Udział gatunków roślin zielarskich w zbiorowiskach łąk użytkowanych ekstensywnie
Maria Ługowska
Uniwersytet w Siedlcach, Instytut Rolnictwa i Ogrodnictwa, ul. Prusa 14, 08-110 Siedlce, Polskahttps://orcid.org/0000-0001-5284-7965
Teresa Skrajna
Uniwersytet w Siedlcach, Instytut Rolnictwa i Ogrodnictwa, ul. Prusa 14, 08-110 Siedlce, Polskahttps://orcid.org/0000-0001-8803-7622
Abstrakt
Od starożytności rośliny zielarskie cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem. Pomimo stale rozszerzającej się oferty ziół uprawnych, ich zbiór z naturalnych siedlisk jest nadal jednym z ważniejszych źródeł zaopatrzenia przemysłu zielarskiego w surowce.
Badania florystyczne były prowadzone w latach 2020–2022 w dolinie rzeki Por na ekstensywnie użytkowanych łąkach, które były koszone przynajmniej raz w sezonie. Głównym celem badań było określenie składu gatunkowego, częstości występowania i liczebności gatunków o właściwościach leczniczych w zbiorowiskach łąkowych. We florze badanych zbiorowisk łąkowych zarejestrowano łącznie 85 gatunków roślin, z których można pozyskiwać ziele, kwiaty, liście, korzenie i nasiona. Najliczniejszą grupą były rodzime gatunki łąkowe, które stanowiły 47% odnotowanych gatunków roślin zielarskich. Zinwentaryzowane na łąkach gatunki były zróżnicowane pod względem części użytkowych. Najliczniejszą grupę, tj. 54% flory, stanowiły gatunki, z których do celów zielarskich pozyskuje się ziele. W tej grupie duży udział miały: Glechoma hederacea, Geranium pratense, Trifolium hybridum, Achillea millefolium, Lichnis flos-cuculi, Myosotis palustre i Veronica chamaedrys. Zdecydowanie mniejszy udział, tj. 18% we florze badanych zbiorowisk łąkowych, miały gatunki, z których można pozyskiwać korzenie/kłącza. Do tej grupy, o dużym pokryciu, należały: Polygonum bistorta, Geum rivale, Symphytum officinale i Valeriana officinalis. Pozostałe grupy gatunków, z których można pozyskać ziele i kwiaty, ziele i korzeń, liście, kwiaty, czy nasiona i korzeń były reprezentowane nielicznie, po kilka roślin.
Słowa kluczowe:
łąki ekstensywne, dolina rzeczna, zasoby roślin zielarskichBibliografia
Braun-Blanquet J., 1964. Pflanzensoziologie, 3rd ed. Berlin–Wien–New York. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-7091-8110-2
Broda B., Mowszowicz J., 2000. Przewodnik do oznaczania roślin leczniczych, trujących i użytkowych. Warszawa.
Grygierzec B., Szewczyk W., 2019. Zioła w runi łąk Pogórza Wiśnickiego. Łąkarstwo Pol. 22, 25–46.
Grygierzec B., Szewczyk W., 2021. Uprawa i pozyskiwanie wybranych roślin zielarskich. Karniko-wice, 1–59.
Jackowiak B., 1990. Antropologiczne przemiany flory roślin naczyniowych Poznania. Poznań, 151–194.
Kamczycka B., Malinowska P., 2015. Herbs used in pharmacy and their potential on the cosmetic market. Towarozn. Problemy Jakości 1, 104–109.
Kumar S., Bajwa BS., Kuldeep S., Kalia AN., 2013. Anti-inflammatory activity of herbal plants. Int. J. Adv. Pharm. Biol. Chem. 2(2).
Ługowska M., Skrzyczyńska J., Skrajna T., 2010. Resources of plants used in phytotherapy in agrocenoses of the Middle Vistula Valley. Plant Breed. Seed Sci. 61, 115–121. http://dx.doi.org/10.2478/v10129-010-0018-2 DOI: https://doi.org/10.2478/v10129-010-0018-2
Ługowska M., Skrajna T., Tsos O., 2022. Udział roślin zielarskich w zbiorowiskach segetalnych w dolinach rzecznych. Agron. Sci. 77(4), 93–107. https://doi.org/10.24326/as.2022.4.7 DOI: https://doi.org/10.24326/as.2022.4.7
Mapy glebowo-rolnicze w skali 1 : 5000 (gmina: Batorz, Zakrzew, Turobin, Sułów).
Matuszkiewicz W., 2024. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa.
Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M., 2020. Vascular plants of Poland. An annotated checklist. Kraków.
Oliwa J., Baran J., Barabasz-Krasny B., Możdżeń K., 2016. Ocena możliwości pozyskiwania roślin leczniczych ze stanu naturalnego na przykładzie gminy Żurawica (woj. podkarpackie, południowa Polska). Annales UMCS, Sec. EEE Hortic. 26(4), 53–65.
Ożarowski A., Jaroniewski W., 1987. Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. Warszawa.
Rokicki T., Golonko M., 2017. Handel zagraniczny ziołami i przyprawami na świeci. Zesz. Nauk. Szk. Gł. Gospod. Wiej. Warsz., Probl. Rol. Światowego 17(2), 224–233. https://doi.org/10.22630/PRS.2017.17.2.41 DOI: https://doi.org/10.22630/PRS.2017.17.2.41
Rutkowski L., 2007. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa.
Richling A., Solon J., Macias A., Balon J., Borzyszkowski J., Kistowski M. (red.), 2021. Regionalna geografia fizyczna Polski. Poznań.
Rzymowska Z., Skrzyczyńska J., 2003. Rośliny lecznicze w agrocenozach Podlaskiego Przełomu Bugu. Pam. Puł. 134, 179–190.
Sarwa A., 2001. Wielki leksykon roślin leczniczych. Warszawa.
Sher H., Al-Yemeny M.N., 2011. Ecological investigation of the weed flora in arable and non arable lands of Al-kharj Area, Saudi Arabia. Afr. J. Agric. Res. 6(4), 901–906.
Skrajna T., Bogusz A., 2019. Zasoby zielarskie w agrocenozach Mińskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Agron. Sci. 74(1), 31–41. http://dx.doi.org/10.24326/as.2019.1.3 DOI: https://doi.org/10.24326/as.2019.1.3
Stokłosa A., Stępnik K., Barabasz-Krasny B., 2007. Rośliny lecznicze terenów odłogowanych Pogó-rza Przemyskiego. Annales UMCS, Sec. E 62(1), 164–173. DOI: https://doi.org/10.24326/as.2007.1.17
Widoyo H., Mohammedn Z.Y., Ramírez-Coronel A.A., Iswanto A.H., Thattarauthodiyil U., Ameer S. Alkhayyat A.S., Karimi M., Bahmani M., Eftekhari Z., 2023. Herbal therapy in Covid-19. A systematic review of medicinal plants effective against Covid-19. Caspian J. Environ. Sci. 21(5), 1289–1298.
Uniwersytet w Siedlcach, Instytut Rolnictwa i Ogrodnictwa, ul. Prusa 14, 08-110 Siedlce, Polska https://orcid.org/0000-0001-5284-7965
Uniwersytet w Siedlcach, Instytut Rolnictwa i Ogrodnictwa, ul. Prusa 14, 08-110 Siedlce, Polska https://orcid.org/0000-0001-8803-7622
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
