Azot i siarka jako czynniki kształtujące plon nasion oraz zawartość i jakość tłuszczu nagietka lekarskiego – potencjalnego surowca olejarskiego
BEATA KRÓL
Katedra Roślin Przemysłowych i Leczniczych, Uniwersytet Przyrodniczy, ul. Akademicka 15, 20-950 LublinAbstrakt
Celem badania było określenie wpływu nawożenia azotem oraz siarką na plon nasion, zawartość oleju i składu kwasów tłuszczowych w nasionach nagietka lekarskiego. Doświadczenie założono w układzie równoważnych bloków z dwoma czynnikami: czynnikiem I rzędu były dawki azotu: 0, 30, 60, 90, 120 kg N·ha–1, czynnikiem II rzędu – dawki siarki: 0 i 30 kg S·ha–1. Najlepsze efekty produkcyjne nawożenia azotem uzyskano przy dawkach 60–90 kg N·ha–1. Siarka miała korzystny wpływ na plon nasion oraz zawartość tłuszczu (skuteczność siarki wzrastała wraz z dawkami azotu). Nawożenie azotem modyfikowało skład kwasów tłuszczowych, powodując wzrost zawartości kwasu linolowego i redukcję kwasu oleinowego. Siarka nie wpływała na jakość tłuszczu, natomiast cecha ta w znacznym stopniu zależała od warunków pogodowych w czasie wzrostu roślin i dojrzewania nasion.
Słowa kluczowe:
Calendula officinalis L., efektywność rolnicza azotu, współdziałanie azotu i siarki, plon oleju, skład kwasów tłuszczowych, izomery kwasu linolenowego, kwas nagietkowyBibliografia
Ahmad A., Abdin M.Z., 2000. Interactive effect of sulphur and nitrogen on the oil and protein con-tents and on the fatty acid profiles of oil in the seeds of rapeseed (Brassica campestris L.) and mus-tard (Brassica juncea L. Czern. and Coss.). J. Agron. Crop Sci. 185(1), 49–54.
Angelini L.G., Moscheni E., Colonna G., Belloni P., Bonari E., 1997. Variation in agronomic characteristics and seed oil composition of new oilseed crops in central Italy. Ind. Crop. Prod. 6, 313–323.
AOCS (American Oil Chemists Society), 1997. Preparation of methyl esters of fatty acids. 452 Official Method Ce 2–66. AOCS Press, Champaign.
Biermann U., Butte W., Holtgrefe R., Feder W., Metzger J.O., 2010. Esters of calendula oil and tung oil as reactive diluents for alkyd resins. Eur. J. Lipid. Sci. Tech. 112, 103–109.
Cahoon E.B., Ripp K.G., Hall S.E., Kinney A.J., 2001. Formation of conjugated ∆8, ∆10-double bonds by ∆12-oleic-acid desaturase-related enzymes. Biosynthetic origin of calendic acid. J. Biol. Chem. 276, 2637–2643.
Canvin T., 1965. The effect of temperature on the oil content and fatty acid composition of the oils from several oil seed crops. Can. J. Bot. 43, 63–69.
Cromack H.T.H., Smith J.M., 1998. Calendula officinalis – production potential and crop agronomy in southern England. Ind. Crop. Prod. 7, 223–229.
Dordas C.A., 2010. Variation of physiological determinants of yield in linseed in response to nitro-gen fertilization. Ind. Crop. Prod. 31(3), 455–465.
Dulf F.V., Pamfil D., Baciu A.D., Pintea A., 2013. Fatty acid composition of lipids in pot marigold (Calendula officinalis L.) seed genotypes. Chem. Cent. J. 7, 8.
Fazli I.S., Abdin M.Z., Jamal A., Ahmad S., 2005. Interactive effect of sulphur and nitrogen on lipid accumulation, acetyl-CoA concentration and acetyl-CoA carboxylase activity in developing seeds of oilseed crops (Brassica campestris L. and Eruca sativa Mill.). Plant Sci. 168(1), 29–36.
Fotyma M., 2003. Wpływ nawożenia siarką na wykorzystanie azotu z nawozów mineralnych przez rośliny uprawy polowej. Naw. Nawoż. 4(17), 117–136.
Froment M., Mastebroek D., van Gorp K., 2003. A growers manual for Calendula officinalis L. Plant Research International, Wageningen, 11.
Gesch R.W., 2013. Growth and yield response of calendula (Calendula officinalis) to sowing date in the northern US. Ind. Crop. Prod. 45, 248–252.
Jamal A., Moon Y., Abdin M.Z., 2010. Sulphur – a general overview and interaction with nitrogen. Aust. J. Crop Sci. 4, 523–529.
Jiang Y., Caldwel, C.D., Falk K.C., Lada R.R., MacDonald D., 2013. Camelina yield and quality response to combined nitrogen and sulfur. Agron. J. 105, 1847–1852.
Jevdović R., Todorović G., Kostić M., Protić R., Lekić S., Zivanović T., Secanski M., 2013. The effects of location and the application of different mineral fertilizers on seed yield and quality of pot marigold (Calendula officinalis L.). Turk. J. Field Crops 18(1), 1–7.
Johnson J.M., Gesch, R.W., 2013. Calendula and camelina response to nitrogen fertility. Ind. Crop. Prod. 43, 684–691.
Klikocka H., 2011. Zasoby siarki w Polsce oraz jej znaczenie w przemyśle i rolnictwie. Przem. Chem. 90, 1728–1737.
Kompanowska-Jezierska E., Sokoła-Wysoczańska E., Czyż K., Walisiewicz-Niedbalska W., Bod-kowski R., Patkowska-Sokoła B., Olszyński K.H., 2014. Właściwości biochemiczne sprzężonych kwasów trienowych. Przem. Chem. 93(7), 1174–1177.
Król B., Paszko T., Król A., 2016. Conjugated linolenic acid content in seeds of some pot marigold (Calendula officinalis L.) cultivars grown in Poland. Farmacia 64(6), 881–886.
Król B., Paszko T., 2017. Harvest date as a factor affecting crop yield, oil content and fatty acid composition of the seeds of calendula (Calendula officinalis L.) cultivars Ind. Crop. Prod., 97, 242–251.
Li Q., Wang H., Ye S.H., Xiao S., Xie Y.P., Liu X., Wang J.H., 2013. Induction of apoptosis and inhibition of invasion in choriocarcinoma JEG-3 cells by α-calendic acid and β-calendic acid. Prostag. Leukotr. Ess., 89, 367–376.
Muley B.P., Khadabadi S.S., Banarase N.B., 2009. Phytochemical constituents and pharmacological activities of Calendula officinalis Linn (Asteraceae). Trop. J. Pharm. Res. 8, 455–465.
Özgül-Yücel S., 2005. Determination of conjugated linolenic acid content of selected oil seeds grown in Turkey. J. Am. Oil. Chem. Soc. 82, 893-897.
Podleśna A., 2005. Nawożenie siarką jako czynnik kształtujący metabolizm roślin uprawnych i jakość płodów rolnych. Pam. Puł. 139, 161–174.
Ray K., Sengupta K., Pal A.K., Banerjee H., 2015. Effects of sulphur fertilization on yield, S uptake and quality of Indian mustard under varied irrigation regimes. Plant Soil Env. 61(1), 6–10.
Samoon S.A., Kirad K.S., 2013. Effect of nitrogen and phosphorus on seed yield parameters of calendula (Calendula officinalis L.) var. Touch of Red Mixture. Prog. Hortic. 45(1), 149–151.
Skwierawska M., Benedycka Z., Jankowski K., Skwierawski A., 2016. Sulphur as a fertiliser component determining crop yield and quality. J. Elem. 21(2), 609–623.
Walisiewicz-Niedbalska W., Patkowska-Sokoła B., Gwardiak H., Szulc T., Bodkowski R., Różycki K., 2012. Potencjalne surowce do otrzymywania bioaktywnych pochodnych tłuszczowych. Przem. Chem. 91(5), 1058–1063.
Wielebski F., 2011. Wpływ nawożenia siarką w warunkach stosowania zróżnicowanych dawek azotu na skład chemiczny nasion różnych typów odmian rzepaku ozimego. Rośl. Oleiste 32(1), 81–95.
Yuan G.F., Chen X.E., Li D., 2014. Conjugated linolenic acids and their bioactivities: a review. Food Funct. 5(7), 1360–1368.
Katedra Roślin Przemysłowych i Leczniczych, Uniwersytet Przyrodniczy, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
