Wpływ rozwoju zadrzewień śródpolnych na ekspozycję czynną punktów widokowych – studium przypadku krajobrazu rolniczego Roztocza

Abstrakt

W dyskursie o utracie bioróżnorodności agrocenoz, wskazuje się na istotną rolę zadrzewień śródpolnych jako elementu krajobrazu sprzyjającego kształtowaniu różnorodności biologicznej. Każda zmiana sposobu użytkowania terenu, zarówno ta planowana, jak i zachodząca drogą sukcesji wtórnej, wpływa jednak na zasoby fizjonomiczne krajobrazu. Zadrzewienia śródpolne, jako element krajobrazu rolniczego mogą formować harmonijne, liniowe układy, towarzyszące wielowstęgowym rozłogom polnym, ale równocześnie mogą tworzyć szczelne kurtyny widokowe ograniczające pole ekspozycji czynnej punktów widokowych. Celem artykułu jest zbadanie wpływu funkcjonujących w krajobrazie zadrzewień śródpolnych na wielkość i przestrzenny zasięg pola ekspozycji czynnej punktów widokowych. Badania prowadzone były na przykładzie otuliny Roztoczańskiego Parku Narodowego (RPN) metodą geoprzetwarzania danych przestrzennych. Na ich podstawie stwierdzono, że w otulinie RPN powierzchnia zadrzewień śródpolnych wynosi 10 003,6 ha. Równocześnie we wszystkich czterech analizowanych punktach widokowych odnotowano istotne zmiany w zasięgu pola ekspozycji czynnej (spadek pola powierzchni od 43,2% do 18,3%). Wyniki pozwalają wydać rekomendacje do minimalizacji potencjalnych konfliktów przestrzennych między potrzebą wzmacniania bioróżnorodności przez utrzymanie istniejących i wprowadzanie nowych zadrzewień śródpolnych, a zachowaniem zasobów widokowych krajobrazu.