Efektywność ochronnego działania chitozanu w ograniczaniu chorób grzybowych soi
Danuta Pięta
Akademia Rolnicza w LublinieAlina Pastucha
Akademia Rolnicza w LublinieAbstrakt
W latach 1999–2001 przeprowadzono badania na polu Gospodarstwa Doświadczalnego w Czesławicach z naturalnie nagromadzonym w glebie materiałem infekcyjnym. Przedmiotem badań była soja odm. "Polan" oraz chitozan w postaci mikrokrystalicznego żelu zawierającego odpowiednio 2,76% czystego związku. Do badań użyto wodnej zawiesiny tego związku zawierającej 0,1% chitozanu. W doświadczeniu uwzględniono dwie kombinacje, stosując chitozan do oprysku siewek i roślin w początkowej fazie kwitnienia oraz kontrolę bez żadnych zabiegów. W każdym roku badań prowadzono dwukrotnie obserwacje polowe, w których uwzględniono liczebność i zdrowotność siewek, a także roślin w fazie kwitnienia. Po zbiorze roślin określano również wielkość i jakość plonu nasion soi. W trakcie prowadzonych obserwacji polowych, porażone siewki, a także porażone rośliny w fazie kwitnienia pobierano do laboratorium w celu wykonania analizy mikologicznej. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono zróżnicowane wschody i zdrowotność roślin w poszczególnych kombinacjach doświadczenia. Chitozan stosowany do oprysku roślin w fazie kwitnienia nieco poprawił zdrowotność roślin i nasion oraz przyczynił się do wzrostu plonowania roślin w porównaniu do kombinacji, gdzie był stosowany do oprysku czterotygodniowych siewek, a także w porównaniu do kontroli. Siewki soi najczęściej porażane były przez F. solani i Rhizoctonia solani. Natomiast rośliny w fazie kwitnienia najczęściej porażane były przez F. oxysporum f. sp. glycines. Z porażonych nasion soi wyosabniano Phomopsis sojae, Phoma exigua var. exigua, F. oxysporum, R. solani, A. alternata, B. cinerea i S. sclerotiorum.
Słowa kluczowe:
chitozan, soja, grzyby chorobotwórcze przeżywające w glebieBibliografia
Benhamou N., Theriault G., 1992. Treatmens with chitosan enhances resistance of tomato plants to the crown rot pathogens Fusarium oxysporum f. sp. radicis-lycopersici. Physiolog. Mol. Plant Pathol. 41, 33–52.
Borecki Z., 1984. Fungicydy stosowane w ochronie roślin. PWN. Warszawa.
Elandt R., 1964. Statystyka matematyczna w zastosowniu do doświadczalnictwa rolniczego. Warszawa PWN.
Harman G., E., 1991. Seed treatments for biological control of plant diseases. Crop Protection, 10, 166–171.
Kohle H., Young D. H., Kauss H., 1984. Physiological changes in suspension-cultured soybeans cells elicited by treatment with chitosan. Plant Sci. Lett. 33, 221–223.
Li Bao Ying, Ma Shu Mei., 1997. Preliminary study on the prevention and control of soybean root disease by using chitosan. Soybean Sci. 16 (3), 269–273.
Orlikowski L. B., Skrzypczak C., 1997. Chitosan in the control of soil-borne pathogens. Mededelingen-Faculteit Landbouwkundige en Toegepaste Biologische Wetenschappen, Universiteit Gent, 62,3b, 1049–1053.
Papavizas G. G., 1985. Trichoderma and Gliocladium: Biology, ecology, and potential for biocontrol. Ann. Rev. Phytopath. 23, 23–54.
Pastucha A., 2001. Oddziaływanie chitozanu na grzyby chorobotwórcze dla soi. Ann. UMCS sec. EEE, IX, 56–64.
Pięta D., 1988. Mikozy występujące w uprawach fasoli (Phaseolus vulgaris L.) i podatność różnych odmian na porażenie przez niektóre grzyby. Wyd. AR Lublin, Rozpr. Nauk. 111, 1–77.
Pięta D., 1997. Niektóre aspekty wykorzystania mikroorganizmów antagonistycznych do zwalczania chorób roślin. Ann. UMCS. sec. EEE, V, 1–8.
Pięta D., Pastucha A., Patkowska E., 1998. W pływ chitozanu na grzyby chorobotwórcze przeżywające w glebie . Zesz. Nauk. AR w Krakowie, 333, 825–828.
Pięta D., Pastucha A., Struszczyk H., Wójcik W., 2001. Kształtowanie się zbiorowisk mikroorganizmów w glebie, pod wpływem chitozanu i uprawy fasoli wielokwiatowej. Mat. Sem. nt. „Nowe aspekty w chemii i zastosowaniu chityny i jej pochodnych”. Sec. Rolnicza, Dzierżązna k. Łodzi 27–28 września, R–2, 10–13.
Pospieszny H., 1997. Niektóre aspekty stosowania chitozanu w ochronie roślin. Progress Plant Protect. 37(1), 306–309.
Pospieszny H., Żołobowska L., Maćkowiak A., Struszczyk H., 1995. Antibacterial activity of chitin derivatives. Polish Phytopatol. Soc. 99–102.
Perekhoda E. A., Chalenko G. J., Gerasimova N. G., Vasyukova N. J., Ozerestskovskaya O. L., Tatarinova N. J., Anisimova M. V., Varlamov V. P., 1997. Chitosan as a modulator of potato resistance to Phytophthora. Dokłady biochemistry 355, 1–6, 63–65.
Reddy M. V. B., Arul J., Ait-Barka E., Angers P., Richard C., Castaigne F., 1998. Effect of chitosan on growth and toxin production by Alternaria alternata f. sp. lycopersici. Biocontrol-Science and Techn. 8/1, 33–43.
Reddy M. V. B., Arul J., Angers P., Couture L., 1999. Chitosan treatment of wheat seeds induces resistance to Fusarium graminearum and improves seed quality. J. Agric. Food Chem. 47, 3, 1208–1216.
Stossel P., Leuba J. L., 1984. Effect of chitosan, chitin and aminosugars on growth of various soilborne pathogenic fungi. Phytopath. 111, 82–90.
Wojdyła A. T., Orlikowski L. B., 1997. Chitozan w zwalczaniu grzybów odglebowych i nalistnych. Progress Plant Protect. 37(1), 301–305.
Young D. H., Kohle H., Kauss H., 1982. Effect of chitosan on membrane permeability of suspension-cultured Glycine max and Phaseolus vulgaris cells. Plant Physiol. 70, 1449–1454.
Akademia Rolnicza w Lublinie
Akademia Rolnicza w Lublinie
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2021 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0 międzynarodowe).
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
