Wpływ wielkości gniazd na wzrost dębu szypułkowego w drzewostanach zagospodarowanych rębnią gniazdową częściową
Katarzyna Masternak
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Wydział Agrobioinżynierii, Instytut Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin, Polskahttps://orcid.org/0000-0001-6883-7526
Katarzyna Głębocka
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Wydział Agrobioinżynierii, Instytut Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin, Polskahttps://orcid.org/0000-0002-9601-4487
Abstrakt
Celem pracy było określenie wpływu wielkości powierzchni gniazd na wzrost dębu szypułkowego na dwóch typach siedliskowych lasu (bór mieszany świeży BMśw oraz las świeży Lśw). Badania przeprowadzono na terenie Nadleśnictwa Świdnik. Pomiary dębów wykonano na gniazdach 12, 20, 25, 50 arowych. W każdym z nich na wyznaczonych powierzchniach próbnych pomierzono cechy wzrostowe oraz oceniono formę pokrojową i współczynnik smukłości dębu szypułkowego.
Wyniki badań wskazują, że cechy wzrostowe dębów na gniazdach różnią się pomiędzy analizowanymi siedliskami. W każdym przypadku wyższe i grubsze drzewka występowały na siedlisku Lśw. Analiza korelacji wykazała istotną zależność pomiędzy wielkością gniazd a wysokością rosnących w nich dębów. Współczynnik korelacji Spearmana dla siedliska Lśw przyjął wartość 0.301, a dla BMśw 0.695. Na obu siedliskach najniższą smukłość osiągały dęby na gniazdach 20 i 25 arowych. Biorąc pod uwagę oba analizowane parametry można stwierdzić, że dla wzrostu tego gatunku najbardziej optymalne są gniazda średniej wielkości.
Bez względu na siedlisko i wielkość gniazda największą wysokością cechowało się odnowienie sztuczne rosnące we wschodniej i centralnej części gniazda. Wyniki przeprowadzonych badań nad formą pokrojową na obu siedliskach wskazują, że prawie połowę drzew stanowiły dęby o koronach rozłożystych. Pozostałe formy stanowiły około dwukrotnie mniejszą liczbę drzew.
Słowa kluczowe:
gniazda, cechy wzrostowe, dąb szypułkowy, odnowienie sztuczneBibliografia
Andrzejczyk T., Bolibok L., Buraczyk W., Drozdowski S., Szeligowski H., 2014a. Wpływ warunków siedliskowych na zróżnicowanie wysokości dębu na gniazdach. Sylwan 158(6), 404–413. https://doi.org/10.26202/sylwan.2013098
Andrzejczyk T., Dzwonkowski M., Pawłowski M., Działak R., 2014b. Wpływ osłony bocznej drzewostanu na wzrost dębu bezszypułkowego (Quercus petraea) i grabu pospolitego (Carpinus betulus) w fazie uprawy. Sylwan 158(10), 723–732. https://doi.org/10.26202/sylwan.2014004
Bernadzki E., 2000. Cięcia odnowieniowe. Poradnik leśniczego. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa.
Bernadzki E., Grynkiewicz J., 2006. Konsekwencje hodowlane obumierania dębów. Sylwan 150(8), 61–69. https://doi.org/10.26202/sylwan.2005159
Bolibok L., Andrzejczyk T., Drozdowski S., Szeligowski H., 2011. Wysokość siedmioletnich odnowień dębowych na gniazdach w różnych warunkach siedliskowych. Leśne Pr. Badaw. 72(2), 167–170. DOI: https://doi.org/10.2478/v10111-011-0016-7
Bolibok L. 2009., Regulacja warunków wzrostu odnowień na gniazdach – wpływ parametrów gniazd na oddziaływanie czynników biotycznych. Sylwan 153(11), 733–744. https://doi.org/10.26202/sylwan.2009029
Bolibok L., Auchimik J., 2010. Kształtowanie się wysokości upraw dębowych w centrum i na obrzeżu gniazd na siedlisku lasu mieszanego świeżego. Sylwan 154(6), 371–380. https://doi.org/10.26202/sylwan.2009212
Burschel P., Huss J., 2003. Grundriss des Waldbaus: Ein Leitfaden für Studium und Praxis. Stuttgart.
Chauvat M., Titsch D., Zaitsev A., Wolters V., 2011. Changes in soil faunal assemblages during conversion from pure to mixed forest stands. Forest Ecol. Manag. 262, 317–324. https://doi.org/10.1016/j.foreco.2011.03.037 DOI: https://doi.org/10.1016/j.foreco.2011.03.037
Coates K., 2002. Tree recruitment in gaps of various size, clearcuts and undisturbed mixed forest of interior British Columbia, Canada. Forest Ecol. Manag. 155, 387–398. https://doi.org/10.1016/S0378-1127(01)00574-6 DOI: https://doi.org/10.1016/S0378-1127(01)00574-6
Coomes D. A., Grubb P. J., 2000. Impacts of root competition in forests and woodlands: A theoretical framework and review of experiments. Ecol. Monogr. 70(2), 171–207. https://doi.org/10.1890/0012-9615(2000)070[0171:IORCIF]2.0.CO;2 DOI: https://doi.org/10.1890/0012-9615(2000)070[0171:IORCIF]2.0.CO;2
Diaci J., Györek N., Gliha J., Nagel T. A., 2008. Response of Quercus robur L. seedlings to northsouth asymmetry of light within gaps in floodplain forests of Slovenia. Ann. For Sci. 65, 105. https://doi.org/10.1051/forest:2007077 DOI: https://doi.org/10.1051/forest:2007077
Drozdowski S., Andrzejczyk T., Buraczyk W., Turkot S., 2013. Wysokość dwunastoletnich odnowień dębu szypułkowego na różnej wielkości gniazdach o wydłużonym kształcie w kierunku wschód−zachód. Sylwan 157(6), 434–441. https://doi.org/10.26202/sylwan.2012131
Eaton E., Caudullo G., Oliveira S., de Rigo D., 2016. Quercus robur and Quercus petraea in Europe: distribution, habitat, usage and threats. W: J. San-Miguel-Ayanz, D. de Rigo, G. Caudullo, T. Houston Durrant, A. Mauri (red.), European atlas of forest tree species. Publication Office of the European Union, Luxembourg, 160–163.
Goddess C.M., Palutikof J.P., Davies T.D., 1990. A first approach to assessing future climate states in the UK over very long timescales: Input to studies of the integrity of radioactive waste repositories. Clim. Change 16(1), 115–139. https://doi.org/10.1007/BF00137349 DOI: https://doi.org/10.1007/BF00137349
Gray A.N., Spies T.A., 1996. Gap size, within-gap position and canopy structure effects on conifer seedling establishment. J. Ecol. 84(5), 635–645. https://doi.org/10.2307/2261327 DOI: https://doi.org/10.2307/2261327
Gray A.N., Spies T.A., Easter M.J., 2002. Microclimatic and soil moisture responses to gap formation in coastal Douglas-fir forests. Can. J. Forest Res. 32(2), 332–343. https://doi.org/10.1139/X01-200 DOI: https://doi.org/10.1139/x01-200
GUS, 2020. Rocznik Statystyczny Leśnictwa 2019. Warszawa.
van Halder I., Castagneyrol B., Ordóñez C., Bravo F., del Río M., Perrot L., Jactel H., 2019. Tree diversity reduces pine infestation by mistletoe. For Ecol Manag, 449, 117470. https://doi.org/10.1016/j.foreco.2019.117470 DOI: https://doi.org/10.1016/j.foreco.2019.117470
Jaime L., Batllori E., Margalef-Marrase J., Pérez Navarro M.Á., Lloret F., 2019. Scots pine (Pinus sylvestris L.) mortality is explained by the climatic suitability of both host tree and bark beetle populations. Forest Ecol. Manag. 448, 119–129. https://doi.org/10.1016/j.foreco.2019.05.070 DOI: https://doi.org/10.1016/j.foreco.2019.05.070
Jaworski A., 2011. Hodowla lasu. T. 3: Charakterystyka hodowlana drzew i krzewów leśnych. PWRiL, Warszawa.
Jelonek T., Walkowiak R., Jakubowski M., Tomczak A., 2013. Wskaźniki stabilności drzew w drzewostanach sosnowych uszkodzonych przez wiatr. Sylwan 157(05), 323–329. https://doi.org/10.26202/sylwan.2012075
Kundziniš A.W., 1972. Lesnaja selekcja. Moskva, Izd. Les. Promyšlennost.
McNab W.H., 1991. Factors affecting temporal and spatial soil moisture variation in and adjacent to group selection openings. W: L.H. Cormick, K.W. Gottschalk (red.). Proceedings 8th Central Hardwood Forest Conference. University Park, Pennsylvania March 4–6, 1991, 475–488. https://www.nrs.fs.fed.us/pubs/gtr/gtr_ne148%20papers/39mcnab-gtr148.pdf
Nölte A., Yousefpour R., Hanewinkel M., 2020. Changes in sessile oak (Quercus petraea) productivity under climate change by improved leaf phenology in the 3-PG model. Ecol. Model, 438, 109285. https://doi.org/10.1016/j.ecolmodel.2020.109285 DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecolmodel.2020.109285
Perkins D., Uhl E., Biber P., Du Toit B., Carraro V., Rötzer T., Pretzsch H., 2018. Impact of climate trends and drought events on the growth of oaks (Quercus robur L. and Quercus petraea (Matt.) Liebl.) within and beyond Their Natural Range. Forests 9(3), 108. https://doi.org/10.3390/f9030108 DOI: https://doi.org/10.3390/f9030108
Petritan A.M., Biris I.A., Merce O., Turcu D.O., Petritan I.C., 2012. Structure and diversity of a natural temperate sessile oak (Quercus petraea L.) – European Beech (Fagus sylvatica L.) forest. Forest Ecol. Manag. 280, 140–149. https://doi.org/10.1016/j.foreco.2012.06.007 DOI: https://doi.org/10.1016/j.foreco.2012.06.007
Polansky B., Čižek J., Jurča J., Mezera A., Vyskot M., 1971. Hodowla lasu. PWRiL. Warszawa.
Savva Y., Oleksyn J., Reich P. B., Tjoelker M. G., Vaganov E. A., Modrzynski J., 2006. Interannual growth response of Norway spruce to climate along an altitudinal gradient in the Tatra Mountains, Poland. Trees 20 (6), 735–746. https://doi.org/10.1007/s00468-006-0088-9 DOI: https://doi.org/10.1007/s00468-006-0088-9
Skrzyszewski J., Pach M., 2021. The use of the slenderness coefficient in diagnosing wind damage risks. Acta Silv. 57, 7–24. DOI: https://doi.org/10.15576/ActaSilvestria/2020.LVII.7
Stat Soft. Inc. Statistica (data analysis software system) version 13,1. 2016 www.statsoft.com.
Tyszkiewicz S., Obmiński Z., 1963. Hodowla i uprawa lasu. PWRiL, Warszawa.
Wilson J., Oliver C., 2011. Stability and density management in Douglas-fir plantations. Can. J. For. Res., 30, 910–920. https://doi.org/10.1139/x00-027 DOI: https://doi.org/10.1139/x00-027
Włoczewski T., 1968. Ogólna hodowla lasu. PWRiL, Warszawa.
Zabielski B., Magnuski K., Ważyński B., Żółciak E., 1963. Analiza rozwoju odnowień dębowych w drzewostanie sosnowym zagospodarowanym rębnią gniazdową. Rocz. Wyż. Szk. Rol. Pozn. Zabielski B., 1967. Lasy doświadczalne Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu. Wyd. WSP, Poznań.
Zasady hodowli lasu, 2012. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych na zlecenie Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, Warszawa.
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Wydział Agrobioinżynierii, Instytut Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin, Polska https://orcid.org/0000-0001-6883-7526
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Wydział Agrobioinżynierii, Instytut Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin, Polska https://orcid.org/0000-0002-9601-4487
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.