warunkach klimatycznych Lubelszczyzny można zalecać uprawę rodzimej odmiany pszenicy durum SMH87 jako pełnowartościowego surowca do produkcji makaronu.

Bibliografia

Ceglińska A., Cacak-Pietrzak G., Romanowski H., Nita Z., 2004. Wartość technologiczna polskiej pszenicy twardej (Triticum durum). Prz. Zboż.-Młyn. 8, 4–7.
De Santis M.A., Giuliani M.M., Giuzio L., De Vita P., Lovegrove A., Shewry P.R., Flagella Z., 2017.
Differences in gluten protein composition between old and modern durum wheat genotypes in relation to 20th century breeding in Italy. Eur. J. Agron. 87, 19–29. https://doi.org/10.1016/j.eja.2017.04.003
Dexter J.E., Marchylo B.A., 2001. Recent trends in durum wheat milling and pasta processing: impact on durum wheat quality requirements. In: P. Feillet (ed.), Proc. Int. Workshop on Durum Wheat, Semolina and Pasta Quality: Recent Achievements and New Trends. Institut National de la Recherche, Montpellier, France, pp. 139–164.
Dexter J.E., Matsuo R.R., Kruger J.E., 1990. The spaghetti-making quality of commercial durum wheat samples with variable alpha-amylase activity. Cereal Chem. 67(5), 405–412.
Dojczew D., Pietrych A., Haber T., 2003. Wpływ aktywności wybranych hydrolaz na wartość wypiekową mąk pszennych z ziarna porośniętego. Żywność 3(36), 93–100.
Dyńska M., Haliniarz M., Kapeluszny J., 2011. Wpływ sposobów regulacji zachwaszczenia na plon i wybrane parametry jakościowe ziarna pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) i zwyczajnej (Triticum aestivum L.). Annal. UMCS, sec. E, Agric. 66(4), 9–18.
Dziki D., Laskowski J., 2005. Wheat kernel physical properties and milling process. Acta Agrophys. 6(1), 59–71.
Ficco D.B.M., Mastrangelo A.M., Trono D., Borrelli G.M., De Vita P., Fares C., Beleggia R., Platani
C., Papa R., 2014. The colors of durum wheat: a review. Crop Pasture Sci. 65, 1–15. https://doi.org/10.1071/CP13293
Fu B.X., Wang K., Dupuis B., Taylor D., Nam S., 2018. Kernel vitreousness and protein content: Relationship, interaction and synergistic effects on durum wheat quality. J. Cereal Sci. 79, 210–217. https://doi.org/10.1016/j.jcs.2017.09.003
Gąsiorowski H., Obuchowski W., 1978. Pszenica makaronowad urum. Post. Nauk Rol. 1(166), 35–52.
GUS, 2018. Rocznik Statystyczny. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa. http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-rolnictwa-2017,6,11.html [dostęp: 29.01.2021].
http://www.pasta-unafpa.org [dostęp: 29.01.2021].
Obuchowski W., 2008. Ocena jakości surowców zbożowych wykorzystywanych do produkcji makaronu. Prz. Zboż.-Młyn. 52(12), 12–14.
Podolska G., 2013. Czynniki wpływające na zanieczyszczenie zbóż mikotoksynami. Wieś Jutra 2(175), 31–32.
Podolska G., Wyzińska M., 2013. Wpływ nawożenia azotem na niektóre cechy jakościowe ziarna pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) odmiany Komnata. Fragm. Agron. 30(3), 148–158.
PN-R-74108: 1998. Ziarno zbóż – Pszenica durum.
PN-92-A-74021. Mąka makaronowa durum.
PN-93-A-74020. Mąka makaronowa zwyczajna.
Rachoń L., 2001. Studia nad plonowaniem i jakością pszenicy twardeTjr i(ticum durum Desf.). Rozpr. Nauk. – Akad. Rol. Lub., 248.
Rachoń L., 2004. Ocena przydatności ziarna krajowych i zagranicznych linii i odmian jarej pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) do produkcji makaronu. Biul. Inst. Hod. Aklim. Rośl. 231, 129–137.
Rachoń L., Bobryk-Mamczarz A., Szumiło G., 2016. Mycotoxin contamination of grain of selected winter wheat genotypes. Pol. J. Agron. 25, 13–18.
Rachoń L., Dziamba Sz., Obuchowski .W, Kolodziejczyk P., 2002. Ocena przydatności ziarna odmian pszenicy twardej (Triticum durum) i zwyczajnej (Triticum aestivum ssp. vulgare) do produkcji makaronu. Annal. UMCS, sec. E, Agric. 57, 77–86.
Rachoń L., Krochmal-Marczak B., Cebulak T., 2020. Przydatność ziarna jarej pszenicy zwyczajnej, twardej i orkiszowej do produkcji pieczywa w zależności od intensywności technologii produkcji. Agron. Sci. 75(2), 25–36. ttp://doi.org/10.24326/as.2020.2.2
Rachoń L., Szumiło G., 2009. Yield of winter durum wheat (Triticum durum Desf.) lines in condition of different protection level of plants. Acta Sci. Pol., Agric. 8(3), 15–22.
Rachoń L., Szumiło G., Stankowski S., 2011. Porównanie wybranych wskaźników wartości technologicznej pszenicy zwyczajnej (Triticum aestivum ssp. vulgare), twardej (Triticum durum) i orkiszowej (Triticum aestivum ssp. spelta). Fragm. Agron. 28(4), 52–59.
Rachoń L., Woźniak A., 2020. Zmienność plonowania pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) i zwyczajnej (Triticum aestivum ssp. vulgare) w dziesięcioleciu 2009–2018 na terenie Lubelszczyzny. Agron. Sci. 75(1), 67–74. ttp://dx.doi.org/10.24326/as.2020.1.5
Rharrabti Y., Royo C., Villegas D., Aparicio N., Moral L.G. del, 2003. Durum wheat quality in Mediterranean environments: I. Quality expression under different zones, latitudes and water regimes across Spain. Field Crops Res. 80(2), 123–131.
Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1881/2006 ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych.
Segit Z., Szwed-Urbaś K., 2006. Ocena cech jakościowych ziarna wybranych linii pszenicy twardej. Biul. Inst. Hod. Aklim. Rośl. 240, 75–82.
Sieber A.N., Würschum T., Longin C.F.H., 2014. Evaluation of a semi‐controlled test as a selection tool for frost tolerance in durum wheat (Triticum durum). Plant Breed. 133(4), 465–469. https://doi.org/10.1111/pbr.12181
Sissons M., 2008. Role of durum wheat composition on the quality of pasta and bread. Food 2(2), 75–90.
Subira J., Peña R.J., Álvaro F., Ammar K., Ramdani A., Royo C., 2014. Breeding progress in the pasta-making quality of durum wheat cultivars released in Italy and Spain during the 20th Century. Crop Pasture Sci. 65(1), 16–26. http://dx.doi.org/10.1071/CP13238
Sulewska H., Koziara W., Bojarczuk J., 2007. Kształtowanie plonu i jakości ziarna wybranych genotypów Triticum durum Desf. w zależności od nawożenia azotem i gęstości siewu. Biul. Inst. Hod. Aklim. Rośl. 245, 17–28.
Sułek A., 2014. Wybrane elementy technologii pszenicy jarej uprawianej na cele młynarskie i piekarskie. Studia i Raporty IUNG-PIB 41(15), 117–128.
Szumiło G., Rachoń L., Stankowski S., 2010. The evaluation of grain and flour quality of spring durum wheat (Triticum durum Desf.). Pol. J. Agron. 2, 78–82.
Woźniak A., 2006. Plonowanie i jakość ziarna pszenicy jarej zwyczajnej (Triticum aestivum L.) i twardej (Triticum durum Desf.) w zależności od poziomu agrotechniki. Acta Agrophys. 8(3), 755–763.
Woźniak A., 2009. Plonowanie i jakość ziarna pszenicy twardej odmiany ‘Floradur’ w różnych systemach uprawy roli. Acta Agrophys. 14(2), 515–526.

Downloads

Download data is not yet available.

Słowa kluczowe

pszenica twarda
plon
jakość zdrowotna
makaron
wartość technologiczna

Prawa autorskie

Inne teksty tego samego autora

LESZEK RACHOŃ, MONIKA KAWCZYŃSKA, Zmiany w strukturze zasiewów, plonowaniu i zbiorach zbóż w Polsce w latach 1965–2015 , Agronomy Science: Tom 73 Nr 4 (2018)
LESZEK RACHOŃ, GRZEGORZ SZUMIŁO, WŁADYSŁAW MICHAŁEK, ANETA BOBRYK-MAMCZARZ, Zmienność wskaźnika powierzchni liści (LAI) i promieniowania fotosyntetycznie aktywnego (PAR) w zależności od genotypu pszenicy i intensyfikacji technologii uprawy , Agronomy Science: Tom 73 Nr 1 (2018)
Aneta Bobryk-Mamczarz, Leszek Rachoń, Anna Kiełtyka-Dadasiewicz, Magdalena Szydłowska-Tutaj, Piotr Lewko, Andrzej Woźniak, Plonowanie i jakość wybranych gatunków i odmian pszenicy makaronowej. Cz. II. Wartość technologiczna ziarna , Agronomy Science: Tom 77 Nr 1 (2022)
LESZEK RACHOŃ, ANDRZEJ WOŹNIAK, Zmienność plonowania jarej pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) i zwyczajnej (Triticum aestivum ssp. vulgare) w dziesięcioleciu 2009–2018 na terenie Lubelszczyzny , Agronomy Science: Tom 75 Nr 1 (2020)
LESZEK RACHOŃ, BARBARA KROCHMAL-MARCZAK, TOMASZ CEBULAK, Przydatność ziarna jarej pszenicy zwyczajnej, twardej i orkiszowej do produkcji pieczywa w zależności od intensywności technologii produkcji , Agronomy Science: Tom 75 Nr 2 (2020)
GRZEGORZ SZUMIŁO, LESZEK RACHOŃ, BARBARA KROCHMAL-MARCZAK, Wpływ ekstraktu z alg Ecklonia maxima (Kelpak SL) na plonowanie pszenicy zwyczajnej, pszenicy twardej i pszenicy orkisz , Agronomy Science: Tom 74 Nr 1 (2019)
Leszek Rachoń, Aneta Bobryk-Mamczarz, Anna Kiełtyka-Dadasiewicz, Andrzej Woźniak, Zbigniew Stojek, Paulina Zajdel-Stępień, Plonowanie i jakość wybranych gatunków i odmian pszenicy makaronowej. Cz. I. Plonowanie , Agronomy Science: Tom 77 Nr 1 (2022)
LESZEK RACHOŃ, GRZEGORZ SZUMIŁO, ANETA BOBRYK-MAMCZARZ, Podatność na choroby grzybowe wybranych genotypów pszenicy ozimej w zależności od poziomu agrotechniki , Agronomy Science: Tom 73 Nr 1 (2018)
BEATA KRÓL, ANNA KIEŁTYKA-DADASIEWICZ, Effectiveness of foliar fertilizers in integrated crop production of thyme (Thymus vulgaris L.) , Agronomy Science: Tom 74 Nr 2 (2019)
Beata Król, Anna Kiełtyka-Dadasiewicz, Oddziaływanie wybranych nawozów dolistnych oraz bioregulatorów wzrostu na plon i jakość ziela majeranku ogrodowego (Origanum majorana L.) , Agronomy Science: Tom 72 Nr 3 (2017)

1 2 3 > >>

Podobne artykuły

ANDRZEJ LEPIARCZYK, TEOFIL ŁABZA, KATARZYNA PUŻYŃSKA, Produkcyjność pszenicy ozimej odmiany Turnia i Rysa wysiewanej w siewie czystym i mieszanym w zależności od systemu uprawy roli , Agronomy Science: Tom 65 Nr 3 (2010)
Lesław Zimny, Ryszard Gandecki, Roman Wacławowicz, Roman Śniady, Produkcyjność płodozmianu: burak cukrowy – pszenica jara – jęczmień ozimy uwarunkowana zróżnicowanym nawożeniem organicznym i wzrastającymi dawkami azotu mineralnego , Agronomy Science: Tom 60 (2005)
HANNA GOŁĘBIOWSKA, TOMASZ SNOPCZYŃSKI, Wpływ formy użytkowej nikosulfuronu w mieszaninie z mezotrionem na selektywność i skuteczność eliminowania chwastów w uprawie kukurydzy , Agronomy Science: Tom 70 Nr 4 (2015)
Jerzy Księżak, Wpływ poziomu nawożenia azotem na plonowanie mieszanki grochu z jęczmieniem jarym , Agronomy Science: Tom 62 Nr 1 (2007)
Daniela Gruszecka, Zmienność i współzależność między niektórymi cechami ilościowymi mieszańców pszenżyta 8x z pszenicą 6x oraz form rodzicielskich , Agronomy Science: Tom 59 Nr 1 (2004)
Robert Idziak, Tadeusz Michalski, Skład chemiczny oraz wartość paszowa jęczmienia jarego i owsa uprawianych w mieszankach w zależności od nawożenia azotem , Agronomy Science: Tom 59 Nr 1 (2004)
Barbara Kołodziej, Wpływ Atoniku oraz nawożenia dolistnego na plonowanie i jakość surowca żen-szenia amerykanskiego (Panax quinquefolium L.) , Agronomy Science: Tom 59 Nr 1 (2004)
PRZEMYSŁAW TKACZYK, WIESŁAW BEDNAREK, SŁAWOMIR DRESLER, Plonowanie jęczmienia jarego w zależności od niektórych właściwości gleby i zabiegów agrotechnicznych , Agronomy Science: Tom 65 Nr 3 (2010)
Halina Smal, Sławomir Ligęza, Modest Misztal, Ilość i jakość rozpuszczonego węgla organicznego w wodach gruntowych zlewni rolniczej i w wodach przyległego litoralu jeziora Piaseczno (Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie) , Agronomy Science: Tom 59 Nr 1 (2004)
Anna Bałuch, Stanisław Benedycki, Zofia Benedycka, Wartość poplonowa mieszanek motylkowato-trawiastych , Agronomy Science: Tom 59 Nr 1 (2004)

<< < 19 20 21 22 23 24 25 > >>

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.

[1] Ceglińska A., Cacak-Pietrzak G., Romanowski H., Nita Z., 2004. Wartość technologiczna polskiej pszenicy twardej (Triticum durum). Prz. Zboż.-Młyn. 8, 4–7.

[2] De Santis M.A., Giuliani M.M., Giuzio L., De Vita P., Lovegrove A., Shewry P.R., Flagella Z., 2017.

[3] Differences in gluten protein composition between old and modern durum wheat genotypes in relation to 20th century breeding in Italy. Eur. J. Agron. 87, 19–29. https://doi.org/10.1016/j.eja.2017.04.003

[4] Dexter J.E., Marchylo B.A., 2001. Recent trends in durum wheat milling and pasta processing: impact on durum wheat quality requirements. In: P. Feillet (ed.), Proc. Int. Workshop on Durum Wheat, Semolina and Pasta Quality: Recent Achievements and New Trends. Institut National de la Recherche, Montpellier, France, pp. 139–164.

[5] Dexter J.E., Matsuo R.R., Kruger J.E., 1990. The spaghetti-making quality of commercial durum wheat samples with variable alpha-amylase activity. Cereal Chem. 67(5), 405–412.

[6] Dojczew D., Pietrych A., Haber T., 2003. Wpływ aktywności wybranych hydrolaz na wartość wypiekową mąk pszennych z ziarna porośniętego. Żywność 3(36), 93–100.

[7] Dyńska M., Haliniarz M., Kapeluszny J., 2011. Wpływ sposobów regulacji zachwaszczenia na plon i wybrane parametry jakościowe ziarna pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) i zwyczajnej (Triticum aestivum L.). Annal. UMCS, sec. E, Agric. 66(4), 9–18.

[8] Dziki D., Laskowski J., 2005. Wheat kernel physical properties and milling process. Acta Agrophys. 6(1), 59–71.

[9] Ficco D.B.M., Mastrangelo A.M., Trono D., Borrelli G.M., De Vita P., Fares C., Beleggia R., Platani

[10] C., Papa R., 2014. The colors of durum wheat: a review. Crop Pasture Sci. 65, 1–15. https://doi.org/10.1071/CP13293

[11] Fu B.X., Wang K., Dupuis B., Taylor D., Nam S., 2018. Kernel vitreousness and protein content: Relationship, interaction and synergistic effects on durum wheat quality. J. Cereal Sci. 79, 210–217. https://doi.org/10.1016/j.jcs.2017.09.003

[12] Gąsiorowski H., Obuchowski W., 1978. Pszenica makaronowad urum. Post. Nauk Rol. 1(166), 35–52.

[13] GUS, 2018. Rocznik Statystyczny. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa. http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-rolnictwa-2017,6,11.html [dostęp: 29.01.2021].

[14] http://www.pasta-unafpa.org [dostęp: 29.01.2021].

[15] Obuchowski W., 2008. Ocena jakości surowców zbożowych wykorzystywanych do produkcji makaronu. Prz. Zboż.-Młyn. 52(12), 12–14.

[16] Podolska G., 2013. Czynniki wpływające na zanieczyszczenie zbóż mikotoksynami. Wieś Jutra 2(175), 31–32.

[17] Podolska G., Wyzińska M., 2013. Wpływ nawożenia azotem na niektóre cechy jakościowe ziarna pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) odmiany Komnata. Fragm. Agron. 30(3), 148–158.

[18] PN-R-74108: 1998. Ziarno zbóż – Pszenica durum.

[19] PN-92-A-74021. Mąka makaronowa durum.

[20] PN-93-A-74020. Mąka makaronowa zwyczajna.

[21] Rachoń L., 2001. Studia nad plonowaniem i jakością pszenicy twardeTjr i(ticum durum Desf.). Rozpr. Nauk. – Akad. Rol. Lub., 248.

[22] Rachoń L., 2004. Ocena przydatności ziarna krajowych i zagranicznych linii i odmian jarej pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) do produkcji makaronu. Biul. Inst. Hod. Aklim. Rośl. 231, 129–137.

[23] Rachoń L., Bobryk-Mamczarz A., Szumiło G., 2016. Mycotoxin contamination of grain of selected winter wheat genotypes. Pol. J. Agron. 25, 13–18.

[24] Rachoń L., Dziamba Sz., Obuchowski .W, Kolodziejczyk P., 2002. Ocena przydatności ziarna odmian pszenicy twardej (Triticum durum) i zwyczajnej (Triticum aestivum ssp. vulgare) do produkcji makaronu. Annal. UMCS, sec. E, Agric. 57, 77–86.

[25] Rachoń L., Krochmal-Marczak B., Cebulak T., 2020. Przydatność ziarna jarej pszenicy zwyczajnej, twardej i orkiszowej do produkcji pieczywa w zależności od intensywności technologii produkcji. Agron. Sci. 75(2), 25–36. ttp://doi.org/10.24326/as.2020.2.2

[26] Rachoń L., Szumiło G., 2009. Yield of winter durum wheat (Triticum durum Desf.) lines in condition of different protection level of plants. Acta Sci. Pol., Agric. 8(3), 15–22.

[27] Rachoń L., Szumiło G., Stankowski S., 2011. Porównanie wybranych wskaźników wartości technologicznej pszenicy zwyczajnej (Triticum aestivum ssp. vulgare), twardej (Triticum durum) i orkiszowej (Triticum aestivum ssp. spelta). Fragm. Agron. 28(4), 52–59.

[28] Rachoń L., Woźniak A., 2020. Zmienność plonowania pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) i zwyczajnej (Triticum aestivum ssp. vulgare) w dziesięcioleciu 2009–2018 na terenie Lubelszczyzny. Agron. Sci. 75(1), 67–74. ttp://dx.doi.org/10.24326/as.2020.1.5

[29] Rharrabti Y., Royo C., Villegas D., Aparicio N., Moral L.G. del, 2003. Durum wheat quality in Mediterranean environments: I. Quality expression under different zones, latitudes and water regimes across Spain. Field Crops Res. 80(2), 123–131.

[30] Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1881/2006 ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych.

[31] Segit Z., Szwed-Urbaś K., 2006. Ocena cech jakościowych ziarna wybranych linii pszenicy twardej. Biul. Inst. Hod. Aklim. Rośl. 240, 75–82.

[32] Sieber A.N., Würschum T., Longin C.F.H., 2014. Evaluation of a semi‐controlled test as a selection tool for frost tolerance in durum wheat (Triticum durum). Plant Breed. 133(4), 465–469. https://doi.org/10.1111/pbr.12181

[33] Sissons M., 2008. Role of durum wheat composition on the quality of pasta and bread. Food 2(2), 75–90.

[34] Subira J., Peña R.J., Álvaro F., Ammar K., Ramdani A., Royo C., 2014. Breeding progress in the pasta-making quality of durum wheat cultivars released in Italy and Spain during the 20th Century. Crop Pasture Sci. 65(1), 16–26. http://dx.doi.org/10.1071/CP13238

[35] Sulewska H., Koziara W., Bojarczuk J., 2007. Kształtowanie plonu i jakości ziarna wybranych genotypów Triticum durum Desf. w zależności od nawożenia azotem i gęstości siewu. Biul. Inst. Hod. Aklim. Rośl. 245, 17–28.

[36] Sułek A., 2014. Wybrane elementy technologii pszenicy jarej uprawianej na cele młynarskie i piekarskie. Studia i Raporty IUNG-PIB 41(15), 117–128.

[37] Szumiło G., Rachoń L., Stankowski S., 2010. The evaluation of grain and flour quality of spring durum wheat (Triticum durum Desf.). Pol. J. Agron. 2, 78–82.

[38] Woźniak A., 2006. Plonowanie i jakość ziarna pszenicy jarej zwyczajnej (Triticum aestivum L.) i twardej (Triticum durum Desf.) w zależności od poziomu agrotechniki. Acta Agrophys. 8(3), 755–763.

[39] Woźniak A., 2009. Plonowanie i jakość ziarna pszenicy twardej odmiany ‘Floradur’ w różnych systemach uprawy roli. Acta Agrophys. 14(2), 515–526.