Ekonomiczna i środowiskowa ocena polowych gospodarstw ekologicznych w wybranych krajach Unii Europejskiej
Alina Syp
Zakład Biogospodarki i Analiz Systemowych, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławachhttps://orcid.org/0000-0002-0190-9350
Robert Borek
Zakład Biogospodarki i Analiz Systemowych, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czartoryskich 8, 24-100 Puławy, Polskahttps://orcid.org/0000-0001-9414-3181
Dariusz Osuch
Zakład Rachunkowości Gospodarstw Rolnych, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Świętokrzyska 20, 00-002 Warszawa, Polskahttps://orcid.org/0000-0002-4696-8602
Abstrakt
Celem przeprowadzonych badań była ocena ekonomiczna i środowiskowa polowych gospodarstw ekologicznych w wybranych krajach Unii Europejskiej. Przeprowadzona analiza została wykonana dla krajów położonych w różnych strefach środowiskowych tj. atlantycko/kontynentalnej – Niemcy, kontynentalnej – Polska, borealnej – Finlandia i śródziemnomorskiej – Włochy. Podstawę opracowania stanowiły dane z bazy FADN (2016-2018) uzyskane z Komisji Europejskiej. Z przeprowadzonej analizy wynika, że ekologiczne gospodarstwa polowe w tych krajach różniły się potencjałem produkcyjnym, wynikającym z posiadania zróżnicowanych zasobów ziemi, pracy i kapitału. Struktura upraw w badanych gospodarstwach była dostosowana do warunków glebowych i klimatycznych oraz wpływała na wartość produkcji, osiągane wyniki ekonomiczne i na środowisko. Przeprowadzone badanie wykazało niską efektywność produkcyjną i dochodową polowych gospodarstw ekologicznych i ich znaczącą zależność od wsparcia publicznego.
Słowa kluczowe:
gospodarstwa ekologiczne, uprawy polowe, FADN, Unia Europejska, wskaźniki efektywnościBibliografia
Baer-Nawrocka A., Błocisz J., 2018. Efficiency of Polish organic and conventional farms. Stud. Agric. Econ. 120(1), 55–60, https://doi.org/10.7896/j.1724 DOI: https://doi.org/10.7896/j.1724
Bebkiewicz K., Chłopek Z., Kargulewicz I., Olecka A., Rutkowski J., Skośkiewicz J., Szcze-pański K., Walęzak M., Waśniewska S., Zakrzewska D., Zimowska-Laskowska M., Żaczek M., 2023. Poland’s National Inventory Report 2023. National Centre for Emissions Man-agement.
Casolani N., Nissi E., Giampaolo A., Liberatore L., 2021. Evaluating the effects of European support measures for Italian organic farms. Land Use Policy 102, 105225, https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2020.105225 DOI: https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2020.105225
Cisilino F., Bodini A., Zanoli A., 2019. Rural development programs’ impact on environment: An ex-post evaluation of organic farming. Land Use Policy 85, 454–462, https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2019.04.016 DOI: https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2019.04.016
European Commission, 2023. Organic farming in the EU, A decade of organic growth, No. 20. European Commission, DG Agriculture and Rural Development.
FiBL, 2023. Statistics–Key indicators. (n.d.). Retrieved 9 March 2023, https://statistics.fibl.org/world/key-indicators.html?tx_statisticdata_pi1%5Bcontroller%5D=Element2Item&cHash=
ba0aa70d46b2bb18dca4638c75aa654e
Głodowska M., Gałązka A., 2017. Wpływ rolnictwa ekologicznego na środowisko w koncepcji rozwoju zrównoważonego. Wieś Roln. 2(175), 147–164. https://doi.org/10.53098/wir022017/07 DOI: https://doi.org/10.53098/wir022017/07
Goraj L., Mańko S., 2011. Model szacowania pełnych kosztów działalności gospodarstw rol-nych. Zag. Ekon. Rol. 3, 28–58.
Halberg N., 2012. Assessment of the environmental sustainability of organic farming: Defini-tions, indicators and the major challenges. Can. J. Plant Sci. 92(6), 981–996. https://doi.org/10.4141/cjps2012-035 DOI: https://doi.org/10.4141/cjps2012-035
IFOAM, 2020. Principles of Organic Agriculture. https://ifoam.bio/principles-organic-agriculture-brochure.
Komisja Europejska, 2014. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europej-skiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Plan działania na rzecz przyszłości produkcji ekologicznej w Unii Europejskiej. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex:52014DC0179
Komisja Europejska, 2020. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europej-skiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów − Strategia „od pola do stołu” na rzecz sprawiedliwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywno-ściowego. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A52020DC0381
Komisja Europejska, 2022. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europej-skiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie Planu Dzia-łania Dotyczącego Rozwoju Produkcji Ekologicznej. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ALL/
?uri=CELEX%3A52021DC0141
Kowalska A., Bieniek M., 2022. Meeting the European green deal objective of expanding or-ganic farming. Equilibrium. Q. J. Econ. Econ. Pol. 17(3), 607–633. https://doi.org/10.24136/eq.2022.021 DOI: https://doi.org/10.24136/eq.2022.021
Kratochvil R., 2005. Organic farming: An approach to make agriculture more sustainable?. Austrian J. Agric. Econ. Rur. Stud. 12, 245–260.
Kucharska A., 2010. Przewodnik po programie rolnośrodowiskowym. MRiRW, Warszawa.
Kuosmanen N., Yli-Heikkilä M., Väre M., Kuosmanen T., 2021. Productive performance of organic crop farms in Finland 2010–2017. Org. Agric. 11(3), 379–392. https://doi.org/10.1007/s13165-020-00343-x DOI: https://doi.org/10.1007/s13165-020-00343-x
Kuś J., Jończyk K., 2018. Produkcyjne i środowiskowe skutki stosowania różnych systemów gospodarowania w Osinach. W: M. Marks, M. Jastrzębska, M.K. Kostrzewska (red.), Eks-perymenty wieloletnie w badaniach rolniczych w Polsce. Wyd. UWM w Olsztynie, 133–156.
Łuczka W., Kalinowski S., 2020. Barriers to the development of organic farming. A Polish case study. Agriculture 10(11), 536. https://doi.org/10.3390/agriculture10110536 DOI: https://doi.org/10.3390/agriculture10110536
Łuczka W., Kalinowski S., Shmygol N., 2021. Organic Farming support policy in a sustainable development context. A Polish case study. Energies 14(14), 4208. https://doi.org/10.3390/en14144208 DOI: https://doi.org/10.3390/en14144208
Luttikholt L.W.M., 2007. Principles of organic agriculture as formulated by the International Federation of Organic Agriculture Movements. NJAS: Wageningen J. Life Sci. 54(4), 347–360. https://doi.org/10.1016/S1573-5214(07)80008-X DOI: https://doi.org/10.1016/S1573-5214(07)80008-X
Metzger M.J., Bunce R.G.H., Jongman R.H.G., Mücher C.A., Watkins J.W., 2005. A climatic stratification of the environment of Europe. Global Ecol. Biogeogr 14(6), 549–563. https://doi.org/10.1111/j.1466-822X.2005.00190.x DOI: https://doi.org/10.1111/j.1466-822X.2005.00190.x
MRiRW, 2022. Ramowy plan działania dla żywności i rolnictwa ekologicznego w Polsce na lata 2021–2030. https://www.gov.pl/web/rolnictwo/ramowy-plan-dzialan-dla-ywnosci-i-rolnictwa-ekologicznego-w-polsce
Pawłowska-Tyszko J., Osuch D., Płonka R., 2021. Wyniki standardowe 2020 uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w Polskim FADN. Część I. Wyniki standardowe. IE-RiGŻ-PIB, Warszawa. http://fadn.pl/wp-content/uploads/2022/01/WS_2020_Polska_cz1.pdf
Reganold J.P., Wachter J.M., 2016. Organic agriculture in the twenty-first century. Nat. Plants 2, 15221. https://doi.org/10.1038/nplants.2015.221 DOI: https://doi.org/10.1038/nplants.2015.221
Sadowski A., Wojcieszak-Zbierska M., Zmyślona J., 2021. Economic situation of organic farms in Poland on the background of the European Union. Zag. Ekon. Rol. 367(2), 101–118. https://doi.org/10.30858/zer/135653 DOI: https://doi.org/10.30858/zer/135653
Schrama M., de Haan J.J., Kroonen M., Verstegen H., van der Putten W.H., 2018. Crop yield gap and stability in organic and conventional farming systems. Agr. Ecosyst. Environ. 256, 123–130. https://doi.org/10.1016/j.agee.2017.12.023 DOI: https://doi.org/10.1016/j.agee.2017.12.023
Syp A., Osuch D., Gębka A., 2023. Assessment of environmental performance of farms using FADN data: A case study of the Region of Mazowsze and Podlasie, Poland. Acta Agrobot. 76, 173426, https://doi.org/10.5586/aa/173426 DOI: https://doi.org/10.5586/aa/173426
Wrzaszcz W., 2023. Tendencies and perspectives of organic farming development in the EU – the significance of European Green Deal Strategy. Eur. J. Sustain. Dev. 12(1), 143–158. https://doi.org/10.14207/ejsd.2023.v12n1p143 DOI: https://doi.org/10.14207/ejsd.2023.v12n1p143
Zakład Biogospodarki i Analiz Systemowych, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach https://orcid.org/0000-0002-0190-9350
Zakład Biogospodarki i Analiz Systemowych, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czartoryskich 8, 24-100 Puławy, Polska https://orcid.org/0000-0001-9414-3181
Zakład Rachunkowości Gospodarstw Rolnych, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Świętokrzyska 20, 00-002 Warszawa, Polska https://orcid.org/0000-0002-4696-8602
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
