Plonowanie i jakość wybranych gatunków i odmian pszenicy makaronowej. Cz. II. Wartość technologiczna ziarna
Aneta Bobryk-Mamczarz
PZZ LUBELLA GMW Sp. z o.o. Sp. k., ul. Wrotkowska 1, 20-469 Lublin, PolskaLeszek Rachoń
Katedra Technologii Produkcji Roślinnej i Towaroznawstwa, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Polskahttps://orcid.org/0000-0002-2763-7955
Anna Kiełtyka-Dadasiewicz
Katedra Technologii Produkcji Roślinnej i Towaroznawstwa, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin, Polskahttps://orcid.org/0000-0002-6107-2513
Magdalena Szydłowska-Tutaj
PZZ LUBELLA GMW Sp. z o.o. Sp. k., ul. Wrotkowska 1, 20-469 Lublin, PolskaPiotr Lewko
PZZ LUBELLA GMW Sp. z o.o. Sp. k., ul. Wrotkowska 1, 20-469 Lublin, PolskaAndrzej Woźniak
Katedra Herbologii i Technik Uprawy Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin, Polskahttps://orcid.org/0000-0002-9845-7003
Abstrakt
Celem pracy była ocena parametrów jakościowych ziarna czterech odmian pszenicy ozimej – trzech odmian pszenicy zwyczajnej (Triticum aestivum ssp. vulgare): ‘Laudis’, ‘Patinas’ i ‘Danubius’, a także jednej odmiany pszenicy durum (Triticum durum Desf.) – ‘Lupidur’ oraz czterech odmian pszenicy jarej – dwóch odmian pszenicy zwyczajnej (Triticum aestivum ssp. vulgare): ‘Nawra’ i ‘Telimena’ oraz dwóch odmian pszenicy durum (Triticum durum Desf. – ‘Haristide’ i ‘Floradur’) uprawianych w systemie rolnictwa konwencjonalnego. Doświadczenie przeprowadzono w latach 2018–2021 na terenie gospodarstwa rolnego w Niedrzwicy Dużej (woj. lubelskie). Warunki siedliska oraz zabiegi agrotechniczne były jednakowe dla wszystkich gatunków/odmian w kolejnych latach. W ziarnie oznaczono parametry charakteryzujące wartość technologiczną ziarna: masę tysiąca ziaren (MTZ), gęstość w stanie zsypnym, wyrównanie ziaren, zawartość białka, wydajność i jakość glutenu mokrego (rozpływalność), a także szklistość bielma. Wyższą masę tysiąca ziaren oraz wyrównanie odnotowano w przypadku odmian pszenicy zwyczajnej, z kolei odmiany pszenicy durum charakteryzowały się lepszym kompleksem białkowym (wyższą szklistością ziarna, wyższą zawartością białka i wydajnością glutenu mokrego oraz niższą rozpływalnością). Badane gatunki (odmiany), pod względem parametrów jakościowych, wykazały przydatność do produkcji makaronu. Odnotowane na niższym poziomie wyróżniki jakości surowca badanych odmian to: niższe wyrównanie ziarna odmiany ‘Haristide’ i szklistość ziarna odmiany ‘Laudis’ i podwyższona rozpływalność glutenu w przypadku odmiany ‘Patinas’.
Słowa kluczowe:
pszenica zwyczajna, pszenica durum, jakość ziarna, białko, gluten, szklistośćBibliografia
Bobryk-Mamczarz A., Kiełtyka-Dadasiewicz A., Rachoń L., 2021. Usefulness of hulled wheats grown in Polish environment for wholegrain pasta-making. Foods 10, 458. https://doi.org/10.3390/foods10020458 DOI: https://doi.org/10.3390/foods10020458
Budzyński W., 2012. Pszenice – zwyczajna, orkisz, twarda. Uprawa i zastosowanie. PWRiL, Poznań, 328.
Cacak–Pietrzak G., 2008. Wykorzystanie pszenicy w różnych gałęziach przemysłu spożywczego – wymagania technologiczne. Prz. Zboż. Młyn. 52(11), 11–13.
Cacak–Pietrzak G., Ceglińska A., Jończyk K., 2014. Wartość wypiekowa mąki z ziarna odmian pszenicy uprawianych w ekologicznym systemie produkcji. Zesz. Probl. Postęp. Nauk Rol. 576, 23–32.
Ceglińska A., Cacak–Pietrzak G., Romanowski H., Nita Z., 2004. Wartość technologiczna polskiej pszenicy twardej (Triticum durum). Prz. Zboż. Młyn. 8. 4–7.
Cyrkler–Degulis M., Bulińska-Radomska Z., 2006. Yielding and healthiness of cultivars and populations of four winter wheat species under organic agriculture conditions. J. Res. Appl. Agric. Eng. 51(2), 17–21.
Dexter J.E., Marchylo B.A., 2001. Recent trends in durum wheat milling and pasta processing: impact on durum wheat quality requirements. W: Feillet P. (red.), Durum wheat, semolina and pasta quality: recent achievements and new trends. Institut National de la Recherche, Montpellier, 139–164.
FAO., 2021. https://www.fao.org/3/cb7877en/cb7877en.pdf [dostęp: 16.12.2021].
Fu B.X., Wang K., Dupuis B., Taylor D., Nam S., 2018. Kernel vitreousness and protein con-tent: Relationship, interaction and synergistic effects on durum wheat quality. J. Cereal Sci. 79, 210–217. https://doi.org/10.1016/j.jcs.2017.09.003 DOI: https://doi.org/10.1016/j.jcs.2017.09.003
Krawczyk P., Ceglińska A., Kardialik J., 2008. Porównanie wartości technologicznej ziarna orkiszu z pszenica zwyczajna. Żywn. Nauka Technol. Jakość 15(5), 43–51.
Obuchowski W., 1997. Technologia przemysłowej produkcji makaronu. Wydawnictwo Akade-mii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego, 10–16.
Obuchowski W., 2008. Ocena jakości surowców zbożowych wykorzystywanych do produkcji makaronu. Prz. Zboż. Młyn. 52, 12, 12–14.
Podleśna A., Cacak-Pietrzak G., 2006. Kształtowanie plonu oraz parametrów przemiałowych i wypiekowych pszenicy jarej poprzez nawożenie azotem i siarką. Pam. Puł. 142, 381–392.
Podolska G., 2007. Kształtowanie cech jakościowych ziarna pszenicy poprzez technologię produkcji. Stud. Rap. IUNG-PIB 9, 55–64.
Podolska G., Wyzińska, M., 2013. Wpływ nawożenia azotem na niektóre cechy jakościowe ziarna pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) odmiany Komnata. Fragm. Agron. 30(3), 148–158.
PN-92-A-74021. Mąka makaronowa durum.
PN-R-74010:1960. Ziarno zbóż i nasiona strączkowe jadalne – Pobieranie próbek.
PN-R-74108:1998 Ziarno zbóż – Pszenica durum.
Rachoń L., 2001. Studia nad plonowaniem i jakością pszenicy twardej (Triticum durum Desf.). Rozp. Nauk. AR w Lublinie, 248.
Rachoń L., 2004. Ocena przydatności ziarna krajowych i zagranicznych linii i odmian jarej pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) do produkcji makaronu. Biul. Inst. Hod. Aklim. Rośl. 231, 129–137.
Rachoń L., Bobryk-Mamczarz A., Kiełtyka-Dadasiewicz A., 2020. Hulled wheat productivity and quality in modern agriculture against conventional wheat species. Agriculture 10, 275(7). https://doi.org/10.3390/agriculture10070275 DOI: https://doi.org/10.3390/agriculture10070275
Rachoń L., Bobryk-Mamczarz A., Kiełtyka-Dadasiewicz A., 2021. Ocena krajowej odmiany Triticum durum SMH87 jako surowca do produkcji makaronu. Agron. Sci. 76(2), 5–16. https://doi.org/10.24326/as.2021.2.1 DOI: https://doi.org/10.24326/as.2021.2.1
Rachoń L., Szumiło G., 2009. Comparison of chemical composition of selected winter wheat species. J. Elem. 14(1), 135–146. DOI: https://doi.org/10.2478/v10081-009-0037-6
Rachoń L., Szumiło G., Machaj H., 2014. Wpływ intensywności technologii uprawy na plonowanie różnych genotypów pszenicy ozimej. Annales UMCS Sectio E, Agricultura 69(3), 32–41. DOI: https://doi.org/10.24326/as.2014.3.4
Rachoń L., Szumiło G., Stankowski S., 2011. Porównanie wybranych wskaźników wartości technologicznej pszenicy zwyczajnej (Triticum aestivum ssp. vulgare), twardej (Triticum durum) i orkiszowej (Triticum aestivum ssp. spelta). Fragm. Agron. 28(4), 52–59.
Rachoń L., Szwed-Urbas K., Segit Z., 2002. Plonowanie nowych linii pszenicy twardej [Triticum durum Desf.] w zależności od poziomu nawożenia azotem i ochrony roslin. Annales UMCS Sectio E. Agricultura 57, 71–76.
Segit Z., Szwed-Urbaś K., 2006. Ocena cech jakościowych ziarna wybranych linii pszenicy twardej Biul. Inst. Hod. Aklim. Rośl. 240, 75–82.
Sieber A.N., Würschum T., Longin C.F.H., 2014. Evaluation of a semicontrolled test as a selection tool for frost tolerance in durum wheat (Triticum durum). Plant Breed. 133(4), 465–469. https://doi.org/10.1111/pbr.12181 DOI: https://doi.org/10.1111/pbr.12181
Sissons M., 2004. Pasta. In: Wrigley C.W., Corke H., Walker C.E., Encyclopedia of grain science. Elsevier, London, 409–418. DOI: https://doi.org/10.1016/B0-12-765490-9/00123-3
Sissons M., 2008. Role of durum wheat composition on the quality of pasta and bread. Food 2(2), 75–90.
Subira J., Peña R.J., Álvaro F., Ammar K., Ramdani A., Royo C., 2014. Breeding progress in the pasta-making quality of durum wheat cultivars released in Italy and Spain during the 20th Century. Crop Pasture Sci. 65(1), 16–26. https://doi.org/10.1071/CP13238 DOI: https://doi.org/10.1071/CP13238
Sulewska H., Koziara W., Bojarczuk J., 2007. Kształtowanie plonu i jakości ziarna wybranych genotypów Triticum durum Desf. w zależności od nawożenia azotem i gęstości siewu. Biul. Inst. Hod. Aklim. Rośl. 245, 17–28.
Sułek A., 2014. Wybrane elementy technologii pszenicy jarej uprawianej na cele młynarskie i piekarskie. Stud. Rap. IUNG-PIB 41(15), 117–128.
Sułek A., Nieróbca A., Cacak-Pietrzak G., 2017. Wpływ jesiennego terminu siewu na plon i jakość ziarna pszenicy jarej. Pol. J. Agron. 29, 43–50.
Szumiło G., Rachoń L., 2009. Plonowanie i jakość ziarna jarej formy pszenicy twardej. Zesz. Probl. Postęp. Nauk Rol. 542, 539–547.
Szumiło G., Rachoń L., Stankowski S., 2010. The evaluation of grain and flour quality of spring durum wheat (Triticum durum Desf.). Pol. J. Agron. 2, 72–82. https://doi.org/10.26114/pja.iung.022.2010.02.14
Woźniak A., 2006. Plonowanie i jakość ziarna pszenicy jarej zwyczajnej (Triticum aestivum L.) i twardej (Triticum durum Desf.) w zależności od poziomu agrotechniki. Acta Agrophys. 8(3), 755–763.
Woźniak A., 2009. Plonowanie i jakość ziarna pszenicy twardej odmiany Floradur w różnych systemach uprawy roli. Acta Agrophys. 14(2), 515–526.
Woźniak A., Gontarz D., 2005. Wpływ zróżnicowanego udziału pszenicy ozimej w zmianowaniu i poziomu agrotechniki na cechy jakościowe ziarna. Biul. Inst. Hod. Aklim. Rośl. 237/238, 3–11.
PZZ LUBELLA GMW Sp. z o.o. Sp. k., ul. Wrotkowska 1, 20-469 Lublin, Polska
Katedra Technologii Produkcji Roślinnej i Towaroznawstwa, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Polska https://orcid.org/0000-0002-2763-7955
Katedra Technologii Produkcji Roślinnej i Towaroznawstwa, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin, Polska https://orcid.org/0000-0002-6107-2513
PZZ LUBELLA GMW Sp. z o.o. Sp. k., ul. Wrotkowska 1, 20-469 Lublin, Polska
PZZ LUBELLA GMW Sp. z o.o. Sp. k., ul. Wrotkowska 1, 20-469 Lublin, Polska
Katedra Herbologii i Technik Uprawy Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin, Polska https://orcid.org/0000-0002-9845-7003
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
