Skład chemiczny i wartość energetyczna mleka importowanych i krajowych krów rasy montbeliarde
EWA JANUŚ
Katedra Hodowli i Ochrony Zasobów Genetycznych Bydła, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 LublinPIOTR STANEK
Katedra Hodowli i Ochrony Zasobów Genetycznych Bydła, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 LublinAbstrakt
Celem pracy była analiza wpływu wybranych czynników na poziom cech użytkowości mlecznej importowanych i krajowych krów rasy montbeliarde. Dane stanowiące podstawę opracowania obejmowały wyniki 13 788 próbnych udojów oraz wydajność i skład chemiczny mleka w 1178 laktacjach. Wydajności laktacyjne analizowano w zależności od pochodzenia krów, wyróżniając dwie grupy: importowane (sprowadzone z Francji jako jałowice w 7–8 miesiącu ciąży) i krajowe (urodzone i odchowane w Polsce), a średnie dla cech mleczności w próbnych udojach przeanalizowano z uwzględnieniem pochodzenia krów oraz wieku przy I wycieleniu, sezonu wycielenia i kolejnej laktacji. Stwierdzono, że wraz z kolejną laktacją zmniejszała się w mleku zawartość tłuszczu i laktozy. U krów krajowych w kolejnych laktacjach zmniejszała się także zawartość białka, a u importowanych stosunek tłuszcz/białko. We wszystkich przedziałach wieku przy pierwszym wycieleniu montbeliardy importowane przewyższały krajowe pod względem zawartości w mleku tłuszczu i suchej masy. Produkowały także mleko o większej zawartości białka, jednak dotyczyło to tylko tych, których pierwsze wycielenia przypadały nie później niż do 1038 dnia życia. Mleko krów importowanych (bez względu na poziom analizowanych czynników) charakteryzowało się większą wartością energetyczną niż mleko krów krajowych.
Słowa kluczowe:
montbeliarde, wiek przy pierwszym wycieleniu, kolejna laktacja, sezon wycieleniaBibliografia
Czerniawska-Piątkowska E., 2000. Użytkowość mleczna krów w kolejnych laktacjach i wydajność w zależności od genotypu. Zesz. Nauk. Prz. Hod. 51, 93–97.
Gnyp J., Kowalski P., Tietze M., 2005. Wpływ niektórych czynników na częstotliwość występowania krów o różnej liczbie komórek somatycznych w mleku w laktacji pełnej w stadach województwa lubelskiego. Annales UMCS, sec. EE, Zootechnica 23, 15–22.
Gołębiewski M., Brzozowski P., 2008. Comparison of dairy performance of Montbeliarde and Black-And-White cows housed in the same environmental conditions. Ann. Anim. Sci. 8 (1), 3–11.
Górska A., Mróz B., Rymuza K., Dębska M., 2006. Zmiany zawartości białka i tłuszczu w mleku krów czarno-białych i czerwono-białych w zależności od stadium laktacji i pory roku. Rocz. Nauk. PTZ 2 (1), 113–114.
Januś E., Borkowska D., 2005. Zmiany kondycji krów oraz dziennej wydajności i składu mleka w przebiegu laktacji. Rocz. Nauk. PTZ 1 (1), 75–83.
Januś E., Borkowska D., 2011. Wpływ wybranych czynników na wartość energetyczną mleka krów rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej oraz montbeliarde. Żywn. Nauka Technol. Jakość 5 (78), 141–149.
Januś E., Borkowska D., Piątek D., 2013. Ocena wpływu wybranych czynników na skład chemiczny mleka wysoko wydajnych krów rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej i montbeliarde. Med. Weter. 69 (6), 378–382.
Krężel-Czopek S., Sawa A., 2008. Wpływ wieku przy pierwszym wycieleniu na efekty użytkowania krów. Rocz. Nauk. PTZ 4 (1), 23–31.
Litwińczuk A., Barłowska J., Król J., Sawicka W., 2006. Porównanie składu chemicznego i zawartości mocznika w mleku krów czarno-białych i simentalskich z okresu żywienia letniego i zimowego. Annales UMCS, sec. EE, Zootechnica 24, 67–68.
Ludwiczuk K., Brzozowski P., Zdziarski K., 2001. Wpływ wybranych czynników na wydajność mleczną, zawartość komórek somatycznych i skład chemiczny mleka pozyskiwanego od krów rasy c.b. oraz mieszańców rasy c.b. i h.f. o różnym udziale genów bydła rasy h.f. Zesz. Nauk. Prz. Hod. 55, 123–131.
Pecka E., Tumanowicz J., 2010. Czynniki warunkujące wydajność krów, skład mleka i jego jakość. Bydło 1, 68–71.
Piwczyński D., Mroczkowski S., Skarwecka M., 2001. Wpływ kolejności i miesiąca laktacji oraz sezonu wycielenia na cechy mleczności krów. Zesz. Nauk Prz. Hod. 59, 197–205.
Pilarska M., 2014. Wpływ pory roku i kolejnej laktacji na wydajność krów i parametry fizykochemiczne mleka. Wiad. Zoot. 52 (2), 3–12.
PFHBiPM, 2015. Wyniki oceny wartości użytkowej krów mlecznych za rok 2014. Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka, Warszawa.
PFHBiPM, 2016. Wyniki oceny wartości użytkowej krów mlecznych za rok 2015. Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka, Warszawa.
Résultats de contrôle laitier des especes bovine, caprine et ovine 2015. Institut de l’Elevage. France, on line: http\\:www.idele.fr.
Salamończyk E., 2013. Cow’s milk quality and energy value during different lactation stages. Acta Sci. Pol., Technol. Aliment. 12 (3), 303–310.
Sawa A., Bogucki M., Cieślak M., 2000. Wpływ wybranych czynników pozagenetycznych na związek pomiędzy liczbą komórek somatycznych a cechami mleczności krów. Rocz. Nauk. Zootech., supl. 6, 112–117.
Subnel A.P.J., Meijer R.G.M., Van Straalen W.M., Tamminga S., 1994. Efficiency of milk protein in the DVE protein evaluation system. Livest. Prod. Sci. 40, 215-224.
Szewczuk M., Chociłowicz E., Bartosiewicz R. 2015. Effect of age at first calving on the yield and composition of simmental cows` milk. Zesz. Nauk. UP we Wrocławiu, Biol. Hod. Zwierz. 79 613, 63–69.
Tomaszewski A., Hibner A., Zachwieja A., Tesyna E., Chladek G., 2007. Zmiany w zawartości tłuszczu i białka w mleku krów wysoko wydajnych. Med. Weter. 63 (7), 850–853.
Twardoń J., Dejneka G.J., Dejneka J., Raułuszkiewicz S., Samborski Z., 2001. Wpływ stresu na niektóre parametry płodności krów. Prz. Hod. 12, 4–6.
Walstra P., Jennes R., 1984. Dairy chemistry and physics. Wiley & Sons, New York, pp. 358.
Ziemiński R., Adamski M., Krym J., Czarnik U., Zabolewicz T., Walawski K., 2004. Wydajność i skład mleka krów wysoko wydajnych w zależności od zawartości komórek somatycznych i kolejnej laktacji. Zesz. Nauk. Prz. Hod. 74, 209–215.
Katedra Hodowli i Ochrony Zasobów Genetycznych Bydła, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin
Katedra Hodowli i Ochrony Zasobów Genetycznych Bydła, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin
Licencja
Od 2022 r. artykuły są udostępniane na zasadach licencji Creative Commons uznanie autorstwa 4.0 międzynarodowa (CC BY 4.0). Artykuły opublikowane przed 2022 r. są dostępne na zasadach licencji Creative Commons uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne – bez utworów zależnych 4.0 międzynarodowa (CC BY-NC-ND 4.0).
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej, nie jest rozpatrywany do publikacji w innych wydawnictwach.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła i wkładzie poszczególnych osób.
