Wpływ nawożenia azotem i siarką na plon ziarna i cechy jakościowe pszenicy jarej
HANNA KLIKOCKA
Katedra Ekonomii i Agrobiznesu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie ul. Akademicka 13, 20-950 Lublinhttps://orcid.org/0000-0003-2472-9720
MAGDALENA CYBULSKA
Katedra Ekonomii i Agrobiznesu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 LublinAbstrakt
W celu określenia wpływu azotu i siarki na plonowanie i jakość pszenicy jarej przeprowadzono ścisłe 3-letnie doświadczenie polowe w latach 2009–2011. Materiałem doświadczalnym była pszenica jara (Triticum aestivum L.) odmiany ‘Tybalt’ nawożona zróżnicowanymi dawkami azotu (czynnik I: 0, 40, 80, 120 kg·ha–1) i siarki (czynnik II: 0, 50 kg·ha–1). Doświadczenie założono metodą split-plot w czterech powtórzeniach w gospodarstwie indywidualnym w Malicach koło Hrubieszowa, na glebie średniej brunatnej dystroficznej typowej (BDt), wytworzonej z gliny piaszczystej średnioziarnistej (gpśr), zaliczonej do kompleksu żytniego dobrego. W fazie wegetacji pszenicy jarej BBCH 89–90 pobrano 96 próbek, z czego przeanalizowano 24 próbki średnie ziarna na zawartość białka ogólnego, glutenu, skrobi, wskaźnik sedymentacyjny Zeleny’ego i liczbę opadania. Po zbiorze ziarna oznaczono plon z poletka i przeliczono go na t∙ha–1. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że pszenica jara wykazała dodatnią reakcję, wyrażoną wielkością i jakością plonów, na nawożenie azotem i siarką. Najkorzystniejszy wpływ na plon ziarna pszenicy i jakość ziarna miało zastosowanie azotu w dawce 80 i 120 kg∙ha–1 oraz nawożenie siarką w ilości 50 kg∙ha–1. Wartość badanych cech plonu i jakości ziarna pszenicy jarej były silniej determinowane nawożeniem azotem niż nawożeniem siarką. Większość badanych cech korelowała dodatnio pomiędzy sobą.
Słowa kluczowe:
azot, siarka, plon, jakość ziarnaBibliografia
Bloem E.M., 1998. Schwefel-Bilanz von Agrarökosystemem unter besonderer Berücksichtigung hydrologischer und bodenphysikalischer Standorteigenschaften. Landbauforschung Völkenrode, Sonderheft 192, 1–156.
Brodowska M.S., 2013. Nawożenie mineralne jako czynnik determinujący wpływ siarki na plonowanie, skład chemiczny i jakość roślin uprawnych. Rozpr. Nauk. UP w Lublinie, 380, 159 ss.
COBORU – Centralny Ośrodek Badania Odmian Rolniczych, 2020. Lista odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce 2020, Słupia Wielka.
Dostálová Y., Hřivna L., Kotková B., Burešová I., Janečková M., Šottníková V., 2015. Effect of nitrogen and sulphur fertilization on the quality of barley protein. Plant Soil Environ. 61(9), 399–404. https://doi.org/10.17221/262/2015-PSE
Eriksen J., Nielsen M., Mortensen J., Schjorring J., 2001. Redistribution of sulphur during generative growth of barley plants with different sulphur and nitrogen status. Plant Soil 230, 239–246. https://doi.org/10.1023/A:1010328115203
Gondek K., Gondek A., 2010. The influence of mineral fertilization on the yield and content of selected macro and microelements in spring wheat. J. Res. Appl. Agric. Eng. 55(1), 30–36.
Grzebisz W., Fotyma E., 1996. Ocena odżywienia siarką rzepaku uprawianego w północno-zachodniej Polsce. Rośl. Oleiste 17(1), 275–280.
Grzebisz W., 2009. Nawożenie roślin uprawnych. Część II. Nawozy i systemy nawożenia. Podstawy nawożenia. PWRiL, Poznań, 376 ss.
GUS – Główny Urząd Statystyczny, 2020. Rocznik statystyczny rolnictwa. Warszawa.
Hesse H., Nikiforova V., Gakière B., Hoefgen R., 2004. Molecular analysis and control of cysteine biosynthesis: Integration of nitrogen and sulphur metabolism. J. Exp. Bot. 55, 1283–1292. https://doi.org/10.1093/jxb/erh136
Inal A., Günes A., Alphaslan M., Adak M., Taban S., Eraslan F., 2003. Diagnosis of sulphur deficiency and effects of sulphur on yield and yield components of wheat grown in central Anatolia, Turkey. J. Plant Nutr. 26(7), 1483–1498. https://doi.org/10.1081/PLN-120021056
Järwan M., Edesi L., Adamson A., Lukme L., Akk A., 2008. The effect of sulphur fertilization on yield, quality of protein and baking properties of winter wheat. Agr. Res. 6(2), 459–469.
Klikocka H., Haneklaus S., Bloem E., Schnug E., 2003. Ocena potrzeb nawożenia ziemniaka siarką. Naw. Nawoż./Fert. Fertiliz. 4(17), 143–150.
Klikocka H., 2010. Znaczenie siarki w biosferze i nawożeniu roślin. Przem. Chem. 89/7, 903−908.
Klikocka H., 2011. Zasoby siarki w Polsce oraz jej znaczenie w przemyśle i rolnictwie. Przem. Chem. 90(9), 1000−1009.
Klikocka H., Cybulska M., 2014. Sulphur and nitrogen fertilization of spring wheat. Mineral fertilization of spring wheat. Sarrbrucken, LAP Lambert Academic Publishing, 122 ss.
Klikocka H., Cybulska M., Barczak B., Narolski B., Szostak B., Kobiałka A., Nowak A., Wójcik E., 2016. The effect of sulphur and nitrogen on grain yield and technological quality of spring wheat. Plant Soil Environ. 62(5), 230–236. https://doi.org/10.17221/18/2016-PSE
Knapowski T., Ralcewicz M., 2004. Ocena wskaźników jakościowych ziarna i mąki pszenicy ozimej w zależności od zróżnicowanego nawożenia azotem. Annales UMCS, E, 59(2), 959–968.
Malhi S.S., Gan Y., Raney J.P., 2007. Yield, seed quality, sulfur uptake of Brassica oilseed crops in response to sulfur fertilization. Agron. J. 99(2), 570–577. https://doi.org/10.2134/agronj2006.0269
Pilbeam D.J., 2015. Nitrogen. In: A.V. Barker, D.J. Pilbeam, Handbook of Plant Nutrition. Second Edition. CRC PressTaylor & Francis Group Boca Raton, London–New York, 17–63.
Podleśna A., Cacak-Pietrzak G., Sowiński M., 2003. Reakcja pszenicy ozimej na nawożenie siarką w doświadczeniu polowym. Naw. Nawoż./Fert. Fertiliz. 4(17), 169–179.
Podleśna A., Cacak-Pietrzak G., 2006. Kształtowanie plonu oraz parametrów przemiałowych i wypiekowych pszenicy jarej poprzez nawożenie azotem i siarką. Pam. Puł. 142, 382–391.
Podolska G., 2007. Kształtowanie cech jakościowych ziarna pszenicy poprzez technologię produkcji. Stud. Rap. IUNG-BIP 9, 55–64.
PTG – Polskie Towarzystwo Gleboznawcze, 2009. Klasyfikacja uziarnienia gleb i utworów mineralnych – PTG 2008. Roczn. Glebozn. 60(2), 5–16.
Rachoń L., Krochmal-Marczak B., Cebulak T., 2020. Przydatność ziarna jarej pszenicy zwyczajnej, twardej i orkiszowej do produkcji pieczywa w zależności od intensywności technologii produkcji. Agron. Sci. 75(2), 25−36. https://doi.org/10.24326/as.2020.2.2
Siebielec G., Smereczak B., Klimkowicz-Pawlas A., Kowalik M., Kaczyński R., Koza P., Ukalska-Jaruga A., Łysiak M., Wójtowicz U., Poręba L., Chabros E., 2017. Raport z III etapu realizacji zamówienia “Monitoring chemizmu gleb ornych w Polsce w latach 2015–2017”. IUNG-PIB, Puławy, 190 ss.
Stankowski S., Podolska G., Kaczmarek S., Jaroszewska A., Hury G., Sobolewska M., 2019. Influence of sulphur fertilization on yielding and chemical composition of grain of spring wheat (Triticum aestivum L.) grown in different habitat conditions. J. Elementol. 24(3), 1007−1023. https://doi.org/10.5601/jelem.2018.23.4.1743
Tabak M., Lepiarczyk A., Filipek-Mazur B., Bachara P., 2019. The effect of fertilization with ammonium nitrate enriched with ammonium sulfate on the quantity and quality of winter wheat grain yield as well as on soil properties. Plant Soil Environ. 65, 211–217. https://doi.org/10.17221/44/2019-PSE
Tea I., Genter T., Naulet N., Lummerzheim M., Kleiber D., 2007. Interaction between nitrogen and sulfur by foliar application and its effects on flour bread-making quality. J. Sci. Food Agric. 87(15), 2853–2859. https://doi.org/10.1002/jsfa.3044
Wielebski F., 2006. Nawożenie różnych typów odmian rzepaku ozimego siarką w zróżnicowanych warunkach glebowych. Cz. II. Wpływ na jakość i skład chemiczny nasion. Rośl. Oleiste 26(2), 283–297.
Woźniak A., Staniszewski M., 2007. Wpływ warunków pogodowych na jakość technologiczną ziarna pszenicy jarej cv. Opatka i pszenicy ozimej cv. Korweta. Acta Agrophys. 9(2), 525–540.
Wójcikowska-Kapusta A., Żukowska G., Myszura M., 2019. Wpływ dodatku wapna poflotacyjnego i osadu ściekowego na zawartość siarki w profilach rekultywowanych gleb. Przem. Chem. 98(12), 2021–2025. https://doi.org/10.15199/62.2019.12.30
Zhao F.J., McGrath S.P., Salmon S.E., Shewry P.R., Quayle R., Withers P.J.A., Evans E.J., Monaghan J., 1997. Optimising sulphur inputs for breadmaking quality of wheat. Asp. Appl. Biol. 50, 199–205.
Katedra Ekonomii i Agrobiznesu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin https://orcid.org/0000-0003-2472-9720
Katedra Ekonomii i Agrobiznesu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
