Wpływ zróżnicowanej rozstawy rzędów i ilości wysiewu na rozwój i plonowanie soi (Glycine max (L.) Merrill). Cz. II. Plony nasion, resztek pozbiorowych i ich skład chemiczny
Małgorzata Gniadzik-Zasańska
Instytut Agroekologii i Produkcji Roślinnej, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu pl. Grunwaldzki 24A, 50-365 Wrocław, Polskahttps://orcid.org/0009-0002-3248-7936
Marcin Kozak
Instytut Agroekologii i Produkcji Roślinnej, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, pl. Grunwaldzki 24 A, 50-363 Wrocławhttps://orcid.org/0000-0003-0715-6844
Anna Wondołowska-Grabowska
Instytut Agroekologii i Produkcji Roślinnej, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu pl. Grunwaldzki 24A, 50-365 Wrocław, Polskahttps://orcid.org/0000-0002-6180-4593
Abstrakt
W latach 2015–2017 na polach doświadczalnych Instytutu Agroekologii i Produkcji Roślinnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu przeprowadzone zostały badania dotyczące wpływu zróżnicowanej rozstawy rzędów i ilości wysiewu na plonowanie i skład chemiczny soi uprawnej. Badania założono jako dwuczynnikowe w układzie split-plot, w czterech powtórzeniach, z dwoma czynnikami zmiennymi: zróżnicowaniem rozstawy rzędów (15 cm, 30 cm) oraz zróżnicowanej liczby wysiewanych nasion (50, 75, 90 nasion na 1 m2). Wielkość i jakość zebranych plonów nasion i resztek pozbiorowych były silnie uzależnione od warunków pogodowych w poszczególnych latach prowadzenia doświadczeń polowych. Czynnik zróżnicowanej rozstawy rzędów (15 cm, 30 cm) nie determinował uzyskanych plonów nasion i resztek pozbiorowych oraz wydajności tłuszczu surowego i białka ogółem z hektara. Nie odnotowano istotnego wpływu zróżnicowanej rozstawy rzędów i liczby wysiewanych nasion na jednostce powierzchni na skład chemiczny nasion soi, z wyjątkiem zawartości tłuszczu surowego.
Słowa kluczowe:
soja, Glycine max, rozstawa rzędów, ilość wysiewu, plon, skład chemicznyBibliografia
Assefa Y., Purcell L.C., Salmeron M., Naeve S., Casteel S.N., Kovács P., Archontoulis S., Licht M., Below F., Kandel H., Lindsey L.E., Gaska J., Conley S., Shapiro C., Orlowski J.M., Gol-den B.R., Kaur G., Singh M., Thelen K., Laurenz R., Davidson D., Ciampitti I.A., 2019. As-sessing variation in US soybean seed composition (protein and oil). Front. Plant Sci. 10. https://doi.org/10.3389/fpls.2019.00298 DOI: https://doi.org/10.3389/fpls.2019.00298
Balcom K.S., Price A.J., Van Santen E., Delaney D.P., Boykin D.L., Arriaga F.J., Bergtold J.S., Kornecki T.S., Raper R.L., 2010. Row spacing, tillage system, and herbicide technology affects plant growth yield. Field Crops Res. 117 (2–3), 219–225. DOI: https://doi.org/10.1016/j.fcr.2010.03.003
Bartkowiak A., 1978. Analiza wariancji dla układów ortogonalnych. Program AWA. W: Opis mery-toryczny programów statystycznych opracowanych w Instytucie Informatyki Uniwersytetu Wrocławskiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 43–60.
Batista R.O., Hamawaki R.L., Sousa L.B., Nogueira A.P.O., Hamawaki O.T., 2015. Adaptability and stability of soybean genotypes in off-season cultivation. Gen. Mol. Res. 14(3), 9633–9645. https://doi.org/10.4238/2015.August.14.26 DOI: https://doi.org/10.4238/2015.August.14.26
Beatty K.D., Eldridge I.L., Simpson A.M. Jr., 1982. Soybean response to different planting patterns and dates. Agron. J. 74, 859–862. DOI: https://doi.org/10.2134/agronj1982.00021962007400050021x
Bellaloui H., Bruns H.A., Abbas H.K, Mengistu A., Fisher D.K., Reddy N.K., 2015. Effects of row-type, row-spacing, seeding rate, soil-type, and cultivar differences on soybean seed nutri-tion under us Mississippi Delta conditions. PLoS ONE 10, 1–23. DOI: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0129913
Biel W., Gawęda D., Jaroszewska A., Hury G., 2018. Content of minerals in soybean seeds as influenced by farming system, variety and row spacing. J. Elementol. 23(3), 863–873. https://doi.org/10.5601/jelem.2017.22.3.1483 DOI: https://doi.org/10.5601/jelem.2017.22.3.1483
Bita C.E., Gerats T., 2013. Plant tolerance to high temperature in a changing environment: scientific fundamentals and production of heat stress-tolerant crops. Front. Plant Sci. 4. https://doi.org/10.3389/fpls.2013.00273 DOI: https://doi.org/10.3389/fpls.2013.00273
Board J.E., Kahlon C.S., 2013. Morphological responses to low plant population differ between soybean genotypes. Crop Sci. 53, 1109–1119. DOI: https://doi.org/10.2135/cropsci2012.04.0255
Bobrecka-Jamro D., Pałka M., Sierpińska W., 1995. Wpływ gęstości siewu i przedplonów na cechy morfologiczne nowych odmian soi. Zesz. Nauk. Akad. Rol. Krak., Rol. 32, 5–17.
Boydak E., Alpaslan M., Hayta M., Gerçek S., Simsek M., 2002. Seed composition of soybeans grown in the Harran region of Turkey as affected by row spacing and irrigation. J. Agric. Food Chem. 50(16), 4718–4720. DOI: https://doi.org/10.1021/jf0255331
Bury M., Nawracała J., 2004. Wstępna ocena potencjału plonowania odmian soi (Glycine max (L.) Merrill) uprawianych w rejonie Szczecina. Rośl. Oleiste 25, 415–422.
Clawson E.L., Cothren J.T., Blouin D.C., 2006. Nitrogen fertilization and yield of cotton in ultra-narrow and conventional row spacing. Agron. J. 98, 72–79. DOI: https://doi.org/10.2134/agronj2005.0033
Cox W.J., Orlowski J., Ditommaso A., Knoblauch W., 2012. Planting soybean with a grain drill inconsistently increases yield and profit. Agron. J. 104, 1065–1073. DOI: https://doi.org/10.2134/agronj2012.0109
Dardanelli J.L., Balzarini M., Martínez M.J., Cuniberti M., Resnik S., Ramunda S.F., Herrero R., 2006. Soybean maturity groups, environments, and their interaction define mega‐environments for seed composition in Argentina. Crop Sci. 46(5), 1939–1947. https://doi.org/10.2135/cropsci2005.12-0480 DOI: https://doi.org/10.2135/cropsci2005.12-0480
Dei H.K., 2011. Soybean as a feed ingredient for livestock and poultry, recent trends for enhancing the diversity and quality of soybean products. W: D. Krezhova, Recent trends for enhancing the diversity and quality of soybean products. InTech. https://doi.org/10.5772/17601 DOI: https://doi.org/10.5772/17601
Elandt R., 1964. Statystyka matematyczna w zastosowaniu do doświadczalnictwa rolniczego. PWN, Warszawa.
Gniadzik-Zasańska M., Kozak M., Wondołowska-Grabowska A., 2024. Wpływ zróżnicowanej rozstawy rzędów i ilości wysiewu na rozwój i plonowanie soi (Glycine max (L.) Merrill). Cz. I. Rozwój i cechy morfologiczne soi. Agron. Sci. 79(1), 41–59. https://doi.org/10.24326/as.2024.5259 DOI: https://doi.org/10.24326/as.2024.5259
Harlioǧlu A.G., 2012. Effect of solvent extracted soybean meal and full-fat soya on the protein and amino acid digestibility and body amino acid composition in rainbow trout (Oncorhynchus mykiss). Iran. J. Fish. Sci. 11(3), 504–517.
Jasińska Z., Kotecki A., Malarz W., 1987. Wpływ rozstawy rzędów i ilości wysiewu na plonowanie soi na glebie brunatniej – średniej. Biul. Inst. Hod. Aklim. Rośl. 167, 117–124.
Jost P.H., Cothern J.T., 2000. Growth and yield comparisons of cotton planted in conventional and ultra-narrow row spacings. Crop Sci. 40(2), 430–435. DOI: https://doi.org/10.2135/cropsci2000.402430x
Kołodziej J., Pisulewska E., 2000. Wpływ czynników meteorologicznych na plon nasion i tłuszczu oraz zawartość tłuszczu w nasionach dwóch odmian soi, Rośl. Oleiste 21, 759–773.
Kozak M., Malarz W., Kotecki A., Černý I., Serafin-Andrzejewska M., 2008a. Wpływ zróżnicowa-nej ilości wysiewu i biostymulatora Asahi SL na skład chemiczny nasion i resztek pozbioro-wych soi uprawnej. Rośl. Oleiste 29, 217–230.
Kozak M., Malarz W., Serafin-Andrzejewska M., Kotecki A., 2008b. The effects of sowing rate and Asahi SL biostimulator on soybean growth and yield. Biostimulators in modern agriculture – Field Crops, Warsaw, 77–84.
Kozak M., Malarz W., Serafin–Andrzejewska M., Kotecki A., 2008c. The effects of different sow-ing rate and Asahi SL treatments on soybean seed sowing value. Biostimulators in modern agri-culture – Field Crops, Warsaw, 85–91.
Michałek S., Borowski E., 2006. Plonowanie oraz zawartość tłuszczu, kwasów tłuszczowych i białka w nasionach krajowych odmian soi w warunkach suszy. Acta Agrophys. 8(2), 459–471.
Nowak A., Wróbel J., 2010. Wpływ wybranych regulatorów wzrostu na plonowanie soi (Glycine Max L. Merr) w warunkach kontrolowanego uwilgotnienia podłoża. Rośl. Oleiste 31(1), 125–132.
Oplinger E.S., Philbrook B.D., 1992. Soybean plantin g date, row width, and seeding rate response in three tillage systems. J. Prod. Agric. 5, 94–99. DOI: https://doi.org/10.2134/jpa1992.0094
Pasternakiewicz A., Dżugan M., 2009. Ocena zawartości podstawowych makroskładników w nasionach soi. Zesz. Nauk. – Płd.-Wschod. Oddz. Tow. Inż. Ekol. Siedzibą Rzesz. 1, 217–222.
Pyzik J., 1982. Wpływ warunków przyrodniczych i czynników agrotechnicznych na plon i skład chemiczny nasion oraz niektóre cechy morfologiczne nowych form soi. Zesz. Nauk. Akad. Rol. Krak., Rozpr. Habilit. 87, 1–33.
Pyzik J., Bobrecka-Jamro D., Rząsa B., 1987. Wpływ gęstości siewu na cechy morfologiczne wcze-snych odmian i rodów soi w południowo-wschodnim rejonie Polski. Biul. Inst. Hod. Aklim. Rośl. 164, 71–82.
Rahman M., Hossain M., Anwar P., Juraimi A.S., 2011. Plant density influence on yield and nutri-tional quality of soybean seed. Asian J. Plant Sci. 10(2), 125–132. DOI: https://doi.org/10.3923/ajps.2011.125.132
Rodríguez M., Canales E., Borroto C.J., Carmona E, López J., Pujol M., Borrás-Hidalgo O., 2006. Identification of genes induced upon water-deficit stress in a drought-tolerant rice cultivar. J. Plant Physiol. 163(5), 577–584. https://doi.org/10.1016/j.jplph.2005.07.005 DOI: https://doi.org/10.1016/j.jplph.2005.07.005
Salon C., Avice J.C., Larmure A., Ourry A., Prudent M., Voisin A.S., 2011. Plant N fluxes and modulation by nitrogen, heat and water stresses. A review based on comparison of legumes and non legume plants. W: A. Shanker, B. Venkateswarlu (red.), Abiotic stress in plants – mecha-nisms and adaptations. InTech. https://doi.org/10.5772/23474 DOI: https://doi.org/10.5772/23474
Skoufos I., 2014. Alternative protein sources to soybean meal in pig diets. J. Food Agric. Environ. 12, 655–666.
Szwejkowska B., 2005. Wpływ intensywności uprawy grochu siewnego na zawartość i plon białka, Acta Sci. Pol., Agric. 4(1), 153–161.
Szyrmer J., 1969. Vlijanie srokov siewa na urożajnost i chimiczeskij sostav semjon raźnych sortov soi. Izv. Timir. Seichoz. Akadem, 5, Moskwa, 73–79.
Szyrmer J., 1971. Wpływ niektórych czynników środowiska i agrotechniki, na plon nasion soi oraz zawartość tłuszczu i jego jakość. Zesz. Nauk. Szk. Gł. Gosp. Wiej. Warsz., Rozpr. Nauk. 15, 99.
Taylor H.M., Mason W.K., Bennie A.T.P., Rowse H.R., 1982. Responses of soybeans to two row spacings and two soil water levels. I. An analysis of biomass accumulation, canopy develop-ment. Solar radiation, interception and components of seed yield. Field Crop Res. 5, 1–14. DOI: https://doi.org/10.1016/0378-4290(82)90002-8
Van Eys J., Offner A., Bach A., 2005. Manual of quality analyses for soybean products in the feed industry, USA. Am. Soybean Assoc. St. Louis, MO, 18, 47.
Vargas R.L. de, Schuch L.O.B., Barros W.S., Tiago P., 2018. Macronutrients and micronutrients variability in soybean seeds. J. Agric. Sci. 10(4), 209. https://doi.org/10.5539/jas.v10n4p209 DOI: https://doi.org/10.5539/jas.v10n4p209
Weber C.R., Shibles R.M., Byth D.F., 1966. Effect of plant population and row spacing on soybean development and production. Agron. J. 58, 99–102. DOI: https://doi.org/10.2134/agronj1966.00021962005800010034x
Worku M., Astatkie T., 2011. Row and plant spacing effects on yield and yield components of soy-bean cultivar under hot humid tropical environment of Ethiopia. J. Agron. Crop Sci. 197, 67–74. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1439-037X.2010.00441.x
Zanon A.J., Streck N.A., Grassini P., 2016. Climate and management factors influence soybean yield potential in a subtropical environment. Agron. J. 108(4), 1447–1454. https://doi.org/10.2134/agronj2015.0535 DOI: https://doi.org/10.2134/agronj2015.0535
Instytut Agroekologii i Produkcji Roślinnej, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu pl. Grunwaldzki 24A, 50-365 Wrocław, Polska https://orcid.org/0009-0002-3248-7936
Instytut Agroekologii i Produkcji Roślinnej, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, pl. Grunwaldzki 24 A, 50-363 Wrocław https://orcid.org/0000-0003-0715-6844
Instytut Agroekologii i Produkcji Roślinnej, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu pl. Grunwaldzki 24A, 50-365 Wrocław, Polska https://orcid.org/0000-0002-6180-4593
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
