Wpływ odpadów paleniskowych i komunalnych osadów ściekowych na pobieranie Ca, Mg, K, Na i P przez mieszankę traw
JACEK ANTONKIEWICZ
Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Al. Mickiewicza 21, 31-120 KrakówBARBARA WIŚNIOWSKA-KIELIAN
Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Al. Mickiewicza 21, 31-120 KrakówAbstrakt
Do biologicznego zagospodarowania skały popiołowej zaleca się wykorzystywanie komunalnych osadów ściekowych, które są zasobne w materię organiczną oraz makroelementy i mikroelementy niezbędne dla roślin. Celem przeprowadzonych badań było poznanie wpływu wzrastających dodatków komunalnych osadów ściekowych na wielkość plonu oraz pobieranie K, Ca, Mg, Na i P przez mieszankę traw wykorzystywaną do biologicznego zagospodarowania składowiska odpadów paleniskowych. Schemat doświadczenia obejmował 5 obiektów, różniących się dawką komunalnych osadów ściekowych stosowanych na 1 hektar: I. obiekt kontrolny; II. 25 Mg s.m.; III. 50 Mg s.m.; IV. 75 Mg s.m.; V. 100 Mg s.m. Zastosowany osad ściekowy spowodował zwiększenie plonu mieszanki traw. Zawartość K, Ca, Mg, Na i P w mieszance zależała istotnie od dawki osadu ściekowego. Wzrastające dawki osadu ściekowego powodowały istotne zwiększanie zawartości tych makroskładników w biomasie mieszanki. Stwierdzono, że wzrastające dawki osadu ściekowego w jeszcze większym stopniu różnicowały pobieranie makroskładników przez mieszankę traw, powodując zwiększenie ich ilości odprowadzanej z plonem. Zawartość badanych pierwiastków w tej mieszance oceniono pod względem wartości paszowej. Stwierdzono, że zawartość tych pierwiastków w mieszance traw uprawianej wyłącznie na popiele mieściła się poniżej wartości optymalnych, natomiast po zastosowaniu największej dawki osadu ściekowego zawartości makroskładników w roślinach osiągnęły wartości optymalne
Słowa kluczowe:
popioły paleniskowe, komunalne osady ściekowe, mieszanka traw, plon, zawartość, K, Ca, Mg, Na, P, pobranie, stosunki ilościoweBibliografia
Antonkiewicz J. 2010. Effect of sewage sludge and furnace waste on the content of selected elements in the sward of legume-grass mixture. J. Elementol., 15(3), 435–443.
Antonkiewicz J., Radkowski A. 2006. Przydatność wybranych gatunków traw i roślin motylkowatych do biologicznej rekultywacji składowisk popiołów paleniskowych. Annales UMCS, sec. E, Agriultura 61, 413–421.
Czuba R., Mazur T., 1988. Wpływ nawożenia na jakość plonów. PWN, Warszawa.
Dellantonio A., Fitz W.J., Custovic H., Repmann F., Schneider B.U., Grünewald H., Gruber V., Zgorelec Z., Zerem N., Carter C., Markovic M., Puschenreiter M., Wenzel W.W., 2008. Environmental risks of farmed and barren alkaline coal ash landfills in Tuzla, Bosnia and Herzegovina. Environ. Poll. 153, 677–686.
Epstein E., Bloom A.J., 2004. Mineral nutrition of plants: principles and perspectives. Sinauer Associates, Inc. Publishers, Sunderland, Massachusetts, 47, 207–225.
Falkowski M., Kukułka I., Kozłowski S., 2000. Właściwości chemiczne roślin łąkowych. Wyd. AR Poznań.
Galos K., Uliasz-Bocheńczyk A., 2005. Źródła i użytkowanie popiołów lotnych ze spalania węgli w Polsce. Gosp. Sur. Min. 21(1), 23–42.
Goswami R.K., Mahanta C., 2007. Leaching characteristic of residual lateritic soil stabilised with fly ash and lime for geotechnical applications. Waste Manage. 27, 466–481.
Kalisz B., Lachach A., Glazewski R., Klasa A., 2012. Effect of municipal sewage sludge under Salix plantations on dissolved soil organic carbon pools. Arch. Environ. Prot. 38(4), 87–97.
Klimont K., Bulińska-Radomska Z., 2009. Badanie rozwoju wybranych gatunków traw do umacniania składowisk popiołów paleniskowych z elektrociepłowni. Probl. Inż. Rol., 2, 135–144.
Kukier U., Ishak C.F., Sumner M.E., Miller W.P., 2003. Composition and element solubility of magnetic and non-magnetic fly ash fractions. Environ. Poll. 123, 255–266.
Mazur J., Konieczyński J., 2004. Dystrybucja pierwiastków śladowych we frakcjach ziarnowych popiołu lotnego emitowanego z elektrowni. Monografia, Wyd. Polit. Śląskiej, Gliwice.
Ochrona Środowiska, 2013. Informacje i opracowania statystyczne. GUS, Warszawa.
Ostrowska A., Gawliński S., Szczubiałka Z., 1991. Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin. Katalog. Wyd. IOŚ, Warszawa.
Oudeh M., Khan M., Scullion J., 2002. Plant accumulation of potential toxic elements in sewage sludge as affected by soil organic matter level and mycorrhizal fungi. Environ. Poll. 116, 293–300.
Palumbo A.V., Tarver J.R., Fagan L.A., McNeilly M.S., Ruther R., Fisher L.S., Amonette J.E., 2007. Comparing metal leaching and toxicity from high pH, low pH, and high ammonia fly ash. Fuel 86, 1623–1630.
Pyssa J., 2005. Odpady z energetyki – przemysłowe zagospodarowanie odpadów z kotłów fluidalnych. Gosp. Sur. Min. 21(3), 83–92.
Ratajczak T., Gaweł A., Górniak K., Muszyński M., Szydlak T., Wyszomirski P., 1999. Charakterystyka popiołów lotnych ze spalania niektórych węgli kamiennych i brunatnych. Polskie Towarzystwo Mineralogiczne, Prace Specjalne13, 9–34.
Rosik-Dulewska C., Głowała K., Karwaczyńska U., Robak J., 2008. Elution of heavy metals from granulates produced from municipal sewage deposits and fly-ash of hard and brown coal in the aspect of recycling for fertilization purposes. Arch. Environ. Prot. 34(2), 63–72.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów. Dz.U. RP, 2001, Nr 112, poz. 1206.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych. Dz.U. RP, 2002, Nr 134, poz. 1140. (Nie obowiązuje.).
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 lipca 2010 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych. Dz.U. RP, 2010, Nr 137, poz. 924.
Schumann A.W., Sumner M.E., 2000. Chemical evaluation of nutrient supply from fly ash-biosolids mixtures. Soil Sci. Soc. Am. J. 64, 419–426.
Sienkiewicz S., Czarnecka M.H., 2012. Content of available Cu, Zn and Mn in soil amended with municipal sewage sludge. J. Elementol. 17(4), 649–657, DOI: 10.5601/jelem. 2012.17.4.08.
Swanepoel J.C., Strydom C.A., 2002. Utilisation of fly ash in a geopolymeric material. Appl. Geochem. 17, 1143–1148.
Systematyka gleb Polski. PTG, 1989. Rocz. Glebozn. 40(3/4), 1–150.
Underwood S.J., 1971. Żywienie mineralne zwierząt. PWRiL, Warszawa.
Wiśniowska-Kielian B., Lipiński W. (red.), 2007. Ocena składu chemicznego roślin. Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej, Krajowa Stacja Chemiczno-Rolnicza, Kraków–Warszawa–Wrocław.
Zhang F.-S., Yamasaki S.-I, Nanzyo M., Kimura K. 2001. Evaluation of cadmium and other metal losses from various municipal wastes during incineration disposal. Environ. Poll. 115, 253–260.
Zhang F.-S, Itoh H., 2006. Extraction of metals from municipal solid waste incinerator fly ash by hydrothermal process. J. Hazard. Mater. B, 136, 663–670.
Żelechower M., Smołka D., Jabłońska M., Dytkowicz A., 1998. Determination of chemical and phase composition of fly-ashes by combined EPMA and XRD methods. Microchim. Acta 15 (Suppl.), 207–210.
Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Al. Mickiewicza 21, 31-120 Kraków
Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Al. Mickiewicza 21, 31-120 Kraków
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
