Sources of nectar, pollen and honeydew in the Świętokrzyskie Mountains region in the light of pollen analysis of selected honeybee products
ERNEST STAWIARZ
Katedra Botaniki, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 LublinANNA WRÓBLEWSKA
Katedra Botaniki, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 LublinKRZYSZTOF KOZŁOWSKI
Katedra Botaniki, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 LublinMARZENA MASIEROWSKA
Katedra Botaniki, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 LublinAbstract
The material of the study were samples of honey and bee bread collected in 2009 from the Świętokrzyskie Mountains (Świętokrzyskie Voivodeship). Among the analyzed types of honey, 7 were distinguished as nectar honeys (3 phacelia, 1 willow and 3 multifloral) and 2 as a honeydew honeys (1 from deciduous and 1 from coniferous trees). The highest pollen frequency among the nectariferous plants in honey was reached by pollen of Brassicaceae (others), Trifolium repens s.l., Aesculus, Prunus type, Salix, Fagopyrum, Lamium type and Taraxacum type. In the group of non-nectariferous plants, Quercus, Plantago and Hypericum pollen showed the highest frequency. The electrical conductivity of nectar honey was within the range of 0.18 to 0.44 mS · cm–1, of deciduous honey was 0.82 mS · cm–1, and conifer honey was 1.16 mS · cm–1. The highest frequency of pollen in the microscopic image of 8 bee bread samples was reached by pollen grains of Brassica napus, Brassicaceae (others), Papaver, Quercus, Taraxacum type, Aesculus, Centaurea cyanus, Prunus type, Rubus type and Trifolium repens s.l. In bee bread the pollen of Prunus type, Phacelia and Plantago was predominant.
Keywords:
flow plants, honey, bee bread, pollen analysis, the Świętokrzyskie MountainsReferences
Andrejev V.N., 1926. Pylca rastenij soberajemaja pčolami (k metodike izučenija pergi). Charkov. Oblat. Opyt. Stancja, Charkov.
Bogdanov S., Haldimann M., Luginbühl W., Gallmann P., 2007. Minerals in honey: environmental, geographical and botanical aspects. J. Apicult. Res. 46(4), 269–275, DOI: 10.3896/IBRA.1.46.4.11.
Bucher E., Kofler V., Vorwohl G., Zieger E., 2004. Das Pollenbild der Südtirolen Honige. Biologisches Labor der Landesagentur für Umwelt und Arbeitsschutz, Leifers.
Ceglińska K., 2009. Flora pożytkowa Podkarpacia na podstawie spektrum pyłkowego produktów pszczelich. Rozprawa doktorska, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie.
Demianowicz Z., Demianowicz A., 1957. Nowe podstawy analizy pyłkowej miodów. Pszczeln. Zesz. Nauk. 1(2), 69–78.
Demianowicz Z., Warakomska Z., 1973. Analiza letnich pożytków pyłkowych Mierzei Wiślanej. Pszczeln. Zesz. Nauk. 17, 39–49.
Hodges D., 1952. The pollen loads of the honeybee, IBRA, London.
Koter M., 1987. Nektarowanie i wydajność pyłkowa wybranych gatunków i mieszańców wierzb (Salix L.). Pszczeln. Zesz. Nauk. 31, 131–152.
Louveaux J., Maurizio A., Vorwohl G., 1978. Methods of Melissopalynology. Bee World 59(4), 139–157, DOI: 10.1080/0005772X.1978.11097714.
Maurizio A., 1951. Pollen analysis of honey. Bee World 32(1), 1–5, DOI: 10.1080/0005772X.1951.11094660.
Maurizio A., 1954. Pollenernährung und Lebensvorgängen bei der Honigbiene (Apis mellifica L.). Landwirtsch. Jahrb. Schweiz. 68(2), 115–182.
Maurizio A., 1959–1960. Blüte, Nektar, Pollen, Honig. Broschüre, Verlag der D. Bienenwirtsch., München.
Maurizio A., 1975. Microscopy of honey. W: E. Crane (red.), Honey. A Comprehensive Survey, Morrison and Gibb, London, 240–254.
Moar N.T., 1985. Pollen analysis of New Zealand honey. New Zeal. J. Agr. Res. 28, 39–70, DOI: 10.1080/00288233.1985.10426997.
Ohe von der W., Persano Oddo L., Piana M., Morlot M., Martin P., 2004. Harmonized methods of melissopalynology. Apidologie 35, 18–25, DOI: 10.1051/apido:2004050.
Persano Oddo L., Piro R., 2004. Main European unifloral honeys: descriptive sheets. Apidologie 35, 38–81, DOI: 10.1051/apido:2004049.
Persano Oddo L., Piana L., Bogdanov S., Bentabol A., Gotsiou P., Kerkvliet J., Martin P., Morlot M., Ortiz-Valbuena A., Ruoff K., Ohe von der K., 2004. Botanical species giving unifloral honey in Europe. Apidologie 35, 82–93, DOI: 10.1051/apido:2004045.
PN-88/A-77626:1988. Miód pszczeli.
PN-R-78893:1996. Obnóża pyłkowe.
Ricciardelli d’Albore G., 1998. Mediterranean melissopalynology. Università degli di Perugia, Facoltà di Agraria, Istituto di Entomologia agraria, Perugia.
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 października 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej miodu (Dz.U. z 2003 r. Nr 181 poz. 1772 i 1773).
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 stycznia 2009 r. w sprawie metod analiz związanych z dokonywaniem oceny miodu (Dz.U. z 2009 r. Nr 17 poz. 94).
Sawyer R., 1981. Pollen identification for beekeepers, red. R.S. Pickard. Univ. College Cardiff Press.
Sawyer R., 1988. Honey identification. Cardiff Acad. Press, Wales, UK.
Semkiw P., Skowronek W., Teper D., Skubisa P., 2008. Changes occurring in honey during ripening dunder controlled conditions based on pollen analysis and electrical conductivity. J. Apic. Sci. 52(2), 45–53
Smaragdowa N.P., 1956. Izbiratelnaja sposobnost pčeł pri opylenii rastenij. Trudy Agrobiologčnej Stancji Biologo-počviennovo Fakulteta 180(2), 97–102.
Stawiarz E., 2005. Flora miododajna Sandomierszczyzny na podstawie analizy pyłkowej miodów. Mat. Konf. Nauk. ,,Ogrodnictwo Ziemi Sandomierskiej – nauka dla praktyki”, Sandomierz, 16 listopada, 62–72.
Stawiarz E., 2006. Spektrum pyłkowe miodów gminy Lipnik (woj. świętokrzyskie). Acta Agrobot. 59(1), 251–256, DOI: 10.5586/aa.2006.025.
Stawiarz E., Wróblewska A., 2010. Melissopalynological analysis of multifloral honeys from the Sandomierska Upland area of Poland. J. Apic. Sci. 54(1), 65–75.
Szczęsna T., Rybak-Chmielewska H., 2004. The temperature correction factor for electrical conductivity of honey. J. Apic. Sci. 48(2), 97–102.
Warakomska Z., 1985. Obraz pyłkowy miodów i pierzgi Kotliny Jeleniogórskiej. Pszczeln. Zesz. Nauk. 29, 253–263.
Warakomska Z., 1987. Miód, obnóża i pierzga z pożytku wierzbowego (Salix L.). Pszczeln. Zesz. Nauk. 31, 177–187.
Warakomska Z., 1996. Pollen contents of some honeys originating from Wielkopolska region. Pszczeln. Zesz. Nauk. 40(2), 89–98.
Warakomska Z., 1997. Obraz pyłkowy wielokwiatowych miodów Lubelszczyzny. Mat. I Ogólnopol. Konf. Nauk. „Biologia kwitnienia nektarowania i zapylania roślin”, Lublin, 13–14 listopada, 170–177.
Warakomska Z., Jaroszyńska T., 1992. Obraz pyłkowy miodów spadziowych Roztocza. Pszczeln. Zesz. Nauk. 32, 149–156.
Warakomska Z., Konarska A., Żuraw B., Ptáček V., 1994. Analiza pyłkowa pierzgi pobranej od rodzin pszczelich (Apis mellifica L.) wywiezionych na uprawy nasienne lucerny (Medicago sativa L.). Pszczeln. Zesz. Nauk. 38, 109–117.
Wróblewska A., 2002. Rośliny pożytkowe Podlasia w świetle analizy pyłkowej produktów pszczelich. Rozpr. Nauk. AR w Lublinie, 264.
Wróblewska A., Stawiarz E., 2004. Pollen spectrum of some honeys from Opatów Vicinity. J. Apic. Sci. 48(2), 23–33.
Wróblewska A., Warakomska Z., Koter M., 2006. Pollen analysis of bee products from the northeastern Poland. J. Apic. Sci. 50(1), 71–83.
Zander E., 1935, 1937. Beitrage zur Herkunfsbestimmung bei Honig. T. I, Reichsfachgruppe, Imker, Berlin, t. II, Liedloff, Loth & Michaelis, Leipzig.
Bogdanov S., Haldimann M., Luginbühl W., Gallmann P., 2007. Minerals in honey: environmental, geographical and botanical aspects. J. Apicult. Res. 46(4), 269–275, DOI: 10.3896/IBRA.1.46.4.11.
Bucher E., Kofler V., Vorwohl G., Zieger E., 2004. Das Pollenbild der Südtirolen Honige. Biologisches Labor der Landesagentur für Umwelt und Arbeitsschutz, Leifers.
Ceglińska K., 2009. Flora pożytkowa Podkarpacia na podstawie spektrum pyłkowego produktów pszczelich. Rozprawa doktorska, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie.
Demianowicz Z., Demianowicz A., 1957. Nowe podstawy analizy pyłkowej miodów. Pszczeln. Zesz. Nauk. 1(2), 69–78.
Demianowicz Z., Warakomska Z., 1973. Analiza letnich pożytków pyłkowych Mierzei Wiślanej. Pszczeln. Zesz. Nauk. 17, 39–49.
Hodges D., 1952. The pollen loads of the honeybee, IBRA, London.
Koter M., 1987. Nektarowanie i wydajność pyłkowa wybranych gatunków i mieszańców wierzb (Salix L.). Pszczeln. Zesz. Nauk. 31, 131–152.
Louveaux J., Maurizio A., Vorwohl G., 1978. Methods of Melissopalynology. Bee World 59(4), 139–157, DOI: 10.1080/0005772X.1978.11097714.
Maurizio A., 1951. Pollen analysis of honey. Bee World 32(1), 1–5, DOI: 10.1080/0005772X.1951.11094660.
Maurizio A., 1954. Pollenernährung und Lebensvorgängen bei der Honigbiene (Apis mellifica L.). Landwirtsch. Jahrb. Schweiz. 68(2), 115–182.
Maurizio A., 1959–1960. Blüte, Nektar, Pollen, Honig. Broschüre, Verlag der D. Bienenwirtsch., München.
Maurizio A., 1975. Microscopy of honey. W: E. Crane (red.), Honey. A Comprehensive Survey, Morrison and Gibb, London, 240–254.
Moar N.T., 1985. Pollen analysis of New Zealand honey. New Zeal. J. Agr. Res. 28, 39–70, DOI: 10.1080/00288233.1985.10426997.
Ohe von der W., Persano Oddo L., Piana M., Morlot M., Martin P., 2004. Harmonized methods of melissopalynology. Apidologie 35, 18–25, DOI: 10.1051/apido:2004050.
Persano Oddo L., Piro R., 2004. Main European unifloral honeys: descriptive sheets. Apidologie 35, 38–81, DOI: 10.1051/apido:2004049.
Persano Oddo L., Piana L., Bogdanov S., Bentabol A., Gotsiou P., Kerkvliet J., Martin P., Morlot M., Ortiz-Valbuena A., Ruoff K., Ohe von der K., 2004. Botanical species giving unifloral honey in Europe. Apidologie 35, 82–93, DOI: 10.1051/apido:2004045.
PN-88/A-77626:1988. Miód pszczeli.
PN-R-78893:1996. Obnóża pyłkowe.
Ricciardelli d’Albore G., 1998. Mediterranean melissopalynology. Università degli di Perugia, Facoltà di Agraria, Istituto di Entomologia agraria, Perugia.
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 października 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej miodu (Dz.U. z 2003 r. Nr 181 poz. 1772 i 1773).
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 stycznia 2009 r. w sprawie metod analiz związanych z dokonywaniem oceny miodu (Dz.U. z 2009 r. Nr 17 poz. 94).
Sawyer R., 1981. Pollen identification for beekeepers, red. R.S. Pickard. Univ. College Cardiff Press.
Sawyer R., 1988. Honey identification. Cardiff Acad. Press, Wales, UK.
Semkiw P., Skowronek W., Teper D., Skubisa P., 2008. Changes occurring in honey during ripening dunder controlled conditions based on pollen analysis and electrical conductivity. J. Apic. Sci. 52(2), 45–53
Smaragdowa N.P., 1956. Izbiratelnaja sposobnost pčeł pri opylenii rastenij. Trudy Agrobiologčnej Stancji Biologo-počviennovo Fakulteta 180(2), 97–102.
Stawiarz E., 2005. Flora miododajna Sandomierszczyzny na podstawie analizy pyłkowej miodów. Mat. Konf. Nauk. ,,Ogrodnictwo Ziemi Sandomierskiej – nauka dla praktyki”, Sandomierz, 16 listopada, 62–72.
Stawiarz E., 2006. Spektrum pyłkowe miodów gminy Lipnik (woj. świętokrzyskie). Acta Agrobot. 59(1), 251–256, DOI: 10.5586/aa.2006.025.
Stawiarz E., Wróblewska A., 2010. Melissopalynological analysis of multifloral honeys from the Sandomierska Upland area of Poland. J. Apic. Sci. 54(1), 65–75.
Szczęsna T., Rybak-Chmielewska H., 2004. The temperature correction factor for electrical conductivity of honey. J. Apic. Sci. 48(2), 97–102.
Warakomska Z., 1985. Obraz pyłkowy miodów i pierzgi Kotliny Jeleniogórskiej. Pszczeln. Zesz. Nauk. 29, 253–263.
Warakomska Z., 1987. Miód, obnóża i pierzga z pożytku wierzbowego (Salix L.). Pszczeln. Zesz. Nauk. 31, 177–187.
Warakomska Z., 1996. Pollen contents of some honeys originating from Wielkopolska region. Pszczeln. Zesz. Nauk. 40(2), 89–98.
Warakomska Z., 1997. Obraz pyłkowy wielokwiatowych miodów Lubelszczyzny. Mat. I Ogólnopol. Konf. Nauk. „Biologia kwitnienia nektarowania i zapylania roślin”, Lublin, 13–14 listopada, 170–177.
Warakomska Z., Jaroszyńska T., 1992. Obraz pyłkowy miodów spadziowych Roztocza. Pszczeln. Zesz. Nauk. 32, 149–156.
Warakomska Z., Konarska A., Żuraw B., Ptáček V., 1994. Analiza pyłkowa pierzgi pobranej od rodzin pszczelich (Apis mellifica L.) wywiezionych na uprawy nasienne lucerny (Medicago sativa L.). Pszczeln. Zesz. Nauk. 38, 109–117.
Wróblewska A., 2002. Rośliny pożytkowe Podlasia w świetle analizy pyłkowej produktów pszczelich. Rozpr. Nauk. AR w Lublinie, 264.
Wróblewska A., Stawiarz E., 2004. Pollen spectrum of some honeys from Opatów Vicinity. J. Apic. Sci. 48(2), 23–33.
Wróblewska A., Warakomska Z., Koter M., 2006. Pollen analysis of bee products from the northeastern Poland. J. Apic. Sci. 50(1), 71–83.
Zander E., 1935, 1937. Beitrage zur Herkunfsbestimmung bei Honig. T. I, Reichsfachgruppe, Imker, Berlin, t. II, Liedloff, Loth & Michaelis, Leipzig.
ERNEST STAWIARZ
Katedra Botaniki, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin
Katedra Botaniki, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin
ANNA WRÓBLEWSKA
Katedra Botaniki, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin
Katedra Botaniki, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin
KRZYSZTOF KOZŁOWSKI
Katedra Botaniki, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin
Katedra Botaniki, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin
MARZENA MASIEROWSKA
Katedra Botaniki, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin
Katedra Botaniki, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin
License
Submitting an article for publication, the author declares that he has full economic and moral rights to the work and publication of his article will not infringe the rights of third persons. The author signs a statement on the originality of the work and the contribution of individuals.
When an author submits his article for publication in the „Annales Horticulturae” it means he grants licence to exploit copyright to his article under the Creative Commons licence – Attribution - Non-Commercial - No-Derivatives 4.0 (CC BY-NC-ND 4.0)
