Wielkość i jakość plonu niełupek słonecznika w zależności od typu odmiany
Wacław Jarecki
Zakład Produkcji Roślinnej, Uniwersytet Rzeszowski, ul. Zelwerowicza 4, 35-601 Rzeszów, Polskahttps://orcid.org/0000-0003-0628-4190
Abstrakt
Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach 2021 i 2022 w gospodarstwie indywidualnym w miejscowości Szówsko, województwo podkarpackie. Celem badań było porównanie wielkości i jakości plonów wybranych odmian słonecznika: klasyczne, odporne na tribenuron metylu, odporne na imazamoks. Wykazano, że najwyższe rośliny wykształciła odmiana MAS 83.SU, a najniższe odmiana ES Agora. Najwięcej niełupek zawierały koszyczki odmiany Elsasun IR i Jonasun IR, a najwyższą MTN odznaczyły się odmiany ES Agora, MAS 83.SU, ES Boston SU, MAS 920.CP. Spośród badanych odmian najwyżej plonowały Elsasun IR (3,36 t‧ha–1), MAS 83.SU (3,54 t‧ha–1) i Jonasun IR (3,52 t‧ha–1), natomiast najniżej plonowała odmiana Helesun SU (2,57 t‧ha–1). Wysoką zawartością tłuszczu w niełupkach odznaczyły się odmiany Sulfonor, Helesun SU, Florasun i Jonasun IR. Z kolei najwyższą zawartość białka oznaczono w niełupkach odmiany Helesun SU, ES Boston SU i MAS 920.CP. Najwyższy plon tłuszczu wydały odmiany Jonasun IR, Elsasun IR i MAS 83.SU, a plon białka odmiana ES Boston SU. Susza od maja do sierpnia w 2022 r. ograniczała wzrost roślin i skutkowała niższym plonem oraz mniejszą zawartością tłuszczu, a większą zawartością białka w niełupkach.
Słowa kluczowe:
plon, odmiana, Helianthus annuus L., skład chemiczny, substancja aktywnaBibliografia
Abo-Elyousr K., Ahmed H.A.M., Hassan M.A.E., Abd El-Fatah B.E.S., 2022. Influence of foliar application of some salts, phyto-extracts and essential oils for controlling powdery mildew disease of Helianthus annuus. J. Plant Pathol. 104, 735–747. https://doi.org/10.1007/s42161-022-01092-4 DOI: https://doi.org/10.1007/s42161-022-01092-4
Ali A., Ahmad A., Khaliq T., Akhtar J., 2012. Planting density and nitrogen rates optimization for growth and yield of sunflower (Helianthus annuus L.) hybrids. J. Anim. Plant Sci. 22(4), 1070–1075.
Babec B., Šeremešić S., Hladni N., Ćuk N., Stanisavljević D., Rajković M., 2021. Potential of sunflower-legume intercropping: A way forward in sustainable production of sunflower in temperate climatic conditions. Agronomy 11, 2381. https://doi.org/10.3390/agronomy11122381 DOI: https://doi.org/10.3390/agronomy11122381
Balabanova D., Remans T., Cuypers A., Vangronsveld J., Vassilev A., 2020. Imazamox detoxification and recovery of plants after application of imazamox to an imidazolinone resistant sunflower hybrid. Biol. Plant. 64, 335–342. https://doi.org/10.32615/bp.2019.150 DOI: https://doi.org/10.32615/bp.2019.150
Carvalho L.M., Carvalho H.W.L., Carvalho C.G.P., 2020. Yield and photosynthetic attributes of sunflower cultivars grown under supplemental irrigation in the semiarid region of the Brazilian Northeast. Pesqui. Agropecu. Bras. 55, e01715. https://doi.org/10.1590/S1678-3921.pab2020.v55.01715 DOI: https://doi.org/10.1590/s1678-3921.pab2020.v55.01715
Chabert S., Mallinger R.E., Sénéchal Ch., Fougeroux A., Geist O., Guillemard V., Leylavergne S., Malard C., Pousse J., Vaissière B.E., 2022. Importance of maternal resources in pollen limitation studies with pollinator gradients: A case study with sunflower. Agric., Ecosyst. Envir. 330, 107887. https://doi.org/10.1016/j.agee.2022.107887 DOI: https://doi.org/10.1016/j.agee.2022.107887
Dastorani M., Albaji M., Nasab S.B., 2022. Crop response and water productivity of sunflower (Helianthus annuus L.) drip-irrigated with magnetically treated and non-magnetically treated water with variable salinity. Water SA, 48(1), 90–96. https://doi.org/10.17159/wsa/2022.v48.i1.3888 DOI: https://doi.org/10.17159/wsa/2022.v48.i1.3888
De la Haba P., De la Mata L., Molina E., Agüera E., 2014. High temperature promotes early senescence in primary leaves of sunflower (Helianthus annuus L) plants. Can. J. Plant Sci. 94, 659–669. https://doi.org/10.1139/CJPS2013-276 DOI: https://doi.org/10.4141/cjps2013-276
Debaeke P., Casadebaig P., Flénet F., Langlade N., 2017. Sunflower crop and climate change: vulnerability, adaptation, and mitigation potential from case-studies in Europe. OCL 24(1), 1–16. https://doi.org/10.1051/OCL/2016052 DOI: https://doi.org/10.1051/ocl/2016052
Duca M., Clapco S., Burcovschi I., Tabacari R., Domenco R., 2021. Environmental factors associated with the incidence of pathogens in sunflower crop. Sci. J. State Univ. Mold. 6, 66–74.
Górnik K., Grzesik M., Chojnowska E., 2006. Wpływ temperatury na wschody i rozwój słonecznika zwyczajnego „Sonnengold”. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 510, 159–166.
Hlisnikovský L., Kunzová E., Hejcman M., Škarpa P., Menšík L., 2016. Effect of nitrogen, boron, zinc and molybdenum application on yield of sunflower (Helianthus annuus L.) on greyic phaeozem in the Czech Republic. Helia 39(64), 91–111. https://doi.org/10.1515/helia-2015-0011 DOI: https://doi.org/10.1515/helia-2015-0011
Jajor E., Horoszkiewicz-Janka J., Korbas M., Mrówczyński M., Paradowski A., Pruszyński G., Wachowiak H., Woś H., 2012. Metodyka integrowanej ochrony słonecznika dla producentów, red. E. Jajor, M. Mrówczyński. Instytut Ochrony Roślin, Państwowy Instytut Badawczy, Poznań, ss. 1–44.
Jarecki W., 2022. Effect of varying nitrogen and micronutrient fertilization on yield quantity and quality of sunflower (Helianthus annuus L.) achenes. Agronomy 12, 2352. https://doi.org/10.3390/agronomy12102352 DOI: https://doi.org/10.3390/agronomy12102352
Kaiser B.A., Johnson B.L., Ostlie M.H., Werner S.J., Klug P.E., 2021. Inefficiency of anthraquinone-based avian repellents when applied to sunflower: the importance of crop vegetative and floral characteristics in field applications. Pest Manag. Sci. 77(3), 1502–1511. https://doi.org/10.1002/ps.6171 DOI: https://doi.org/10.1002/ps.6171
Kalenska S., Ryzhenko A., Novytska N., Garbar T., Stolyarchuk T., Kalenskyi V., Shytiy O., 2020. Morphological features of plants and yield of sunflower hybrids cultivated in the northern part of the forest-steppe of Ukraine. Am. J. Plant Sci. 11, 1331–1344. https://doi.org/10.4236/ajps.2020.118095 DOI: https://doi.org/10.4236/ajps.2020.118095
Kaya J., 2014. Sunflower production in Balkan region: current situation and future prospects. Agric. For., Podgorica 60(4), 95–101.
Kinama J.M., Irika M., Habineza M. Pierre J., 2018. Influence of inorganic and organic nitrogen fertilizers regimes on oil content of sunflower in Morogoro, Tanzania. Int. J. Agron. Agric. Res. 12, 166–174.
Kluza-Wieloch M., Muśnicki C., 2004a. Wpływ czynników siedliskowo-agrotechnicznych na wybrane cechy niełupek z rożnych partii koszyczka u oleistych form słonecznika zwyczajnego (Helianthus annuus L.). Rośl. Oleiste 25, 461–477.
Kluza-Wieloch M., Muśnicki C., 2004b. Zmienność wybranych cech morfologicznych i użytkowych owoców z całego koszyczka oraz z poszczególnych jego partii rożnych typów odmian oleistych słonecznika zwyczajnego (Helianthus annuus L.). Rośl. Oleiste 25, 424–438.
Kluza-Wieloch M., Muśnicki C., 2006. Dynamika zmian jakościowych niełupek słonecznika zwyczajnego (Helianthus annuus L.) w trakcie ich dojrzewania. Rośl. Oleiste 27, 231–242.
Kluza-Wieloch M., Muśnicki C., 2010. Tempo kwitnienia koszyczków i kwiatów u różnych odmian słonecznika zwyczajnego (Helianthus annuus L.). Rośl. Oleiste 31(1), 35–48.
Lakshman S.S., Chakrabarty N.R., Kole P.C., 2020. Economic heterosis in sunflower (Helianthus annuus L.): seed yield and yield attributing traits in newly developed hybrids. Electronic J. Plant Breed. 11(2), 461–468. https://doi.org/10.37992/2020.1102.079 DOI: https://doi.org/10.37992/2020.1102.079
Neshev N., Balabanova D., Yanev M., Mitkov A., 2022. Is the plant biostimulant application ameliorative for herbicide-damaged sunflower hybrids? Ind. Crops Prod. 182, 114926. https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2022.114926 DOI: https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2022.114926
Oyinlola E.Y., Ogunwole J.O. Amapu I.Y., 2010. Response of sunflower (Helianthus annuus L.) to nitrogen application in a savanna alfisol. Helia 33(52) 115–126. https://doi.org/10.2298/HEL1052115O DOI: https://doi.org/10.2298/HEL1052115O
Pavani S., Rekha K.B., Babu S.N.S., Moguloju M., 2013. Effect of nitrogen and sulphur on growth, yield and quality of sunflower (Helianthus annuus L.). Crop Res. 45, 152–154.
Sharma K.L., Neelaveni K., Katyal J.C., Srinivasa Raju A., Srinivas K., Kusuma Grace J., Madhavi M., 2008. Effect of combined use of organic and inorganic sources of nutrients on sunflower yield, soil fertility, and overall soil quality in rainfed alfisol. Commun. Soil Sci. Plant Anal. 39, 1791–1831. https://doi.org/10.1080/00103620802073784 DOI: https://doi.org/10.1080/00103620802073784
Sher A., Suleman M., Sattar A., Qayyum A., Ijaz M., Sami-Ul Allah, Al-Yahyai R., Al-Hashimi A., Elshikh M.S., 2022. Achene yield and oil quality of diverse sunflower (Helianthus annuus L.) hybrids are affected by different irrigation sources. J. King Saud Univ. Sci. 34(4), 102016. https://doi.org/10.1016/j.jksus.2022.102016 DOI: https://doi.org/10.1016/j.jksus.2022.102016
Stoicea P., Chiurciu I.A., Soare E., Iorga A.M., Dinu T.A., Tudor V.C., David L., 2022. Impact of reducing fertilizers and pesticides on sunflower production in Romania versus EU countries. Sustainability 14(14), 8334. https://doi.org/10.3390/su14148334 DOI: https://doi.org/10.3390/su14148334
Zanetti F., Monti A., Berti M.T., 2013. Challenges and opportunities for new industrial oilseed crops in EU-27: A review. Ind. Crops Prod. 50, 580–595. https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2013.08.030 DOI: https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2013.08.030
Zakład Produkcji Roślinnej, Uniwersytet Rzeszowski, ul. Zelwerowicza 4, 35-601 Rzeszów, Polska https://orcid.org/0000-0003-0628-4190
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
